Đà tăng trưởng của rau quả chế biến: Hướng đi bền vững cho nông sản Việt

Giải pháp từ đầu tư chế biến sâu: Vượt qua thách thức "được mùa mất giá"

Đà tăng trưởng ấn tượng này không phải là ngẫu nhiên. Nó phản ánh một sự chuyển dịch chiến lược của các doanh nghiệp Việt Nam. Thay vì phụ thuộc vào xuất khẩu trái cây tươi với rủi ro cao về bảo quản và giá cả, các doanh nghiệp đã mạnh dạn đầu tư vào công nghệ chế biến hiện đại.

Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, điểm khác biệt lớn nhất năm nay là tốc độ tăng trưởng của rau quả chế biến đã vượt xa rau quả tươi, điều vốn hiếm thấy trước đây. Nguyên nhân chính là nhờ sự đầu tư vào nhà máy, dây chuyền hiện đại, mở rộng vùng chuyên canh và nâng cao chất lượng nguyên liệu.

Giải pháp này không chỉ giúp gia tăng giá trị nông sản gấp 3-5 lần mà còn giải quyết bài toán "được mùa mất giá" dai dẳng. Ví dụ, dừa, xoài, chuối, thanh long đã giữ giá ổn định, không còn cảnh "thừa mứa" và rớt giá thê thảm. Hơn nữa, việc chế biến còn kéo dài thời gian bảo quản, mở rộng cánh cửa tiếp cận các thị trường xa xôi như Mỹ, EU, Nhật Bản.

Thị trường rộng mở và bài toán nâng cấp chuỗi giá trị

Sự tăng trưởng của rau quả chế biến được hậu thuẫn bởi các thị trường nhập khẩu lớn. Các thị trường truyền thống như EU, Mỹ, Nhật Bản tiếp tục là động lực chính, trong khi Trung Quốc đang mở ra dư địa đáng kể. Gần đây, các nghị định thư về sầu riêng đông lạnh, chanh leo, ớt và yến sào đã được ký kết, tạo điều kiện cho doanh nghiệp Việt Nam đa dạng hóa sản phẩm và xuất khẩu chính ngạch.

Tuy nhiên, bên cạnh cơ hội, ngành rau quả chế biến cũng đối mặt với những thách thức mới. Bà Nguyễn Thị Minh Nguyệt, CEO của WestFood, một trong những doanh nghiệp tiên phong, cho biết các tiêu chuẩn kỹ thuật, môi trường và ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) từ các thị trường nhập khẩu ngày càng khắt khe.

Để giải quyết bài toán này, các doanh nghiệp như WestFood đang tập trung vào việc đầu tư sâu vào công nghệ, truy xuất nguồn gốc và quản lý chất lượng. Đây vừa là áp lực, vừa là cơ hội để nâng cấp toàn bộ chuỗi giá trị, từ vùng trồng, thu hoạch, chế biến đến khâu vận chuyển.

Tương lai bền vững và lộ trình tăng trưởng hai con số

Các chuyên gia nhận định, giai đoạn 2026-2030 sẽ là thời điểm bứt phá của ngành rau quả chế biến Việt Nam. Việc tận dụng tốt các nghị định thư đã ký, kết hợp với đầu tư công nghệ và vùng nguyên liệu đạt chuẩn sẽ giúp duy trì tốc độ tăng trưởng hai con số mỗi năm.

Với sự chuyển dịch từ xuất khẩu thô sang chế biến sâu, ngành rau quả Việt Nam đang từng bước khẳng định vị thế bền vững, không còn phụ thuộc quá nhiều vào yếu tố thị trường đơn lẻ. Đây là lộ trình rõ ràng để đưa rau quả chế biến trở thành nhóm hàng xuất khẩu tỷ USD ổn định, góp phần nâng cao giá trị và vị thế của nông sản Việt trên trường quốc tế.