Sử dụng kỹ thuật thanh nhạc để làm mới các ca khúc mang âm hưởng dân ca

in chị có thể giới thiệu qua về việc sử dụng kỹ thuật thanh nhạc để làm các ca khúc mang âm hưởng dân ca?

Việc sử dụng các kỹ thuật thanh nhạc để làm mới ca khúc mang âm hưởng dân ca truyền thống Việt Nam là quá trình sáng tạo và đổi mới nhằm bảo tồn đồng thời làm sống động và hấp dẫn ca khúc dân ca hay ca khúc mang âm hưởng dân ca. Dù có sự hiện đại hóa, các nghệ sĩ cần hiểu rõ các âm điệu, nhịp điệu và cảm xúc đặc trưng của âm nhạc dân ca để đảm bảo rằng bản sắc dân tộc được duy trì trong dòng chảy âm nhạc hội nhập hiện nay. 

NSƯT Hương Giang 

Việc ứng dụng các kỹ thuật thanh nhạc vào làm mới các ca khúc truyền thống có thể thực hiện thông qua một số phương thức sau: 

- Biến tấu giai điệu: Sử dụng kỹ thuật sáng tác để điều chỉnh giai điệu mà vẫn không làm mất đi bản chất của ca khúc. Có thể chèn thêm những nốt nhạc mới hoặc đổi nhịp điệu để tạo ra sự mới mẻ.

 - Tăng cường biểu cảm: Kỹ thuật truyền cảm trong giọng hát, như sử dụng luyến láy, ngắt âm, hay thay đổi cao độ giúp diễn đạt cảm xúc sâu sắc hơn, thu hút người nghe.

- Kết hợp nhạc cụ hiện đại: Việc hòa quyện giữa nhạc cụ truyền thống (như đàn tranh, đàn bầu) với nhạc cụ hiện đại (như guitar, piano) không chỉ làm cho âm thanh phong phú hơn mà còn thu hút sự chú ý của khán giả trẻ.

- Sử dụng nhịp điệu đa dạng: Thay đổi nhịp độ và cách trình bày, như thêm phần beat hay nhịp phách hiện đại, giúp ca khúc trở nên gần gũi và dễ tiếp cận hơn với công chúng.

- Sáng tạo trong kỹ thuật hát: Nghệ sĩ có thể thử nghiệm với nhiều phong cách hát khác nhau, từ hát truyền thống đến các phong cách như pop, jazz hoặc rock. Điều này không chỉ làm mới ca khúc mà còn thể hiện khả năng sáng tạo vô hạn của nghệ sĩ.

- Chuyển thể từ lời ca: Thay đổi lời ca, thêm vào những câu chuyện hiện đại hơn, hay những chủ đề gần gũi với giới trẻ có thể giúp ca khúc trở nên relevant (có liên quan) và gần gũi hơn với cuộc sống hôm nay.

Ngoài ra, việc tổ chức các sự kiện biểu diễn kết hợp giữa âm nhạc dân gian và âm nhạc hiện đại, tạo điều kiện cho nghệ sĩ trẻ giao lưu, học hỏi và sáng tạo. Thúc đẩy giao thoa giữa các nền văn hóa âm nhạc khác nhau có thể tạo ra các bản phối mới hay thú vị, ví dụ như tích hợp yếu tố âm nhạc quốc tế vào các ca khúc dân ca cũng góp phần làm mới, bổ sung và làm phong phú vốn âm nhạc truyền thống của chúng ta. 

Chị có thể chia sẻ một vài kết quả cụ thể mà chị đã đạt được trong dự án làm mới các ca khúc mang âm hưởng dân ca của chị?

Thông qua sự giúp đỡ của các chuyên gia và cộng sự tại Viện Kinh tế - Văn hóa và Nghệ thuật, đến nay, Hương Giang dự án đã công bố được 3 bài báo khoa học và 25 phóng sự chuyên đề; hoà âm, phối khí và thu thanh làm mới được gần 100 ca khúc; phát hành 40 MV nghệ thuật gắn với những ngày lễ và sự kiện lớn của Hà Nội và đất nước cũng như công diễn 15 chương trình nghệ thuật. 

NSƯT Hương Giang trong chương trình nghệ thuật "Màu Hoa Đỏ 2024"

Có thể đánh giá, dự án “Sử dụng kỹ thuật thanh nhạc vào biểu diễn ca khúc mang âm hưởng dân ca các vùng miền” của chúng tôi đã góp phần lan toả tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào dân tộc, truyền cảm hứng sống tích cho thế hệ trẻ thông qua việc làm mới các ca khúc chính ca, ca khúc trữ tình cách mạng.

Chị có thể nêu một vài ca khúc đã được chị làm mới như thế nào?

Trong chương trình Sắc Xuân Đất Việt 2024, Hương Giang để lại những ấn tượng qua những ca khúc trữ tình cách mạng đã đi cùng năm tháng. Với lợi thế của giọng nữ cao (Soprano) trữ tình đằm thắm, tôi đã lựa chọn cách hát tinh tế khi thể hiện tác phẩm Đất nước của Nhạc sỹ Phạm Minh Tuấn. Trong ca khúc này, tôi đã sử dụng nhiều kỹ thuật hát Legato đậm chất trữ tình nhưng không kèm phần da diết và hào sảng để đưa người nghe trở về với chiều sâu của tâm thức, cảm nhận rõ hơn tiếng đồng vọng của dân tộc từ quá khứ dội về, một quá khứ đau thương nhưng rất đỗi hào hùng của dân tộc. 

Hay trong ca khúc “Dòng sông quê anh, Dòng sông quê em” - một sáng tác của nhạc sĩ Đoàn Bổng, tôi truyền tải rõ hơn thông điệp về tình yêu và khát vọng xây dựng quê hương đất nước, ngợi ca tình hữu nghị tốt đẹp giữa Việt Nam và cộng đồng quốc tế trong công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển toàn diện như hiện nay thông qua việc lấy câu điệp khúc từ đoạn phát triển của tác phẩm lên làm câu mở đầu của ca khúc kết với hình ảnh minh hoạ hiện đại trên sân khấu.

Đặc biệt, gần đây, tôi cùng ông xã là nhà báo Vương Xuân Nguyên cùng sáng tác ca khúc “Tình Sen” mang âm hưởng dân gian Ca Trù được kết hợp với bản phối khí hiện đại đã tạo ra sự cộng hưởng nhuần nhuyễn giữa âm nhạc truyền thống và âm nhạc hiện đại. Chính điều đó đã làm cho “Tình Sen” có một sức sống mới  trong trào lưu âm nhạc hiện đại được nhiều bạn trẻ yêu thích.

Chị đánh giá như thế nào về việc bảo tồn và phát huy âm nhạc dân gian truyền thống bên cạnh sự giao thoa với âm nhạc hiện đại?

Bảo tồn âm nhạc dân gian truyền thống bao gồm việc gìn giữ các thể loại âm nhạc dân gian, các nhạc cụ, bài hát, điệu múa và truyền thống văn hóa liên quan. Các tổ chức văn hóa, nhà nghiên cứu và cộng đồng địa phương thường tham gia vào việc lưu giữ di sản âm nhạc này thông qua các buổi biểu diễn, lễ hội và tài liệu hóa. Còn phát huy âm nhạc dân gian không chỉ là việc duy trì nó mà còn là việc tạo ra các cơ hội để âm nhạc này được trình diễn và truyền bá. Điều này có thể diễn ra qua việc đưa âm nhạc dân gian vào giáo dục, làm phim, hoặc các chương trình truyền hình.

Sự giao thoa giữa âm nhạc dân gian và âm nhạc hiện đại cho phép hai thể loại này ảnh hưởng lẫn nhau. Nhiều nghệ sĩ hiện nay đã sử dụng yếu tố âm nhạc dân gian trong sáng tác của mình, qua đó góp phần làm phong phú thêm âm nhạc hiện đại. Cùng với đó, những hoạt động tích hợp âm nhạc dân gian vào âm nhạc hiện đại cũng mở ra cơ hội cho sự sáng tạo mới, cho phép các nghệ sĩ khám phá ra những cách diễn đạt độc đáo và mới mẻ. Điều này không chỉ làm mới âm nhạc dân gian mà còn làm cho nó trở nên hấp dẫn hơn với thế hệ khán giả trẻ.

NS ƯT Hương Giang trong Chương trình nghệ thuật "Sắc Xuân Đất Việt 2024"

Cần phải nhận thấy, việc kết hợp âm nhạc dân gian với âm nhạc hiện đại tạo ra một bức tranh âm nhạc đa dạng, phong phú hơn. Nó giúp giới thiệu âm nhạc dân gian đến với nhiều người hơn, làm cho chúng trở thành một phần của đời sống âm nhạc đương đại. Sự kết hợp này cũng là nguồn cảm hứng cho nhiều nghệ sĩ sáng tác mới, mở ra những không gian âm nhạc mới và đem lại những mặt mới mẻ cho các thể loại âm nhạc truyền thống.

Trong bối cảnh toàn cầu hoá hiện này, việc bảo tồn và phát huy âm nhạc dân gian giúp khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc, góp phần duy trì sự độc đáo và đa dạng văn hoá. Giao thoa giữa âm nhạc truyền thống và hiện đại không chỉ là sự pha trộn mà còn là hình thức giao lưu văn hóa, nơi mà các nền văn hóa gặp gỡ, trao đổi và học hỏi lẫn nhau. Điều này thúc đẩy sự hiểu biết và tôn trọng giữa các nền văn hóa khác nhau.

Tóm lại, việc bảo tồn và phát huy âm nhạc dân gian truyền thống trong sự giao thoa với âm nhạc hiện đại không chỉ làm phong phú thêm nền âm nhạc mà còn bảo vệ và khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc. Đây là một quá trình cần thiết và đáng khuyến khích trong bối cảnh toàn cầu hóa hiện nay./.