Những năm qua, thị trường ô tô điện hóa tại Việt Nam đã phát triển theo hai hướng rõ rệt: xe thuần điện (BEV) và xe hybrid (HEV, PHEV, MHEV).
Trong đó, VinFast dẫn đầu mảng xe điện thuần, cùng với sự góp mặt ngày càng nhiều của các hãng xe Trung Quốc. Ở chiều ngược lại, Toyota gần như độc chiếm phân khúc xe hybrid với lợi thế vượt trội về doanh số lẫn danh mục sản phẩm.
Xe hybrid dần khẳng định vị thế tại Việt Nam
Trong năm 2024, Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA) lần đầu tiên công bố số liệu cụ thể về doanh số xe hybrid. Trước đó, Toyota là hãng tiên phong tiết lộ số lượng xe hybrid bán ra từ năm 2021. Sự kiên trì của hãng xe Nhật được thể hiện qua các con số ấn tượng và danh mục sản phẩm ngày càng đa dạng.
Theo số liệu công bố, trong năm 2024, tổng lượng xe hybrid tiêu thụ tại Việt Nam đạt 9.866 chiếc. Toyota tiếp tục dẫn đầu với 5.350 xe, chiếm khoảng 54,2% thị phần.
Nếu loại bỏ các mẫu mild-hybrid (MHEV) - vốn chỉ có sự hỗ trợ tối thiểu từ động cơ điện, Toyota thậm chí chiếm tới 73% thị phần xe hybrid thực thụ (HEV và PHEV).
Đáng chú ý, thống kê này chưa bao gồm một số thương hiệu như Hyundai, Haval, Nissan, Subaru và Lynk & Co do các hãng không công bố số liệu chi tiết.
Sự hiện diện của xe hybrid tại Việt Nam có dấu ấn rõ nét của Toyota. Hãng đã có mặt tại thị trường này từ ba thập kỷ trước và đã dành gần hai phần ba thời gian đó để thúc đẩy công nghệ hybrid.
Từ năm 2008, Toyota đã mang mẫu Prius - chiếc hybrid đầu tiên trên thế giới - về trưng bày tại Hà Nội. Dù Prius chưa từng được phân phối chính thức tại Việt Nam, nhưng đây là dấu mốc quan trọng cho thấy định hướng của hãng trong việc phát triển xe hybrid.
Mãi đến năm 2020, Toyota mới chính thức bán ra mẫu hybrid đầu tiên tại Việt Nam - Corolla Cross. Sau đó, hàng loạt mẫu xe khác như Camry, Altis, Yaris Cross, Innova Cross và Alphard cũng có thêm tùy chọn hybrid.
Đặc biệt, từ tháng 10/2024, Camry thế hệ mới chỉ có duy nhất phiên bản hybrid, đánh dấu một bước tiến lớn trong chiến lược điện hóa của Toyota tại Việt Nam.
Sự thành công của Toyota đã thúc đẩy nhiều thương hiệu khác tham gia vào phân khúc hybrid. Suzuki tiên phong trong việc áp dụng công nghệ này cho dòng MPV cỡ nhỏ với Ertiga và XL7. Tiếp theo là Kia Sorento, Nissan Kicks, Honda CR-V, Honda Civic, Hyundai Santa Fe và Haval H6.
Từ năm 2020 đến nay, doanh số xe hybrid của Toyota tại Việt Nam đã tăng gần 9 lần, từ 611 xe lên 5.350 xe vào năm 2024. Tính tổng cộng, hãng đã bán được 13.824 chiếc hybrid, nhiều hơn bất kỳ thương hiệu nào khác trên thị trường.
Dù xe thuần điện (BEV) được hưởng chính sách miễn lệ phí trước bạ đến năm 2027, xe hybrid lại chưa nhận được bất kỳ ưu đãi tương tự nào. Mặc dù vậy, Toyota vẫn kiên trì với chiến lược của mình, tập trung mở rộng danh mục sản phẩm và tận dụng lợi thế không phụ thuộc vào hạ tầng trạm sạc.
Xe hybrid - xu hướng song hành với ô tô điện
Trong khi nhiều hãng xe khác đang chuyển dịch mạnh mẽ sang xe thuần điện để đáp ứng mục tiêu trung hòa carbon, Toyota lại theo đuổi chiến lược đa chiều.
Ông Akio Toyoda, Chủ tịch Hội đồng quản trị Toyota, từng nhấn mạnh rằng điện hóa không chỉ đơn thuần là chuyển đổi sang xe thuần điện, mà cần có nhiều giải pháp khác nhau để đạt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050.
Hiện Toyota phát triển 6 loại công nghệ khác nhau, gồm: xe thuần điện (BEV), hybrid tự sạc (HEV), plug-in hybrid (PHEV), động cơ đốt trong trung hòa khí thải (ICE CN), động cơ chạy bằng hydro (H2) và pin nhiên liệu hydro (FCEV). Tùy theo điều kiện hạ tầng và nhu cầu của từng thị trường, hãng sẽ áp dụng chiến lược phù hợp. Tại Việt Nam, hybrid đang là lựa chọn tối ưu.
Toyota hiện có 6 mẫu xe hybrid, trải dài từ sedan, SUV đến MPV cỡ lớn. Điểm khác biệt của hybrid Toyota so với đối thủ nằm ở triết lý vận hành: tập trung vào sự êm ái, tiết kiệm nhiên liệu thay vì tạo cảm giác thể thao.
Ở các dòng xe như Corolla Cross, Camry hay Altis hybrid, động cơ điện can thiệp vào hầu hết quá trình vận hành của xe. Khi dung lượng pin trên 35%, xe có thể di chuyển hoàn toàn bằng điện trong điều kiện nhất định, giúp tối ưu mức tiêu thụ nhiên liệu.
Trên các cung đường đèo núi, Camry hybrid vẫn duy trì khả năng tăng tốc tốt nhờ sự kết hợp giữa động cơ điện và động cơ xăng. Điều này tạo ra trải nghiệm lái mượt mà và ổn định hơn so với phiên bản chỉ sử dụng động cơ đốt trong.
Ngược lại, một số hãng xe như Honda lại mang đến trải nghiệm khác với xe hybrid của mình. Các mẫu xe như CR-V hay Civic hybrid có phản ứng tăng tốc mạnh hơn, nhưng lại không duy trì được sự êm ái như Toyota.
Dù có sự khác biệt về cách tiếp cận công nghệ, hầu hết các hãng xe lớn đều đang mở rộng danh mục sản phẩm hybrid. Honda, Hyundai và nhiều hãng khác đang áp dụng chiến lược tương tự Toyota: đa dạng hóa danh mục hybrid để phù hợp với điều kiện hạ tầng hiện tại.
Ông Nguyễn Thành Trung Hiếu, cựu giám đốc kinh doanh một công ty cung cấp trạm sạc xe điện tại Việt Nam, nhận định: "Trong vài năm tới, cùng với xe điện, tôi cho rằng hybrid là phân khúc nhiều hãng hướng đến hơn so với hiện tại. Điều này xuất phát từ ưu điểm linh hoạt của xe hybrid, không phụ thuộc vào hạ tầng sạc như xe điện".
