Dư luận trong ngành gọi đây là “chiêu trò” có thể bóp méo dữ liệu bán hàng, đẩy rủi ro về phía người tiêu dùng và gây tổn hại cho sự Phát triển bền vững của thị trường.
Thực chất “xe cũ 0km” là gì?
Khái niệm “xe cũ nhưng chưa chạy” đề cập đến những chiếc ô tô mới được đăng ký nhưng chưa từng được sử dụng thực tế.
Những xe này thường được bán lại qua các sàn giao dịch xe cũ dưới danh nghĩa "đã qua sử dụng" dù thực tế chúng gần như mới hoàn toàn.
Theo ông Wei Jianjun – Chủ tịch Tập đoàn Great Wall Motor (GWM), có tới 3.000 – 4.000 đại lý đang giao dịch những chiếc xe dạng này trên các chợ xe cũ trực tuyến tại Trung Quốc. Mục đích chính là để:
-
Đáp ứng chỉ tiêu doanh số nội bộ
-
Giúp đại lý xử lý hàng tồn
-
Tận dụng chính sách ưu đãi từ chính phủ dựa trên xe đã đăng ký
Sự thật sau con số ảo
Việc đăng ký xe mới nhưng không đưa vào sử dụng giúp các hãng báo cáo doanh số “ảo” gây hiểu nhầm về nhu cầu thị trường.
Theo các chuyên gia, chiêu trò này là hệ quả của tình trạng dư thừa công suất sản xuất và cạnh tranh giá khốc liệt giữa các hãng xe.
Tính đến tháng 4/2024, lượng xe tồn kho tại Trung Quốc đạt 3,5 triệu chiếc – tương đương 57 ngày lưu kho, mức cao nhất từ tháng 12/2023.
Nhiều hãng chỉ hoạt động dưới 50% công suất, buộc phải tung ra các biện pháp giải phóng hàng hóa, kể cả những cách thiếu minh bạch như trên.
Rủi ro hiện hữu với người mua
Người tiêu dùng bị hấp dẫn bởi mức giá “hời”, có khi rẻ hơn tới 30% so với giá niêm yết. Tuy nhiên, các xe dạng này tiềm ẩn nhiều rủi ro:
-
Thời gian bảo hành được tính từ ngày đăng ký, nên người mua có thể mất vài tháng bảo hành dù chưa sử dụng.
-
Một số xe còn vướng khoản vay chưa tất toán hoặc lịch sử sở hữu không rõ ràng, dễ dẫn đến rủi ro pháp lý.
Ảnh hưởng lâu dài đến thị trường
Các chuyên gia cảnh báo, hậu quả từ việc bán “xe cũ 0km” không chỉ là vài giao dịch riêng lẻ mà còn:
-
Gây sai lệch số liệu bán hàng, đánh lừa nhà đầu tư và phân tích thị trường;
-
Đẩy giá trị xe cũ lao dốc, gây mất cân bằng cạnh tranh;
-
Tạo hiệu ứng domino kéo giá nhiều mẫu xe khác đi xuống.
Ví dụ, giá xe BYD Qin L cũ hiện thấp hơn 30–40% so với xe mới, ảnh hưởng trực tiếp tới định vị giá cả và doanh số các đối thủ cùng phân khúc.
Phản ứng từ cơ quan quản lý và doanh nghiệp
Trước lo ngại gia tăng, Bộ Thương mại Trung Quốc đã triệu tập cuộc họp cấp cao vào ngày 27/5 với sự tham gia của các ông lớn như BYD, Dongfeng và nền tảng Guazi.
Cuộc họp bàn về việc tăng cường giám sát giao dịch xe cũ, chống gian lận doanh số và đề xuất các biện pháp quản lý chặt chẽ hơn.
Một số chuyên gia còn đề xuất mô hình giám sát tương tự cách Ủy ban Chứng khoán Mỹ (SEC) xử lý “nhồi kênh phân phối” – hình thức đẩy hàng quá mức vào đại lý để làm đẹp báo cáo tài chính.
Hướng dẫn nhận biết xe “cũ chưa chạy”
Người tiêu dùng được khuyên nên:
-
Cảnh giác với xe rao “gần như mới” có giá rẻ bất thường;
-
So sánh giá với niêm yết chính hãng;
-
Kiểm tra số VIN để biết ngày đăng ký, lịch sử bảo dưỡng và bảo hiểm;
-
Chỉ mua xe tại đại lý uy tín, có hợp đồng rõ ràng và đảm bảo xe không có khoản nợ chưa thanh toán.
Với các xe có giá rẻ hơn dưới 15%, chuyên gia khuyên nên mua xe mới để đảm bảo quyền lợi bảo hành và sự an tâm.
Ngành ô tô Trung Quốc cần một cuộc tái cấu trúc
Theo dữ liệu từ Jato Dynamics, Trung Quốc hiện có tới 169 hãng xe, nhưng hơn một nửa có thị phần dưới 0,1%.
Nếu tình trạng “đốt giá” và chiêu trò doanh số tiếp tục, nhiều công ty nhỏ như Neta hay Polestar có nguy cơ bị loại khỏi cuộc chơi do không thể chịu lỗ kéo dài.
Ông Wei Jianjun và nhiều lãnh đạo ngành khác đã lên tiếng kêu gọi quay về các giá trị cốt lõi như đổi mới công nghệ, chất lượng sản phẩm và niềm tin của người tiêu dùng.
Nếu không có cải cách mang tính hệ thống, ngành ô tô Trung Quốc có thể rơi vào vòng xoáy tụt dốc về cả thương hiệu lẫn niềm tin thị trường.
Tương lai của “xe cũ 0km” phụ thuộc vào ai?
Khi ngành ô tô Trung Quốc đang bước vào giai đoạn chuyển mình khó khăn, mô hình "xe cũ chưa chạy" có tiếp tục tồn tại hay không sẽ phụ thuộc vào:
-
Hành động quyết liệt từ cơ quan quản lý;
-
Cam kết tự làm sạch của chính các doanh nghiệp;
-
Và cuối cùng là sự tỉnh táo của người tiêu dùng.
Trong thời điểm hiện tại, chính người mua đang là bên gánh chịu rủi ro nhiều nhất từ những chiếc xe tưởng như "mới mà cũ" ấy.
