Phanh đĩa - Bộ phận quan trọng nhưng thường bị lãng quên
Tại Việt Nam, xe máy hiện diện ở hầu khắp mọi nẻo đường, từ thành phố đến nông thôn, và là phương tiện chủ lực trong đời sống thường nhật.
Tuy nhiên, không ít người điều khiển xe chỉ dừng lại ở mức sử dụng, ít khi quan tâm đến tình trạng kỹ thuật của phương tiện, đặc biệt là hệ thống phanh.
Hệ thống phanh đĩa trên xe máy gồm các bộ phận chính như đĩa phanh, bố thắng và dầu phanh. Trong đó, đĩa phanh đóng vai trò trung tâm trong việc tạo lực hãm khi người điều khiển bóp phanh.
Được chế tạo từ thép hoặc hợp kim cứng, đĩa phanh có tuổi thọ khá cao nếu được sử dụng đúng cách và kiểm tra định kỳ.
Tuy nhiên, trên thực tế, thói quen sử dụng phanh không đúng kỹ thuật lại rất phổ biến trong điều kiện giao thông tại Việt Nam. Việc rà phanh liên tục khi không cần thiết, phanh gấp hoặc bóp phanh quá mạnh dễ khiến hệ thống phanh nóng lên bất thường, gây giảm hiệu quả phanh và đẩy nhanh quá trình mài mòn của đĩa.
Thói quen xấu khiến đĩa phanh mòn nhanh hơn
Một trong những nguyên nhân khiến đĩa phanh xuống cấp nhanh chóng là tình trạng sử dụng bố thắng đã mòn nhưng không được thay thế kịp thời.
Trong nhiều trường hợp, phần khung kim loại của bố thắng chạm trực tiếp vào đĩa, khiến bề mặt đĩa bị trầy xước nghiêm trọng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hiệu quả phanh mà còn tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn khi di chuyển ở tốc độ cao.
Thêm vào đó, một số người dùng không có thói quen kiểm tra định kỳ hệ thống phanh, dẫn đến việc không phát hiện kịp thời các hư hỏng nhỏ có thể gây ra hậu quả lớn về sau.
Dấu hiệu nhận biết đĩa phanh bị mòn
Người điều khiển xe máy có thể phát hiện tình trạng mòn của đĩa phanh thông qua cả hình ảnh trực quan lẫn cảm giác khi vận hành.
Một trong những dấu hiệu dễ thấy nhất là bề mặt đĩa tại điểm tiếp xúc với bố thắng bị mòn rõ rệt, thường chỉ còn dưới 2/3 độ dày so với vùng không tiếp xúc. Các vết xước sâu hoặc hiện tượng phát ra tiếng rít khi bóp phanh cũng là dấu hiệu cảnh báo rõ ràng.
Về mặt cảm nhận, người lái sẽ thấy hiện tượng rung nhẹ tay lái khi phanh, hiệu quả giảm tốc kém hoặc có âm thanh lạ phát ra từ bánh xe. Đây có thể là hệ quả của việc đĩa phanh bị mòn không đồng đều, thậm chí cong vênh.
Đáng chú ý, ngay cả khi bố thắng còn mới, đĩa phanh bị mòn vẫn khiến hiệu quả hãm tốc suy giảm nghiêm trọng. Nếu tiếp tục sử dụng trong tình trạng này, nguy cơ xảy ra va chạm là hoàn toàn có thể.
Chủ động kiểm tra để bảo đảm an toàn
Việc chủ động kiểm tra, bảo dưỡng và thay thế đĩa phanh đúng thời điểm không chỉ giúp tăng tuổi thọ cho xe máy mà còn bảo vệ chính người điều khiển. Các chuyên gia kỹ thuật khuyến cáo, nên kiểm tra hệ thống phanh mỗi 3.000 - 5.000 km hoặc sau mỗi lần bảo dưỡng định kỳ.
Khi xuất hiện những dấu hiệu bất thường kể trên, người dùng cần nhanh chóng đưa xe đến trung tâm bảo dưỡng uy tín để được kiểm tra và thay thế nếu cần thiết. Đặc biệt, không nên cố sử dụng đĩa phanh đã mòn để tránh ảnh hưởng đến cả hệ thống phanh và an toàn khi lưu thông.
