Đâu là yếu tố then chốt có thể giúp các hãng xe ‘sống sót’ trong kỷ nguyên ô tô điện?

Theo Autocar, ngay trước khi được bổ nhiệm vào vị trí Giám đốc điều hành (CEO) của BMW vào năm 2019, ông Oliver Zipse, khi còn giữ chức Giám đốc sản xuất, đã có những phát biểu thận trọng về tương lai của xe điện (EV).

Tại một sự kiện ở nhà máy Mini tại Oxford, ông nhấn mạnh tầm quan trọng của sự linh hoạt trong bối cảnh thị trường xe điện đầy biến động. “Sự linh hoạt là yếu tố then chốt,” Zipse nói với các nhà báo, đồng thời so sánh việc dễ dàng dự đoán thành công của dòng BMW 3 Series với sự khó khăn trong việc định hướng sự phát triển của xe điện. Đây là một nhận định chiến lược quan trọng, thể hiện quan điểm thận trọng của BMW khi bước vào cuộc đua xe điện.

Năm năm sau, sự thận trọng đó đã được đền đáp xứng đáng. Theo công ty nghiên cứu thị trường Jato Dynamics, vào tháng 7/2023, BMW đã bán được nhiều xe điện hơn cả Tesla tại châu Âu, một thị trường cạnh tranh quyết liệt trong ngành công nghiệp ô tô.

Tuy nhiên, điểm đáng lưu ý là các mẫu xe điện của BMW hiện tại vẫn chỉ là phiên bản chuyển đổi từ các mẫu xe động cơ đốt trong, được sản xuất trên cùng một dây chuyền. Đây là một cách tiếp cận khác biệt so với Volkswagen, hãng đã ra mắt dòng xe điện hoàn toàn trên nền tảng MEB với nhà máy chuyên dụng cho xe điện.

Vào thời điểm năm 2019, BMW đã chọn đi một hướng khác với Volkswagen, tập trung vào sự linh hoạt thay vì đầu tư toàn bộ vào xe điện. Quyết định này đến sau khi người tiền nhiệm của Zipse, ông Harald Krueger, rời bỏ vị trí CEO, phần lớn do không thể đưa ra một chiến lược điện khí hóa rõ ràng mặc dù BMW từng là hãng xe tiên phong với mẫu i3 – một chiếc xe điện bán chạy nhưng có giá thành cao.

Thay vì thiết kế lại toàn bộ xe để tận dụng hết tiềm năng của hệ thống truyền động điện, BMW đã chọn cách cung cấp hệ thống truyền động điện như một lựa chọn cho khách hàng. Điều này cho phép hãng duy trì sự linh hoạt trong sản xuất mà không phải cam kết hoàn toàn với một loại hình truyền động.

“Khách hàng sẽ không nhận thấy sự khác biệt đáng kể, có thể chỉ là thay đổi nhẹ về trọng lượng, nhưng điều đó không ảnh hưởng đến quyết định mua hàng,” Zipse nói vào năm 2019.

Sau năm năm, chiến lược này đã chứng minh hiệu quả. BMW không chỉ trở thành nhà sản xuất xe điện lớn thứ hai tại châu Âu, sau Tesla, mà lợi nhuận của hãng cũng tăng đáng kể. Trong quý hai năm 2023, BMW đạt lợi nhuận 3,7 tỷ euro, với tỷ suất lợi nhuận 10,5%.

Zipse không giấu được sự tự hào về thành công này khi phát biểu trong cuộc họp báo cáo kết quả kinh doanh quý hai: "Nhiều năm trước, chúng tôi đã chọn chiến lược đúng đắn, đó là tối đa hóa sự linh hoạt. Danh mục sản phẩm linh hoạt và quy trình sản xuất tối ưu đã giúp chúng tôi chuẩn bị tốt hơn cho thị trường đầy biến động."

Chiến lược linh hoạt này hiện được coi là tiêu chuẩn vàng cho các công ty ô tô, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu xe điện không phát triển như dự đoán. Ingo Stein, Giám đốc bộ phận ô tô tại Bain & Company, nhận xét: “Hiện tại, các hãng xe buộc phải làm việc với nhiều hệ thống truyền động khác nhau, bao gồm xe điện (EV), xe hybrid và xe động cơ đốt trong (ICE). Sự linh hoạt trong sản xuất cho phép họ dễ dàng cân bằng nhu cầu hơn so với các công ty chỉ sản xuất các dòng xe chuyên biệt cho từng loại động cơ.”

Trên thực tế, nhiều hãng ô tô đang phải thay đổi kế hoạch của mình. Hyundai đã điều chỉnh kế hoạch xây dựng nhà máy "Metaplant" chuyên sản xuất xe điện tại Georgia, Mỹ, để bao gồm cả dây chuyền sản xuất xe hybrid nhằm đáp ứng "khoảng cách" trong nhu cầu xe điện.

Jaehoon Chang, Chủ tịch và CEO của Hyundai Motor Company, chia sẻ: “Chúng tôi nhận thấy thị trường yêu cầu nhiều xe hybrid hơn, vì vậy quyết định linh hoạt điều chỉnh nhà máy của mình để đáp ứng nhu cầu này.” Hyundai dự kiến bán 1,33 triệu xe hybrid toàn cầu vào năm 2028, tăng 40% so với kế hoạch ban đầu.

Ford cũng đang điều chỉnh chiến lược của mình sau khi hoãn kế hoạch xây dựng nhà máy xe điện tại Tennessee, một phần do quyết định hủy bỏ mẫu SUV điện ba hàng ghế đã công bố trước đó. Jim Farley, CEO của Ford, nhấn mạnh sự cần thiết của một quy trình sản xuất linh hoạt, đồng thời nói thêm rằng điều này rất quan trọng để duy trì sức cạnh tranh trong bối cảnh nhu cầu xe điện không tăng trưởng như kỳ vọng.

Tương tự, Stellantis đã áp dụng cách tiếp cận linh hoạt, sản xuất cả phiên bản xe điện và động cơ đốt trong, thậm chí là xe chạy pin nhiên liệu hydro tại cùng một nhà máy.

Tuy nhiên, việc duy trì sự linh hoạt không phải lúc nào cũng dễ dàng. Các công ty đã đầu tư mạnh vào xe điện phải đối mặt với chi phí gia tăng khi cần duy trì sản xuất song song các dòng xe động cơ đốt trong. Jaguar Land Rover (JLR), chẳng hạn, đã tăng ngân sách đầu tư từ 15 tỷ bảng lên 18 tỷ bảng do nhu cầu xe điện tăng chậm hơn dự kiến.

Theo Richard Molyneux, Giám đốc tài chính JLR, việc gia tăng chi phí này là để duy trì sản xuất xe động cơ đốt trong lâu hơn dự kiến ban đầu. JLR vẫn tiếp tục sản xuất các mẫu xe động cơ đốt trong tại nhà máy Halewood, nơi sản xuất Range Rover Evoque và Land Rover Discovery Sport, ngay cả sau khi bắt đầu sản xuất xe điện trên nền tảng mới.

Tương tự, Volvo cũng phải điều chỉnh kế hoạch sản xuất dòng xe SUV XC90 và kéo dài thời gian sản xuất tại nhà máy Torslanda ở Thụy Điển sau khi ban đầu dự định thay thế bằng mẫu xe điện EX90. Volvo sẽ tiếp tục sản xuất các dòng xe động cơ đốt trong và hybrid trong khi tung ra các mẫu xe điện dựa trên nền tảng mới.

Cuối cùng, các hãng xe vẫn cần cam kết phát triển các nền tảng chuyên biệt cho xe điện để tối ưu hóa chi phí và công nghệ. BMW dự kiến ra mắt mẫu xe đầu tiên trên nền tảng thuần điện Neue Klasse vào năm sau, với hy vọng thu hút được sự chú ý từ khách hàng nhờ vào khả năng sạc nhanh nhờ kiến trúc 800 volt. BMW đang đầu tư 2 tỷ euro vào sản xuất pin và lắp ráp xe trên nền tảng Neue Klasse tại nhà máy ở Hungary, với kỳ vọng những mẫu xe này sẽ mang lại doanh số ổn định để duy trì hoạt động của nhà máy.

Mặc dù đã đạt được nhiều thành công, các nhà sản xuất ô tô vẫn phải đối mặt với những thách thức không thể lường trước trong quá trình chuyển đổi sang xe điện – điều mà Zipse đã cảnh báo từ năm 2019.

Các chuyên gia nhận định rằng, việc tiếp tục sản xuất xe động cơ đốt trong có thể mang lại lợi nhuận lâu dài, giúp các công ty vượt qua giai đoạn khó khăn hiện tại khi thị trường xe điện vẫn còn biến động và chưa ổn định như dự kiến ban đầu.