Xôi ngũ sắc gồm những màu nào?
Xôi ngũ sắc của người Thái gồm 5 màu chủ đạo: đỏ, tím, xanh, trắng, vàng. Người dân cùng Tây Bắc sử dụng nguồn nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên để nhuộm gạo:
-
Màu đỏ: được lấy từ lá cây chắm ché, cây mồng tơi lá đỏ hoặc vỏ cây vàng đỏ
-
Màu xanh nhuộm từ lá gừng, lá dứa
-
Màu vàng nhuộm từ cây hoa “Bjoóc phón”- loại hoa phổ biến trong rừng núi Tây Bắc
-
Màu tím từ lá cẩm
Ngoài cách nhuộm gạo phổ biến trên, người dân Tây Bắc còn có nhiều cách riêng để làm xôi ngũ sắc → Xôi ngũ sắc thường có hương vị riêng, tùy thuộc vào người chế biến.
Ý nghĩa của xôi ngũ sắc
Món xôi nếp dẻo thơm với năm loại màu sắc riêng biệt tươi mới tượng trưng cho ngũ hành, làm nên sự tươi tốt của Thiên-Địa-Nhân. Món xôi ngũ sắc là đặc sản hội tụ những giá trị truyền thống và hiện đại, mang ý nghĩa triết lý âm dương và nhân sinh cao đẹp.
Cách làm xôi ngũ sắc đúng chuẩn người Thái
Bước 1- Chọn gạo thổi xôi
Gạo để đồ xôi là gạo nếp Điện Biên (còn gọi là nếp Tan Lả – theo tiếng của người Thái). Loại gạo nếp đặc sản vừa thơm, vừa dẻo, nổi tiếng nhất vùng thung lũng lòng chảo Mường Lò.
Tuy nhiên, nếu không mua được gạo nếp Tú Lệ, bạn có thể mua gạo nếp nương thường cũng cho xôi ngon không kém đâu nhé.
Bước 2- Tạo màu cho gạo
Để làm nên món xôi ngũ sắc ngon nhất, công đoạn tạo màu cũng rất quan trọng. Ngoài màu trắng là màu tự nhiên của gạo, những màu xanh, đỏ, tím, vàng đều được làm từ củ, lá cây.
Dưới đây là cách nhuộm màu ĐƠN GIẢN NHẤT giúp các chị em có thể dễ dàng thực hiện món xôi này:
Màu đỏ- Màu của gấc chín
Gạo nếp sau khi ngâm khoảng 6-7 tiếng, bạn xả lại với nước để ráo. Gấc đem bổ đôi, vét hạt ra bát, cho thêm một thìa nhỏ rượu trắng, một chút muối rồi trộn đều. Sau đó, bạn đem trộn đều gấc và gạo với nhau.
Xôi vàng được làm từ củ nghệ
Làm món xôi vàng chỉ cần lấy củ nghệ già, giã nhỏ pha với nước ngâm gạo rồi đồ xôi là được.
Lưu ý: Nếu bạn không thích mùi hắc của nghệ, có thể nhuộm xôi vàng bằng dành dành, màu cũng rất đẹp.
Màu xanh là từ lá dứa hoặc lá gừng
Lá dứa đem rửa sạch, cắt nhỏ, sau đó cho vào máy xay sinh tố và thêm một chút nước vào, xay nhuyễn ra. Tiếp tục sử dụng rây lọc để tách hỗn hợp nước lá dứa vừa xay xong và bỏ bã đi.
Khi đã có nước màu, gạo nếp được cho vào ngâm khoảng 10 tiếng rồi vớt ra để ráo nước.
Nhuộm xôi tím từ lá cẩm
Luộc kĩ lá cẩm với nước có pha chút muối và gạn lấy nước màu tím. Gạo nếp vo sạch, ngâm khoảng 10 tiếng với nước lá cẩm (có thể ngâm qua đêm). Sau khi ngâm xong thì KHÔNG xả lại nước nữa.
Mẹo nhỏ: Bạn nên sử dụng nước cốt dừa để ngâm gạo. Xôi được nấu từ gạo có ngâm cốt dừa thường dẻo bùi hơn xôi bình thường.
Bước 3- Thổi xôi
Gạo sau khi được vớt ra để ráo nước, bạn tiến hành đồ xôi. Bạn có thể đồ xôi theo từng màu một hoặc nếu có nồi hấp xôi đủ lớn thì có thể chia ra để xôi 5 màu cùng một lúc.
Để đảm bảo độ dẻo bạn nên điều chỉnh nhiệt độ nồi nấu xôi cho phù hợp. Thay vì trộn nước cốt dừa thì bạn nên sử dụng nước dừa tươi để hấp xôi.
Sử dụng nồi xôi điện để hấp chín xôi
Để có được món xôi ngũ sắc ngon, mềm dẻo đúng chuẩn, bạn nên sử dụng nồi hấp xôi bằng điện . Với tính năng điều chỉnh nhiệt độ dễ dàng bằng núm điều chỉnh, bạn hoàn toàn yên tâm món xôi ngũ sắc của mình không bị khô hay nhão nhé.
Với cách làm này, xôi vừa dẻo thơm lại vẫn có hương thơm thoang thoảng của dừa rất hấp dẫn và hạt xôi vẫn tròn đầy không bị nát.
Bước 4- Cách trang trí xôi ngũ sắc
Khi nấu xong, bạn bày thành đĩa xôi năm màu: trắng, xanh, vàng, đỏ, tím cẩm trông tựa như bông hoa năm cánh đang khoe sắc.
Cách làm món xôi ngũ sắc của người Thái cũng đâu quá khó phải không nào? Chỉ cần chịu khó một chút áp dụng công thức nấu xôi đơn giản này là bạn đã hoàn thành một món xôi ngũ sắc đúng chuẩn.
