Theo TS.BS.CKII Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men’s Health, đau tinh hoàn sau quan hệ có thể xảy ra ở một hoặc cả hai bên, mức độ từ âm ỉ đến dữ dội. Thời gian đau kéo dài từ vài phút đến vài giờ, thậm chí vài ngày, tùy nguyên nhân. Một số biểu hiện thường gặp gồm: đau sau xuất tinh hoặc khi dương vật xìu xuống; căng tức vùng bìu, lan lên háng hoặc bụng dưới; cảm giác "nặng" ở tinh hoàn, đau tăng khi vận động; đôi khi kèm tiểu buốt, tiểu khó hoặc tinh dịch đổi màu.
Một trường hợp là nam sinh H., (20 tuổi, ngụ TP.HCM), đến khám vì đau âm ỉ tinh hoàn trái kéo dài 8 tiếng sau lần quan hệ tình dục đầu tiên. Bệnh nhân không sốt, không rối loạn tiểu tiện. Khám ghi nhận bìu trái căng nhẹ, không đỏ; siêu âm Doppler không thấy xoắn tinh hoàn, không có dịch bìu. Bác sĩ chẩn đoán ứ huyết tinh hoàn do kích thích kéo dài, tư vấn nghỉ ngơi, chườm lạnh. Sau 24 giờ, triệu chứng biến mất.
Trường hợp khác là P., (nam, 34 tuổi, ngụ Bình Thuận), đến khám vì đau tinh hoàn phải sau quan hệ, tái diễn 4 lần trong 2 tháng. Người bệnh kèm cảm giác nóng rát khi tiểu, tinh dịch có lẫn máu. Khám ghi nhận mào tinh phải sưng nhẹ, đau khi ấn; siêu âm cho thấy viêm mào tinh, xét nghiệm nước tiểu dương tính với Chlamydia. Bệnh nhân được chẩn đoán viêm mào tinh hoàn do lây truyền qua đường tình dục, điều trị kháng sinh 14 ngày, tình trạng cải thiện sau một tuần.
Theo bác sĩ Duy, các nguyên nhân thường gặp gây đau tinh hoàn sau khi quan hệ gồm:
- Ứ huyết tinh hoàn (Epididymal Hypertension, còn gọi "blue balls"): xảy ra khi hưng phấn tình dục kéo dài nhưng không đạt cực khoái, dẫn đến ứ máu trong tinh hoàn và mào tinh. Mạch máu giãn nở gây căng tức, khó chịu. Tình trạng này không nguy hiểm và có thể tự hết sau vài giờ. Tuy nhiên, nếu tái diễn nhiều lần, ảnh hưởng tâm lý, nam giới nên được tư vấn về hành vi tình dục lành mạnh.
- Viêm mào tinh hoàn (Epididymitis): nguyên nhân phổ biến, đặc biệt ở nam giới quan hệ không an toàn. Tác nhân thường là vi khuẩn lây qua đường tình dục như Chlamydia trachomatis hoặc Neisseria gonorrhoeae. Triệu chứng gồm sưng đau một bên bìu, đỏ da, sốt, tiểu buốt.
- Trào ngược tinh dịch vào bàng quang (Retrograde Ejaculation): tinh dịch không xuất ra ngoài mà chảy ngược vào bàng quang, khiến người bệnh không thấy tinh dịch sau khi cực khoái, nước tiểu có thể đục. Tình trạng này có thể gây đau tức tinh hoàn nếu tinh dịch bị giữ lại.
- Viêm tuyến tiền liệt (Prostatitis): cấp hoặc mạn tính đều có thể gây đau lan xuống tinh hoàn sau quan hệ. Người bệnh thường đau sâu vùng tầng sinh môn, đau tăng khi xuất tinh, kèm rối loạn tiểu tiện.
- Giãn tĩnh mạch thừng tinh (Varicocele): tĩnh mạch quanh tinh hoàn giãn nở bất thường, làm tăng áp lực và ứ máu vùng bìu. Sau khi quan hệ, máu dồn xuống nhiều hơn khiến đau tức rõ rệt, thường gặp bên trái, kèm cảm giác nặng bìu.
Nam giới nên đi khám nếu đau tinh hoàn kéo dài trên một ngày sau quan hệ; kèm sưng, đỏ, sốt hoặc đau dữ dội; đau tái diễn nhiều lần; có biểu hiện tiểu buốt, tinh dịch bất thường (có máu, đổi màu); hoặc đau kèm buồn nôn, nôn, đau bụng dưới (nghi ngờ xoắn tinh hoàn).
“Đau tinh hoàn sau quan hệ có thể chỉ là phản ứng sinh lý thoáng qua, nhưng cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý cần điều trị. Hiểu rõ nguyên nhân, theo dõi triệu chứng và chủ động đi khám là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe sinh sản và tâm lý tình dục của nam giới. Các bệnh lý như viêm tuyến phụ, viêm nhiễm đường sinh dục hay giãn tĩnh mạch thừng tinh đều có hướng điều trị hiệu quả nếu phát hiện sớm”, bác sĩ Duy khuyến cáo.
