Tại diễn đàn, ông Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, nhấn mạnh rằng Việt Nam cần phải có quyết tâm mạnh mẽ trong việc áp dụng công nghệ sinh học không chỉ trong lĩnh vực trồng trọt mà còn trong chăn nuôi, thủy sản và các lĩnh vực khác để không bị bỏ lại phía sau trong bối cảnh toàn cầu hóa.
TS Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ NN&PTNT, Chủ tịch HĐQT Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế - IRRI
Ảnh: VGP
Công nghệ sinh học đã chứng minh được vai trò quan trọng trong sự phát triển của nông nghiệp trong suốt ba thập kỷ qua. Theo Tổ chức quốc tế về ứng dụng công nghệ sinh học trong nông nghiệp (ISAAA), đã có 73 quốc gia chấp nhận sử dụng cây trồng chuyển gen. Tại Việt Nam, công nghệ này cũng đã bắt đầu có những bước tiến đáng kể, với hơn 220.000 ha ngô chuyển gen được canh tác vào năm 2022, chiếm 26,5% tổng diện tích ngô của cả nước.
Tuy nhiên, quá trình phát triển công nghệ sinh học tại Việt Nam vẫn đang gặp phải nhiều thách thức. PGS-TS. Nguyễn Hữu Ninh, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học, công nghệ và môi trường, cho rằng Việt Nam đang chậm hơn so với các nước phát triển trong việc ứng dụng công nghệ sinh học. Dù đã đưa vào canh tác ngô chuyển gen từ lâu, nhưng khung pháp lý cho cây trồng này vẫn chưa hoàn thiện, dẫn đến việc các doanh nghiệp không mấy mặn mà trong việc hợp tác nghiên cứu công nghệ.
Một trong những vấn đề nan giải là thiếu nguồn lực đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D). Trong khi các tập đoàn lớn trên thế giới sẵn sàng chi hàng tỷ USD cho R&D với hàng nghìn nhà nghiên cứu, Việt Nam lại thiếu hụt nghiêm trọng về nguồn lực cho các lĩnh vực công nghệ tế bào và nano. Các doanh nghiệp trong nước cũng chưa chú trọng đầu tư vào công nghệ di truyền như chỉnh sửa gen và nhân giống vô tính, mặc dù đây là những lĩnh vực có tiềm năng lớn trong tương lai gần.
Một số đại biểu tham dự sự kiện
Ảnh: VGP
Để giải quyết các thách thức này, Vụ Khoa học, công nghệ và môi trường đề xuất Bộ NN&PTNT cần tập trung vào việc xây dựng và phát huy hiệu quả các phòng thí nghiệm trọng điểm. Đồng thời, ưu tiên phát triển các công nghệ tế bào, nano và chỉnh sửa gen nhằm tạo ra những sản phẩm công nghệ sinh học có giá trị kinh tế cao.
Ông Cao Đức Phát cũng khẳng định rằng, để không bị tụt lại phía sau, Việt Nam cần quyết tâm không chỉ trong lĩnh vực trồng trọt mà còn cả trong chăn nuôi và thủy sản. Bà Sonny Tababa, Giám đốc Công nghệ sinh học CropLife châu Á, khuyến nghị Việt Nam cần thực hiện đánh giá tổng thể về khung pháp lý, đồng thời tham khảo kinh nghiệm từ các quốc gia châu Á như Nhật Bản, Thái Lan, Philippines.
Tính đến ngày 30/9/2024, Bộ NN&PTNT đã công nhận 31 giống ngô chuyển gen, trong đó 6 giống đã được đánh giá an toàn sinh học. Đến nay, Việt Nam đã nhập khẩu 13.256 tấn hạt giống ngô chuyển gen, chiếm 22,5% tổng lượng giống nhập khẩu, tương đương với khoảng 662.000 ha đất canh tác. Tổng cộng, Việt Nam đã có 52 sự kiện chuyển gen được cấp giấy xác nhận đủ điều kiện làm thực phẩm và thức ăn chăn nuôi.
Việc hoàn thiện hành lang pháp lý cho cây trồng chuyển gen không chỉ là một bước đi cần thiết để thúc đẩy sự phát triển của ngành nông nghiệp Việt Nam, mà còn góp phần quan trọng vào việc đảm bảo an ninh lương thực trong bối cảnh biến đổi khí hậu và yêu cầu ngày càng cao từ thị trường toàn cầu.
