Trên thế giới, xu hướng sử dụng xe điện – đặc biệt là xe hai bánh đang gia tăng mạnh mẽ, nhằm giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và cắt giảm phát thải.
Tuy nhiên, một trong những rào cản lớn khiến người dùng đắn đo là việc nạp năng lượng, cụ thể là thời gian sạc pin và nỗi lo xe hết điện giữa đường.
Phần lớn người dùng vẫn quen thuộc với hình thức cắm sạc truyền thống, trong khi thực tế đã xuất hiện thêm nhiều giải pháp nạp năng lượng khác, nhanh chóng và hiệu quả hơn.
Sạc pin phổ biến nhưng còn nhiều hạn chế
Sạc pin là phương pháp phổ biến nhất hiện nay, có thể áp dụng với mọi dòng xe máy điện đang lưu hành.
Thời gian sạc phụ thuộc vào dung lượng pin, loại pin và bộ sạc, dao động từ 3 đến 12 tiếng. Các mẫu xe nhỏ thường chỉ mất 3–6 giờ để sạc đầy, trong khi xe lớn có thể cần tới 12 giờ.
Đa số người dùng lựa chọn cắm sạc qua đêm để không ảnh hưởng đến lịch trình sử dụng ban ngày. Tuy nhiên, với những người cần di chuyển liên tục như shipper hay tài xế công nghệ, phương án này khá bất tiện.
Ngoài ra, việc cắm sạc qua đêm trong các khu chung cư cũng gây lo ngại về an toàn phòng cháy chữa cháy.
Để hạn chế rủi ro, người dùng cần sử dụng sạc chính hãng đồng bộ với xe, chỉ sạc khi pin gần cạn (dưới 30%) và đợi khoảng 20 phút sau khi xe vận hành để pin nguội bớt.
Đổi pin: Giải pháp “nhanh hơn cả đổ xăng”
Đây được xem là giải pháp nạp năng lượng nhanh nhất hiện nay. Chỉ mất 1–2 phút tại trạm đổi pin, người dùng có thể tiếp tục hành trình mà không cần chờ đợi như sạc truyền thống.
Tại Đài Loan, thương hiệu Gogoro đã phát triển hơn 2.000 trạm đổi pin phủ khắp hòn đảo, hỗ trợ hàng triệu lượt đổi pin mỗi tháng.
Hệ thống pin của Gogoro tương thích với nhiều mẫu xe khác nhau, mang lại sự tiện dụng cho người dùng.
Ở Ấn Độ, chính phủ đang thúc đẩy mạnh mẽ mô hình đổi pin để giảm ô nhiễm và khuyến khích sử dụng xe điện. Tập đoàn Sun Mobility đang xây dựng mạng lưới trạm đổi pin phục vụ cả xe máy và xe ba bánh.
Tại Việt Nam, Selex là một trong những đơn vị tiên phong triển khai hệ thống đổi pin.
Nhiều hãng xe lớn như Honda và Yamaha cũng đang nghiên cứu áp dụng mô hình này nhưng vẫn cần thêm thời gian để xây dựng hệ sinh thái trạm đổi pin và tiêu chuẩn hóa pin giữa các hãng.
Sạc pin tháo rời: Giải pháp linh hoạt trong thời kỳ quá độ
Khi hệ thống đổi pin chưa phủ rộng, giải pháp sử dụng pin tháo rời giúp người dùng chủ động hơn trong việc sạc điện.
Thay vì phải kéo dây ra xe hoặc đợi trạm đổi pin, người dùng có thể tháo pin mang vào nhà sạc ở bất kỳ nơi đâu có ổ điện.
Giải pháp này phù hợp với các mẫu xe sử dụng pin Lithium hoặc LFP. Người dùng có thể sở hữu thêm một viên pin dự phòng để luân phiên sử dụng và sạc, tiết kiệm thời gian và đảm bảo xe luôn sẵn sàng hoạt động.
Một số mẫu xe đang áp dụng thiết kế này tại Việt Nam có thể kể đến như Honda ICON e: với pin đặt ở sàn xe có thể tháo rời và Yamaha Neo’s, mẫu xe cũng cho phép tháo lắp pin dễ dàng để mang đi sạc tại nơi thuận tiện.
Cần tiêu chuẩn hoá để phát triển lâu dài
Để các giải pháp nạp năng lượng cho xe máy điện có thể phát huy hiệu quả và phổ biến rộng rãi, cần có sự vào cuộc đồng bộ từ chính phủ, các hãng xe và công ty công nghệ. Trong đó, tiêu chuẩn hoá bộ pin là yếu tố then chốt.
Từ năm 2021, các ông lớn trong ngành xe máy như KTM, Honda, Yamaha và Piaggio đã công bố hợp tác xây dựng bộ tiêu chuẩn toàn cầu cho pin hoán đổi. Trước đó, Honda, Yamaha, Kawasaki và Suzuki cũng thành lập liên minh tương tự tại Nhật Bản.
Nếu các chuẩn chung được thiết lập, người dùng có thể dễ dàng đổi pin hoặc sạc pin rời ở bất kỳ điểm dịch vụ nào mà không bị giới hạn bởi thương hiệu xe – đây chính là bước tiến quan trọng để đưa xe máy điện đến gần hơn với số đông người dân.
Trong quá trình chuyển dịch từ xe xăng sang xe điện, nỗi lo về pin là hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên, với sự phát triển của công nghệ và mô hình vận hành mới, người dùng đang có nhiều lựa chọn tiện lợi hơn bao giờ hết.
Sạc pin chỉ là một trong ba phương thức nạp năng lượng phổ biến, bên cạnh đổi pin và sạc pin tháo rời. Khi hạ tầng được hoàn thiện và tiêu chuẩn được thống nhất, xe máy điện hứa hẹn sẽ trở thành lựa chọn bền vững, tiết kiệm và phù hợp với xu thế toàn cầu.
