Tuy nhiên, đi cùng với sự phát triển kinh tế làng nghề, người dân sinh sống và làm việc ở các làng nghề lại đang phải chịu những ảnh hưởng nghiêm trọng về môi trường nước, rác thải và khí thải. Trong đó nổi lên là hầu hết các làng nghề đều chưa có hệ thống hạ tầng đạt yêu cầu, nhất là hệ thống cấp thoát nước thải thiếu đồng bộ. Phần lớn nước thải từ làng nghề chưa qua xử lý thải ra môi trường ao, hồ với mức độ ô nhiễm rất cao. Ngoài ra, hầu hết các làng nghề đều có hàm lượng bụi và những chất thải độc hại khác vượt tiêu chuẩn cho phép…
Nguyên nhân căn bản dẫn đến tình trạng ô nhiễm làng nghề luôn ở mức báo động là việc sản xuất phần lớn vẫn ở quy mô hộ gia đình và đa số làng nghề nằm trong khu dân cư. Đa số các làng nghề chưa có điều kiện đầu tư phát triển, đổi mới công nghệ theo hướng thân thiện với môi trường. Đáng nói hơn, một bộ phận không nhỏ người dân làm nghề chỉ quan tâm đến lợi nhuận trước mắt, chưa tự giác thực hiện quy định của pháp luật trong khâu thu gom, xử lý, quản lý chất thải, bảo vệ môi trường làng nghề…
Việc giải quyết triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề rõ ràng là không thể trong ngày một, ngày hai. Tuy vậy, vấn đề cần quan tâm hiện nay là phải quy hoạch không gian sản xuất gắn với bảo vệ môi trường. Trên tinh thần này, thành phố Hà Nội đã, đang có nhiều giải pháp mạnh mẽ, quyết liệt để phát triển hệ thống làng nghề đáp ứng được các điều kiện về môi trường. Mới đây nhất, UBND thành phố đã ban hành Quyết định số 2546/QĐ-UBND ngày 28-4-2023 ban hành Danh mục, lộ trình và kế hoạch xử lý ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề trên địa bàn thành phố Hà Nội đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, thành phố đặt mục tiêu đến năm 2025, 100% làng nghề được công nhận của Hà Nội đáp ứng các điều kiện về bảo vệ môi trường; đến năm 2030, bảo đảm 100% làng nghề được công nhận đáp ứng đầy đủ các điều kiện về bảo vệ môi trường, khắc phục triệt để tình trạng ô nhiễm môi trường làng nghề.
Hiện thực hóa các mục tiêu, nhiệm vụ đặt ra, các cấp, ngành, địa phương của thành phố cần đẩy nhanh tiến độ đầu tư xây dựng và hoàn thiện hạ tầng bảo vệ môi trường làng nghề đáp ứng những tiêu chí về môi trường đối với làng nghề được công nhận theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường; thường xuyên tổ chức đánh giá mức độ ô nhiễm môi trường và xử lý ô nhiễm môi trường đối với các làng nghề nhằm ngăn ngừa nguy cơ suy thoái, ô nhiễm môi trường. Cùng với đó, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiên quyết xử lý những hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường.
Đặc biệt, tập trung thực hiện theo lộ trình công tác di dời các cơ sở sản xuất trong làng nghề vào khu, cụm, điểm công nghiệp sản xuất tập trung của làng nghề hoặc các cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề theo quy hoạch đã được UBND thành phố Hà Nội phê duyệt. Hoàn thành đầu tư hạ tầng đồng bộ đối với các cụm công nghiệp, cụm công nghiệp làng nghề đang hoạt động và đầu tư mới theo quy hoạch được duyệt, bảo đảm đáp ứng được yêu cầu về bảo vệ môi trường theo quy định.
Bảo đảm thực thi các quy định về bảo vệ môi trường là giải pháp tối ưu và hiệu quả nhất cho làng nghề phát triển bền vững.
