Giá trị của chè Việt Nam hiện tại phần lớn đến từ giá chè xuất khẩu, nhưng lại chủ yếu nhắm vào phân khúc giá rẻ. Với việc cả thế giới nhìn nhận Việt Nam là nguồn chè giá thấp, các doanh nghiệp xuất khẩu rơi vào thế cạnh tranh khốc liệt để giảm giá và thu hút khách hàng, gây tổn hại lâu dài cho ngành. Theo ông Hoàng Vĩnh Long, Chủ tịch Hiệp hội Chè Việt Nam, sự cạnh tranh này cần được chuyển hướng sang nâng cao chất lượng và xây dựng thương hiệu chè Việt Nam để giành vị thế cao hơn.
Để thực hiện điều này, việc thúc đẩy quảng bá thương hiệu là cần thiết. Chè của Việt Nam có lợi thế từ vùng trồng rộng lớn, đa dạng về khí hậu và điều kiện thổ nhưỡng. Việc quảng bá thương hiệu và xây dựng câu chuyện về nguồn gốc, quy trình sản xuất, cùng các giá trị văn hóa của từng vùng chè sẽ giúp tạo sự nhận diện tốt hơn và nâng cao giá trị thương hiệu.
Thương hiệu chè Thái Nguyên luôn khẳng định được vị thế của sản phẩm trên thị trường trong và ngoài nước
Ảnh: Internet
Các chuyên gia cũng cho rằng để chè Việt Nam có giá trị cao, ngành cần chuyển hướng từ sản xuất đại trà sang chất lượng cao và bền vững. Ông Hà Trọng Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lai Châu, chia sẻ rằng tỉnh này đang đẩy mạnh áp dụng khoa học kỹ thuật, sản xuất theo tiêu chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm, và ứng dụng công nghệ trong chế biến. Lai Châu còn dự định liên kết phát triển vùng chè với du lịch sinh thái, tạo ra một nguồn tiêu thụ tại chỗ và đưa thương hiệu chè Lai Châu ra thế giới.
Nâng cấp công nghệ chế biến cũng là một trong những yếu tố cần thiết để chè Việt Nam cạnh tranh với các sản phẩm chè cao cấp trên thị trường quốc tế. Theo ông Long, nhiều cơ sở chế biến chè ở Việt Nam còn sử dụng công nghệ lạc hậu, dẫn đến chất lượng sản phẩm không đồng đều và khó cạnh tranh về chất lượng. Đầu tư vào các dây chuyền sản xuất hiện đại giúp giữ được hương vị và chất lượng chè tốt hơn, tạo nên giá trị cao hơn trên thị trường.
Ngoài ra, việc mở rộng thị trường tiêu thụ sang các phân khúc cao cấp tại châu Âu, Bắc Mỹ hay các nước châu Á cũng là cách giúp tăng giá trị xuất khẩu. Thay vì cạnh tranh về giá với các đối thủ khác, Việt Nam có thể nhắm đến các thị trường yêu cầu chè chất lượng cao, tạo cơ hội cho sản phẩm chè Việt Nam được định vị ở mức giá cao hơn.
Ngành chè Việt Nam hiện tại còn tồn tại tình trạng sản xuất manh mún, thiếu quy mô lớn và thiếu mô hình liên kết chặt chẽ. Để giải quyết vấn đề này, cần xây dựng các vùng sản xuất chè lớn với mô hình liên kết từ nông dân đến doanh nghiệp, đảm bảo chuỗi giá trị từ khâu trồng trọt đến khâu tiêu thụ. Các vùng sản xuất chè chuyên canh gắn với doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ sẽ giúp tạo ra sản phẩm chè có chất lượng cao hơn và giúp chè Việt Nam dễ dàng tiếp cận các thị trường yêu cầu tiêu chuẩn khắt khe.
Một hướng phát triển khác là kết hợp sản xuất chè với các hoạt động du lịch sinh thái, nhất là tại các vùng có điều kiện tự nhiên và văn hóa độc đáo như Tây Bắc và Tây Nguyên. Tại đây, du khách không chỉ được trải nghiệm quy trình sản xuất chè mà còn có thể thưởng thức các loại chè địa phương, tìm hiểu văn hóa của người dân tộc. Điều này vừa giúp quảng bá sản phẩm chè Việt Nam đến du khách quốc tế, vừa mở ra kênh tiêu thụ mới cho các sản phẩm chè chất lượng cao.
Với định hướng phát triển thương hiệu, nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường, ngành chè Việt Nam có thể hy vọng vào tương lai tăng trưởng bền vững. Việc kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo tồn văn hóa sẽ không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn góp phần quảng bá văn hóa và hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
