Bắt đầu thí điểm tại ba thành phố lớn
Từ ngày 1/8, TP.HCM, Hà Nội và Hải Phòng sẽ thí điểm bán xăng sinh học E10 - loại xăng pha trộn giữa 10% ethanol sinh học và 90% xăng khoáng.
Đây được xem là bước đi đầu tiên trong lộ trình toàn quốc chuyển sang sử dụng nhiên liệu sinh học, dự kiến áp dụng rộng rãi từ năm 2026.
E10 được kỳ vọng góp phần giảm phát thải CO₂, thúc đẩy ngành sản xuất ethanol trong nước, hỗ trợ nông nghiệp và đa dạng hóa nguồn cung năng lượng. Theo kế hoạch của Chính phủ, E10 sẽ dần thay thế hoàn toàn xăng khoáng trên thị trường trong tương lai gần.
Hai doanh nghiệp đầu mối lớn nhất thị trường xăng dầu là Petrolimex và PVOIL sẽ cùng triển khai kế hoạch thí điểm E10 trong tháng 8.
Trong đó, Petrolimex chọn TP.HCM làm địa bàn triển khai đầu tiên. Doanh nghiệp này đã hoàn tất chuẩn bị về hệ thống bồn chứa, công nghệ pha chế và phối hợp cùng các nhà máy lọc dầu để bảo đảm nguồn cung E10 ổn định trong thời gian thử nghiệm.
PVOIL cũng sẽ triển khai thí điểm tại Hà Nội và Hải Phòng. Theo ông Cao Hoài Dương - Chủ tịch HĐQT PVOIL, việc bắt đầu bán E10 từ 1/8 nhằm giúp khách hàng làm quen dần với loại nhiên liệu mới, tránh gây xáo trộn khi chuyển đổi chính thức.
Ngoài việc cung ứng cho hệ thống của mình, PVOIL cũng định hướng đầu tư vào hoạt động gia công pha chế E10 để cung cấp cho các đầu mối khác, từ đó bảo đảm nguồn cung ổn định toàn thị trường.
Phía Petrolimex cho biết, đơn vị kỳ vọng người tiêu dùng sẽ đón nhận E10 nhờ giá có thể thấp hơn xăng RON95, trong khi lại thân thiện với môi trường.
Xăng ethanol là gì? Vì sao nên sử dụng xăng ethanol?
Xăng ethanol là nhiên liệu có chứa cồn ethanol (C2H5OH) - loại cồn thường thấy trong đồ uống như bia, rượu. Loại nhiên liệu này được sử dụng cho động cơ đốt trong, đóng vai trò như một chất phụ gia sinh học cho xăng truyền thống.
Nhiên liệu ethanol thường được ký hiệu bằng chữ "E" kèm theo tỷ lệ phần trăm ethanol theo thể tích. Ví dụ, E85 là hỗn hợp gồm 85% ethanol không chứa nước và 15% xăng khoáng.
E10 và các loại xăng ethanol có tỷ lệ thấp có thể sử dụng cho hầu hết các loại xe hiện nay mà không cần điều chỉnh gì về động cơ hoặc hệ thống nhiên liệu.
Với các loại xăng có tỷ lệ ethanol cao hơn (trên 10%), xe cần được tinh chỉnh một số bộ phận như chế hòa khí, hệ thống phun xăng, đánh lửa,... do ethanol có hàm lượng năng lượng thấp hơn xăng khoáng, nên yêu cầu bơm lượng nhiên liệu lớn hơn vào buồng đốt.
Về mặt hiệu suất, ethanol nguyên chất chỉ chứa khoảng 2/3 năng lượng so với cùng thể tích xăng khoáng. Tuy nhiên, các nghiên cứu quốc tế chỉ ra rằng mức tiêu hao nhiên liệu khi sử dụng E10 chỉ cao hơn khoảng 1-3%.
Một nghiên cứu năm 2004 của Hiệp hội Ôtô Hoàng gia Nam Australia, và nghiên cứu năm 2011 của Trung tâm nghiên cứu kỹ thuật VTT Phần Lan đều xác nhận điều này.
Đổi lại, lợi ích rõ rệt của E10 là khả năng giảm đáng kể phát thải: khí CO giảm 20-30%, CO₂ giảm khoảng 2% trong điều kiện phù hợp.
Xăng E10 có gây hại cho xe không?
Khi được sản xuất đúng chuẩn, xăng E10 không gây ảnh hưởng đến động cơ hoặc hệ thống nhiên liệu. Phần lớn xe hiện nay đều được thiết kế để tương thích với xăng E10 hoặc thấp hơn. Thông tin khuyến cáo sử dụng loại xăng phù hợp thường được in rõ trên nắp bình nhiên liệu hoặc trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe.
Tuy nhiên, nếu E10 pha trộn không đúng tỷ lệ hoặc sử dụng nhiên liệu kém chất lượng, ethanol có thể gây ăn mòn các chi tiết như đường ống nhiên liệu, gioăng cao su, bình chứa… đặc biệt ở các dòng xe đời cũ chưa thiết kế tối ưu cho nhiên liệu sinh học.
Với tính hút nước cao và khả năng làm dung môi mạnh, ethanol có thể ảnh hưởng tới độ bền của các chi tiết nếu sử dụng lâu dài mà không bảo trì đúng cách.
Một chuyên gia kỹ thuật tại hãng ôtô lớn cho biết, nếu E10 được sản xuất đúng chuẩn, các dòng xe đời mới hoàn toàn có thể sử dụng mà không gặp vấn đề. Nhưng nếu hàm lượng ethanol vượt chuẩn, cồn có thể ăn mòn các bộ phận bên trong hệ thống nhiên liệu, ảnh hưởng đến hiệu suất động cơ.
Đảm bảo nguồn ethanol cho thị trường
Nguồn cung ethanol cho giai đoạn thí điểm và mở rộng đang được rà soát kỹ lưỡng. Hiện cả nước có 6 nhà máy sản xuất ethanol, trong đó 2 nhà máy đang vận hành với tổng công suất khoảng 100.000 m³/năm.
Nếu toàn bộ nhà máy hoạt động trở lại, sản lượng có thể đạt 500.000 m³/năm, đủ phục vụ việc pha chế E10 cho thị trường nội địa.
Ở giai đoạn đầu, ethanol nhập khẩu vẫn được tính đến như nguồn bổ sung. Tuy nhiên, mục tiêu lâu dài là chủ động hoàn toàn nguồn cung trong nước, đồng thời xây dựng chuỗi giá trị liên kết giữa nông nghiệp và năng lượng sinh học.
Các nguyên liệu đầu vào như sắn và ngô - những nông sản thường xuyên gặp khó về giá - sẽ có đầu ra ổn định nếu thị trường nhiên liệu sinh học phát triển đúng hướng.
