Đã có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 đánh dấu một bước ngoặt trong công tác quản lý phương tiện giao thông tại Việt Nam khi lần đầu tiên áp dụng cơ chế quản lý điểm trên giấy phép lái xe (GPLX).
Theo quy định mới, mỗi GPLX sẽ được cấp 12 điểm trong một chu kỳ quản lý. Thông tin về số điểm này sẽ được tích hợp trực tuyến thông qua ứng dụng định danh điện tử VNeID, tại mục "Giấy phép lái xe", giúp người dân dễ dàng tra cứu và theo dõi tình trạng GPLX của mình.
Hệ thống trừ điểm: Nâng cao ý thức, siết chặt kỷ cương
Mỗi hành vi vi phạm giao thông sẽ bị áp mức trừ điểm tương ứng, phụ thuộc vào mức độ và tính chất vi phạm. Mức trừ cao nhất lên tới 10 điểm cho một hành vi vi phạm nghiêm trọng.
Khi người điều khiển phương tiện bị trừ hết toàn bộ 12 điểm, GPLX tương ứng với loại phương tiện đó sẽ tạm thời không còn hiệu lực.
Điều đáng lưu ý, nếu người bị trừ hết điểm vẫn cố tình điều khiển phương tiện, hành vi này sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP (gọi tắt là Nghị định 168) do Chính phủ ban hành.
Mức phạt cụ thể khi điều khiển phương tiện bằng GPLX bị trừ hết điểm
Nghị định 168 đã chia rõ ba nhóm phương tiện cùng với mức xử phạt tương ứng khi người điều khiển sử dụng GPLX không còn điểm hợp lệ:
- Đối với xe mô tô hai bánh có dung tích xi-lanh đến 125 cm³ hoặc xe máy điện có công suất đến 11 kW, người vi phạm sẽ bị xử phạt từ 2 đến 4 triệu đồng (theo khoản 5, điều 18).
- Đối với xe mô tô có dung tích trên 125 cm³ hoặc xe máy điện công suất trên 11 kW, người vi phạm sẽ bị phạt từ 6 đến 8 triệu đồng (theo khoản 7, điều 18).
- Đối với ô tô, xe tương tự ô tô, xe chở người hoặc hàng bốn bánh có gắn động cơ, mức xử phạt dao động từ 18 đến 20 triệu đồng (theo khoản 9, điều 18).
Trong trường hợp người điều khiển có nhiều loại GPLX khác nhau, việc bị trừ hết điểm trên một loại bằng không đồng nghĩa với việc bị tước quyền điều khiển tất cả các phương tiện. Nếu bằng lái khác vẫn còn điểm hợp lệ, người đó vẫn được phép điều khiển phương tiện tương ứng với bằng lái đó.
Ví dụ, nếu một người bị trừ hết điểm GPLX hạng B1 (dùng để điều khiển ô tô), nhưng GPLX hạng A1 (dành cho xe máy dưới 175cc) vẫn còn đủ điểm, người này vẫn có quyền điều khiển xe máy theo đúng quy định.
Làm thế nào để phục hồi điểm sau khi bị trừ hết?
Theo Thông tư 65/2024 của Bộ Công an, khi bị trừ hết 12 điểm, tài xế sẽ bị tạm dừng quyền sử dụng GPLX tương ứng trong thời gian tối thiểu 6 tháng. Trong thời gian này, người vi phạm không được điều khiển phương tiện thuộc loại GPLX đã bị tạm ngưng.
Sau 6 tháng, để được phục hồi GPLX, người vi phạm phải tham gia kiểm tra lại kiến thức pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ, do lực lượng Cảnh sát giao thông tổ chức. Nếu vượt qua bài kiểm tra, GPLX sẽ được khôi phục lại đầy đủ 12 điểm.
Sau 6 tháng, để được phục hồi GPLX, người vi phạm phải tham gia kiểm tra lại kiến thức pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ, do lực lượng Cảnh sát giao thông tổ chức. Nếu vượt qua bài kiểm tra, GPLX sẽ được khôi phục lại đầy đủ 12 điểm.
Ngoài ra, nếu người điều khiển phương tiện không vi phạm trong vòng 12 tháng liên tục, điểm số trên GPLX sẽ được giữ nguyên hoặc được khôi phục đầy đủ 12 điểm, nếu trước đó đã từng bị trừ một phần. Ngược lại, nếu tiếp tục vi phạm, thời gian phục hồi điểm sẽ tính lại từ lần vi phạm gần nhất.
Trong trường hợp số điểm bị trừ vượt quá số điểm còn lại trên bằng lái, GPLX sẽ được đưa về mức 0 điểm, đồng nghĩa với việc tạm thời mất quyền điều khiển phương tiện tương ứng.
Bên cạnh đó, người dân cần lưu ý rằng việc cấp mới, đổi GPLX hoặc nâng hạng sẽ không ảnh hưởng đến số điểm đang có trên GPLX hiện tại. Điều này nhằm đảm bảo tính liên tục và minh bạch trong công tác quản lý người điều khiển phương tiện.
