Ngày 21 tháng 4 năm 1950, tại Roòng Khoa, xã Điềm Mặc, huyện Định Hóa, tỉnh Thái Nguyên đã diễn ra Hội nghị thành lập Hội Những người viết báo Việt Nam. Tháng 7 cùng năm, Hội chính thức trở thành thành viên của Tổ chức OIJ. Vào năm 1959, Hội những người viết báo Việt Nam đổi tên thành Hội Nhà báo Việt Nam.
Trong chiến tranh Chống Mỹ cứu nước, Hội Nhà báo yêu nước và dân chủ miền Nam Việt Nam được thành lập vào ngày 11 tháng 11 năm 1961. Sau đất nước thống nhất, vào ngày ngày 7 tháng 7 năm 1976 Hội Nhà báo Việt Nam và Hội Nhà báo yêu nước và dân chủ miền Nam Việt Nam hợp nhất, lấy tên là Hội Nhà báo Việt Nam. Từ đây, những người làm báo cả nước đã tích cực thực hiện "Đổi mới báo chí vì sự nghiệp đổi mới đất nước" đã thể hiện nhiều nỗ lực nâng cao chất lượng và hiệu quả thông tin”.
Với những đóng góp tích cực của những người làm báo, năm 2010, Hội Nhà báo Việt Nam đã được Đảng và Nhà nước trao tặng Huân chương Sao vàng.
Từ năm 2016 đến nay, chất lượng và hiệu quả hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam ngày một nâng cao, đã thu hút được đông đảo các cơ quan báo chí và người làm báo trong cả nước chung sức, góp phần vào xây dựng và bảo vệ Hội ngày càng vững mạnh.
Dấu ấn quan trọng của Hội Nhà báo Việt Nam qua các kỳ Đại hội
Đại hội lần thứ I của Hội được tổ chức vào ngày 21-4-1950 tại, tỉnh Thái Nguyên, với các đại biểu đến từ những cơ quan báo chí của cả nước như Sự thật, Cứu quốc, Độc lập, Lao động, Vệ quốc quân, Văn nghệ, Phụ nữ, Tiền phong, Việt Nam Thông tấn xã, Đài Tiếng nói Việt Nam … đã cùng về tham dự. Đại hội đã bầu Ban Chấp hành T.W Hội, do nhà báo Xuân Thủy làm Hội trưởng, 2 nhà báo Đỗ Đức Dục và Hoàng Tùng làm Hội phó, và nhà báo Nguyễn Thành Lê làm Tổng Thư ký.
Đại hội lần thứ II Hội những người viết báo Việt Nam diễn ra trong 2 ngày 16 và 17 tháng 4 năm 1959 tại Hà Nội. Đây là Đại hội có nhiều dấu mốc lịch sử quan trọng. Ðại hội vinh dự được đón Chủ tịch Hồ Chí Minh đến dự và phát biểu. Từ Đại hội này, Hội Những người viết báo Việt Nam được đổi tên thành Hội Nhà báo Việt Nam. Đại hội đã xác định đường lối, nhiệm vụ của những người viết báo trong giai đoạn mới, bầu ban chấp hành chấp hành mới gồm 25 nhà báo do đông chí Xuân Thủy làm Chủ tịch; Hoàng Tùng, Huỳnh Văn Tiểng và Phùng Bảo Thạch làm Phó Chủ tịch và nhà báo Nguyễn Thành Lê làm Tổng thư ký.
Báo chí cách mạng Việt Nam (Hình ảnh Internet)
Đại hội lần thứ III Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 7 đến hết 8 tháng 9 năm 1962 tại Hà Nội. Báo Nhân Dân số ra ngày 7 tháng 9 năm 1962 đã nêu rõ: Đại hội lần thứ III của Hội Nhà báo Việt Nam xác định nhiệm vụ cụ thể của báo chí cả nước trong giai đoạn mới và góp phần giải quyết vấn đề mà Đảng hết sức quan tâm, nhân dân hằng ngày đòi hỏi và mỗi người viết báo đều mong muốn, đó là nâng cao hơn nữa trình độ nghiệp vụ của đội ngũ những người viết báo, đội quân xung kích trung thành, dũng cảm nhưng chưa dày dạn kinh nghiệm trên mặt trận tư tưởng.
Ngày 8 tháng 9 năm 1962, Đại hội phấn khởi đón mừng Chủ tịch Hồ Chí Minh đến nói chuyện với chủ đề "Nâng cao hơn nữa chất lượng báo chí". Tại Đại hội kỳ này, các đồng chí Hoàng Tùng được bầu làm Chủ tịch Huỳnh Văn Tiểng, Phùng Bảo Thạch làm Phó chủ tịch;và Lưu Quý Kỳ làm Tổng Thư ký.
Ðại hội đại biểu toàn quốc Hội Nhà báo Việt Nam lần thứ IV diễn ra từ ngày 8 đến ngày 10 tháng 12 năm 1983 tại Hà Nội. Báo cáo của Ban Chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam có tựa đề "Phấn đấu đưa nền báo chí nước ta phát triển ngang tầm cao cách mạng và kịp bước đi của thời đại". Nhiệm vụ cấp bách Đại hội đề ra là bồi dưỡng chính trị, tư tưởng và nghiệp vụ cũng như chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho những người làm báo. Ðại hội đã bầu ra Ban chấp hành gồm 53 nhà báo, do đồng chí Hoàng Tùng làm Chủ tịch 6 Phó chủ tịch gồm các nhà báo Hồng Chương, Hồng Hà, Trần Lâm, Trần Công Mân, Thanh Nho, Ðào Tùng. Ban Thư ký do nhà báo Ðào Tùng làm Tổng Thư ký. Đến tháng 1 năm 1987, nhả báo Hoàng Tùng xin thôi làm Chủ tịch Hội. Hội nghị Ban Chấp hành đã bầu nhà báo Hồng Chương làm Chủ tịch Hội. Tháng 2 năm 1985, theo đề nghị của Hội Nhà báo Việt Nam, Ban Bí thư Trung ương Ðảng Cộng sản Việt Nam khóa V đã quyết định lấy ngày 21 tháng 6 là ngày ra số đầu tiên của Báo Thanh Niên do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập làm Ngày Báo chí Cách mạng Việt Nam.
Đạii hội lần thứ V Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 16 đến 18 tháng 10 năm 1989 tại Hà Nội. Đại hội đã nêu lên phương hướng, nhiệm vụ của Hội trong nhiệm kỳ mới, nhấn mạnh quyết tâm đổi mới công tác báo chí. Đại hội đã thông qua nghị quyết "Đổi mới báo chí vì sự nghiệp đổi mới đất nước", thông qua điều lệ Hội Nhà báo Việt Nam sửa đổi. Theo Điều lệ sửa đổi, Ban Chấp hành Hội không còn chức danh Chủ tịch mà thay bằng Tổng thư ký. Ðại hội V đã bầu Ban Chấp hành gồm 39 người do nhà báo Phan Quang làm Tổng Thư ký; Trần Công Mân, Hồ Xuân Sơn làm Phó tổng Thư ký. Cũng trong nhiệm kỳ này, ngày 28 tháng 12 năm 1989, tại kỳ họp thứ 6 khóa VIII Quốc hội đã quyết định thông qua Luật báo chí.
Đại hội lần thứ VI của Hội diễn ra từ ngày 8 đến 9 tháng 3 năm 1995 ở Hà Nội. Điểm nhấn lớn nhất của Đại hội kỳ này là thông qua bản Quy ước về tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp của báo chí Việt Nam, một số quan điểm về báo chí và về Hội đã được khẳng định rõ. Đó là Báo chí nước ta là báo chí của nhân dân, vì nhân dân, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng; Báo chí phải thực sự là Diễn đàn của nhân dân; Làm báo là hoạt động chính trị- xã hội thông qua phương tiện thông tin...
Ðại hội đã bầu Ban Chấp hành gồm 35 Ủy viên, do nhà báo Phan Quang làm Chủ tịch; Trần Mai Hạnh làm Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký và Nguyễn Long Khởi làm Phó chủ tịch phụ trách phía Nam.
Ðại hội lần thứ VII diễn ra từ ngày 24 đến hết ngày 25 tháng 3 năm 2000 tại Hà Nội. Đại hội đã xác định phương hướng cụ thể của nhiệm kỳ mới là: Kiên trì hoạt động báo chí và hoạt động công tác Hội theo định hướng đúng đắn; Coi trọng giáo dục chính trị, đạo đức người làm báo, bảo đảm trung thực trong hoạt động nghề nghiệp, xứng đáng với vai trò báo chí trong hệ thống giám sát của nhân dân, dưới sự lãnh đạo của Đảng; Củng cố và tăng cường hiệu quả hoạt động của các cấp Hội; Đẩy mạnh hoạt động xã hội, không ngừng nâng cao uy tín và vị thế của Hội Nhà báo Việt Nam trong đời sống chính trị - xã hội của đất nước...
Đại hội đã bầu Ban Chấp hành do Hồng Vinh làm Chủ tịch, Trần Mai Hạnh làm Phó chủ tịch kiêm Tổng Thư ký, Ðinh Phong làm Phó chủ tịch phụ trách phía Nam.[4]
Ðại hội lần thứ VIII Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 11 đến 13 tháng 8 năm 2005 tại Hà Nội. Ðại hội đã bầu ra Ban Chấp hành gồm 43 ủy viên. Ban Chấp hành đã bầu Ban Thường vụ gồm 9 ủy viên; nhà báo Ðinh Thế Huynh làm Chủ tịch; Lê Quốc Trung làm Phó chủ tịch Thường trực; Phạm Quốc Toàn làm Phó chủ tịch phụ trách phía Nam.
Ðại hội đã quyết nghị thay"Quy ước về đạo đức nghề nghiệp báo chí Việt Nam" bằng"Quy định đạo đức nghề nghiệp của người làm báo Việt Nam", sửa đổi Ðiều lệ và xây dựng Chương trình Hành động đến năm 2010.
Đại hội lần thứ IX Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 10 đến 12 tháng 8 năm 2010 tại Hà Nội. Trong bài phát biểu khai mạc, Nhà báo Đinh Thế Huynh nhấn mạnh: Đại hội lần thứ IX Hội Nhà báo Việt Nam sẽ là Đại hội đoàn kết, trách nhiệm và đổi mới, nhất định sẽ góp phần rất quan trọng thúc đẩy nền báo chí cách mạng nước nhà phát triển ngày càng hiện đại và chuyên nghiệp, đậm đà bản sắc Việt Nam.
Đại hội đã bầu nhà báo Đinh Thế Huynh tiếp tục giữ chức Chủ tịch Hội. Sau đó, tại Hội nghị toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam khóa IX ngày 27 tháng 3 năm 2012 đã nhất trí để nhà báo Đinh Thế Huynh thôi giữ chức Chủ tịch do yêu cầu công tác và bầu nhà báo Thuận Hữu giữ chức Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam.
Đại hội lần thứ X Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 7 đến ngày 9 tháng 8 năm 2015 tại Hà Nội. Đến dự và phát biểu tại Đại hội Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng nhấn mạnh: Đảng, Nhà nước và nhân dân luôn luôn đánh giá cao vai trò quan trọng của báo chí trong sự nghiệp cách mạng của Đảng; luôn quan tâm, ủng hộ, tạo điều kiện để báo chí phát triển và mong muốn giới báo chí và Hội Nhà báo Việt Nam nỗ lực hơn nữa để hoàn thành tốt sứ mệnh vẻ vang và cao cả của mình. Ông tin tưởng rằng, tổ chức Hội Nhà báo Việt Nam ngày càng xứng đáng là tổ chức chính trị - xã hội - nghề nghiệp, ngôi nhà chung của những người làm báo cả nước. Đại hội đã bầu nhà báo Thuận Hữu tiếp tục giữ chức Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khóa X. Các nhà báo Hồ Quang Lợi, Mai Đức Lộc và Nguyễn Bé làm Phó Chủ tịch. Ngày 26 tháng 10 năm 20 21, Ban Chấp hành Hội Nhà báo Việt Nam đã họp bầu nhà báo Lê Quốc Minh làm Chủ tịch Hội, Trước đó, hội nghị cũng đã họp miễn nhiệm chức vụ Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam của nhà báo Thuận Hữu theo nguyện vọng cá nhân.
Đại hội lần thứ XI Hội Nhà báo Việt Nam diễn ra từ ngày 29 đến 31 tháng 12 năm 2021 tại Hà Nội. Với phương châm "Đoàn kết-Kỷ cương-Đổi mới-Sáng tạo-Phát triển", Đại hội có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, định hướng cho các cấp Hội và đội ngũ những người làm báo cả nước tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang của báo chí Cách mạng Việt Nam, chung sức đồng lòng, ra sức phấn đấu xây dựng nền báo chí Cách mạng Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, giàu tính chiến đấu, nhân văn, vì lợi ích của đất nước và Nhân dân, vì đất nước hùng cường, thịnh vượng. Đại hội có nhiệm vụ đánh giá, kiểm điểm việc thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ X; 15 năm thực hiện Chỉ thị 37-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa IX) về "Nâng cao vai trò, chất lượng hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam trong thời kỳ mới", triển khai thực hiện Chỉ thị số 43-CT/TW ngày 8 tháng 4 năm 2020 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (Khóa XII) về"Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của Hội Nhà báo Việt Nam trong tình hình mới". Đại hội tập trung thảo luận, xây dựng, hoàn thiện Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành, thảo luận sửa đổi, bổ sung và thông qua Điều lệ Hội và các văn kiện quan trọng khác trình Đại hội. Đại hội đã bầu 52 Ủy viên Ban Chấp hành, nhà báo Lê Quốc Minh được bầu làm Chủ tịch; nhà báo Nguyễn Đức Lợi vàTrần Trọng Dũng làm Phó Chủ tịch.
Hội Nhà báo Việt Nam triển khai chuyển đổi số để tinh gọn bộ máy tổ chức (ảnh VJA)
