Từ ngày 1/1/2026, theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, tất cả ô tô chở trẻ nhỏ sẽ bắt buộc phải trang bị thiết bị an toàn đạt chuẩn.
Trước thời điểm quy định có hiệu lực, thị trường ghế an toàn cho trẻ em đang trở nên sôi động hơn bao giờ hết. Từ các cửa hàng mẹ và bé, siêu thị đến sàn thương mại điện tử, hàng trăm mẫu ghế, đệm nâng (booster seat) được quảng cáo với các nhãn như "chuẩn châu Âu", "ECE R44" hay "ISOFIX".
Giá bán dao động rất lớn, từ vài trăm nghìn đồng cho tới hàng chục triệu đồng, tùy thương hiệu, chất liệu và công nghệ an toàn đi kèm. Tuy nhiên, nhiều phụ huynh vẫn lúng túng trong việc lựa chọn, bởi không rõ sản phẩm nào thực sự đạt chuẩn tại Việt Nam.
Ghế trẻ em thế nào là đúng quy chuẩn?
Theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 123:2024, thiết bị an toàn cho trẻ em (Child Restraint System – CRS) là hệ thống ghế có khả năng cố định trẻ ở tư thế ngồi hoặc nằm ổn định, giúp giảm chấn thương khi xe phanh gấp hoặc va chạm.
Một ghế được xem là đạt chuẩn khi đáp ứng hai yếu tố: cố định chắc chắn trên xe (bằng chốt ISOFIX hoặc dây an toàn ba điểm) và giữ vững cơ thể trẻ trong tình huống khẩn cấp.
Theo đó, ISOFIX là hệ thống cố định ghế trẻ em bằng chốt kim loại gắn trực tiếp vào khung ghế xe, giúp ghế giữ vững chắc, hạn chế sai lệch khi lắp đặt và được đánh giá là giải pháp an toàn hàng đầu hiện nay.
Chuẩn này đã phổ biến rộng rãi tại châu Âu và được Việt Nam công nhận trong quy chuẩn QCVN 123:2024. Khi ghế được lắp đúng cách, khóa ISOFIX sẽ phát ra tiếng "click" và vạch chỉ báo chuyển từ đỏ sang xanh, báo hiệu ghế đã được cố định an toàn.
Đối với các dòng xe chưa được trang bị hệ thống ISOFIX, người dùng có thể sử dụng dây an toàn ba điểm để cố định ghế trẻ em. Khi lắp đặt theo cách này, dây đai phải ôm sát, không bị xoắn và được cài đúng vị trí theo hướng dẫn của nhà sản xuất. Nếu thao tác đúng, ghế trẻ em vẫn đảm bảo an toàn, dù xe không có trang bị ISOFIX.
Ngoài khả năng cố định, ghế trẻ em phải đảm bảo an toàn về cấu tạo và vật liệu sử dụng. Theo quy định, ghế không được có cạnh sắc hoặc chi tiết nhọn, tránh gây hư hại vỏ ghế hoặc quần áo trẻ. Các bộ phận cứng không được làm mòn dây đai, và việc tháo lắp chỉ được thực hiện bằng dụng cụ chuyên dụng để hạn chế lắp sai.
Những tiêu chí này không chỉ đảm bảo ghế chịu lực tốt và bền bỉ, mà còn duy trì khả năng bảo vệ trẻ ổn định trong thời gian dài sử dụng, phù hợp với khí hậu nóng ẩm của Việt Nam.
Một yêu cầu bắt buộc khác của quy chuẩn là nhãn sản phẩm và hướng dẫn sử dụng. Mỗi ghế đạt chuẩn phải có nhãn cố định trên thân ghi rõ giới hạn cân nặng hoặc chiều cao trẻ em phù hợp, hướng lắp đặt (xuôi hay ngược chiều xe) và cảnh báo an toàn.
Các thông tin này phải được thể hiện bằng tiếng Việt, dễ đọc và không phai mờ trong suốt thời gian sử dụng. Việc thiếu nhãn, hướng dẫn mơ hồ hoặc không có cảnh báo rõ ràng là dấu hiệu sản phẩm không đạt chuẩn và có thể bị xử phạt nếu sử dụng.
Phân loại ghế theo độ tuổi và hướng lắp đặt
Theo QCVN 123:2024, ghế trẻ em được chia thành bốn nhóm chính dựa theo cân nặng và độ tuổi, nhằm đảm bảo an toàn tối ưu cho từng giai đoạn phát triển:
- Nhóm 0 và 0+: Dành cho trẻ dưới 13 kg, thường là ghế nôi ngả hoặc ghế nằm, phải lắp ngược chiều xe để bảo vệ vùng đầu và cổ – bộ phận yếu nhất của trẻ sơ sinh.
- Nhóm I: Dành cho trẻ 9-18 kg, có dây đai 5 điểm cố định vai, hông và giữa hai chân, giúp trẻ không bị trượt khi xe phanh gấp.
- Nhóm II và III: Cho trẻ 15-36 kg, thường là ghế hoặc đệm nâng giúp điều chỉnh độ cao để dây an toàn ôtô đi đúng vị trí vai và đùi, tránh siết cổ.
Việc chọn đúng nhóm và hướng lắp rất quan trọng, bởi sai lệch chỉ vài độ có thể làm giảm hiệu quả bảo vệ đến 50% trong tình huống va chạm.
