Làng nghề chính là dư địa lớn để Hà Nội phát triển Chương trình OCOP
Từ những sản phẩm nông nghiệp truyền thống, làng nghề thủ công, ẩm thực địa phương,… chương trình đã tạo sinh kế ổn định cho hàng nghìn lao động, giúp nâng cao chất lượng sống cho người dân ở các vùng ngoại thành Thủ đô.
Thủ đô Hà Nội - “cái nôi” của hơn 1.350 làng nghề và làng có nghề, hội tụ 47/52 nghề truyền thống của cả nước. Đây là dư địa lớn để thành phố phát triển sản phẩm OCOP. Đến nay, nhiều sản phẩm làng nghề đã được đánh giá, phân hạng trong Chương trình OCOP, giúp sản phẩm hoàn thiện hơn về mẫu mã, chất lượng, tăng sức cạnh tranh trên thị trường, gia tăng giá trị.
Khởi sắc nhờ sản phẩm OCOP
Thực tế, bảo tồn, phát triển làng nghề đóng vai trò quan trọng trong sự chuyển đổi cơ cấu kinh tế khu vực nông thôn, đặc biệt ở các địa phương có làng nghề. Tổng doanh thu hằng năm của 334 làng nghề, làng nghề truyền thống đạt trên 24.000 tỷ đồng/năm. Các làng nghề đã có sự tăng trưởng cả về doanh thu, giá trị sản xuất và giá trị xuất khẩu qua các năm, trong đó, một số làng nghề có doanh thu/năm cao như làng nghề điêu khắc mỹ nghệ Sơn Đồng; làng nghề bánh kẹo dệt kim La Phù; làng nghề chế biến nông sản thực phẩm Minh Khai; làng nghề cơ khí nông cụ Phùng Xá; làng nghề đồ mộc - may thôn Hữu Bằng, làng nghề truyền thống mỹ nghệ Thiết Úng,…
Làng nghề chính là dư địa lớn để Hà Nội phát triển Chương trình OCOP. Theo Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới TP.Hà Nội, lũy kế từ năm 2019 đến nay, Thành phố đã đánh giá, phân hạng được 3.317 sản phẩm OCOP. Trong đó, có 6 sản phẩm 5 sao, 22 sản phẩm tiềm năng 5 sao, 1.571 sản phẩm 4 sao và 1.718 sản phẩm 3 sao. Số lượng này đã đưa Hà Nội trở thành địa phương có sản phẩm OCOP được đánh giá, phân hạng nhiều nhất cả nước, đồng thời hoàn thành sớm trước một năm mục tiêu Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy khoá XVII giai đoạn 2021 - 2025 (phấn đấu công nhận được ít nhất 2.000 sản phẩm OCOP).
Mặc dù đã đạt được số lượng OCOP lớn với hơn 3.300 sản phẩm nhưng Hà Nội mới có 6 sản phẩm được chứng nhận đạt 5 sao. Vì vậy, trong năm 2025, Hà Nội đặt mục tiêu phấn đấu trình Trung ương đánh giá, công nhận thêm ít nhất 30 sản phẩm OCOP 5 sao.
Từ năm 2018, với việc Hà Nội triển khai chương trình OCOP, một hướng đi mới đã được xác lập. OCOP không chỉ dừng lại ở việc phát triển sản phẩm đặc trưng của mỗi địa phương, mà còn là chương trình kinh tế cộng đồng, tạo động lực để người dân tự chủ vươn lên thoát nghèo bằng chính thế mạnh bản địa. Điều quan trọng là OCOP hướng đến việc “trao cần câu” thông qua các hỗ trợ về kỹ thuật, xúc tiến thương mại, đào tạo nhân lực và liên kết sản xuất - tiêu thụ.
Tạo sinh kế bền vững từ những sản phẩm làng nghề
Làng nghề mây tre đan Phú Vinh (huyện Chương Mỹ cũ), từng đối mặt nguy cơ bị mai một do thiếu đầu ra, nay cũng là điểm sáng nhờ OCOP. Sản phẩm được chuẩn hóa về mẫu mã, chất lượng, đáp ứng thị trường nội địa và quốc tế. Gần 1.000 lao động địa phương có việc làm thường xuyên, trong đó có cả người khuyết tật được đào tạo và làm việc ngay tại làng nghề.
Làng nghề làm bánh tẻ Phú Nhi thuộc phường Phú Thịnh (thị xã Sơn Tây cũ, Hà Nội). Bánh tẻ Phú Nhi không chỉ là sản vật của xứ Đoài mà đã là thương hiệu có tiếng tại Việt Nam, được du khách bốn phương biết đến. Năm 2010, làng nghề Phú Nhi đã được Cục Sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Bằng thương hiệu “Bánh tẻ Phú Nhi”. Đó là một triển vọng và cơ hội để những người dân trong làng có thể tự tin sống bằng nghề làm bánh tẻ truyền thống. Hiện trong làng có đến 100 hộ chuyên sản xuất bánh tẻ với mục đích kinh doanh. Có những gia đình sản xuất trung bình 1.000 - 2.000 chiếc mỗi ngày. Bánh tẻ Phú Nhi được làm hàng ngày, các hộ dân trong làng đã năng động mở rộng thị trường phân phối bánh tẻ đến khắp Hà Nội, tham gia các lễ hội ẩm thực của Thủ đô. Ngoài ra, bánh tẻ còn được bán online cho khách hàng khắp nơi, bánh tẻ cũng là món quà quê tại các điểm du lịch của Đường Lâm như chùa Mía, đình Mông Phụ, Đền Và,…
Nhờ sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, đến cuối năm 2024, Hà Nội chính thức không còn hộ nghèo, tỷ lệ hộ cận nghèo chỉ còn 0,77%. Thu nhập bình quân khu vực nông thôn đạt 73,8 triệu đồng/người/năm, tăng gần 19 triệu đồng so với năm 2020. Cùng với đó, 100% người dân nông thôn sử dụng nước sạch hợp vệ sinh, 95% tham gia bảo hiểm y tế và mọi thôn, xóm đều có kết nối internet - những yếu tố góp phần nâng cao chất lượng sống toàn diện.
Cùng với phát triển sản phẩm, Hà Nội đang đẩy mạnh hệ thống phân phối để đưa sản phẩm OCOP đến gần hơn với người tiêu dùng. TP.Hà Nội đã xây dựng và vận hành 110 điểm giới thiệu và bán sản phẩm OCOP, nhiều điểm trong đó kết hợp mô hình du lịch trải nghiệm.
Thành phố cũng kết nối hơn 1.000 sản phẩm OCOP lên các sàn thương mại điện tử như: Postmart.vn, Voso.vn, Shopee, Tiki, Lazada,… Các hội chợ, tuần lễ OCOP được tổ chức thường xuyên tại AEON Mall, Big C, Vincom, siêu thị Co.opmart giúp tăng cường tiếp cận người tiêu dùng nội địa.
Một bước đi quan trọng khác là Hà Nội đang đầu tư phát triển Trung tâm thiết kế sáng tạo, quảng bá sản phẩm OCOP và làng nghề. Dự kiến năm 2025, công nhận thêm 5 trung tâm thiết kế sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP, làng nghề gắn với du lịch; đưa tổng số trung tâm thiết kế sáng tạo được phát triển thành 21 trung tâm (vượt chỉ tiêu của Chương trình đề ra đến năm 2025). Đây sẽ là nơi kết nối giữa các nhà thiết kế trẻ với nghệ nhân truyền thống, giữa các chủ thể OCOP với thị trường quốc tế, góp phần chuyên nghiệp hóa hình ảnh thương hiệu OCOP Hà Nội.
Trang thông tin có sự phối hợp của Văn phòng Điều phối Chương trình xây dựng nông thôn mới thành phố Hà Nội
