Nguy cơ sạt lở toàn bộ
Làng cổ Thiên Hương còn có tên gọi khác là “Làng Mã Pắng”, nằm cách trung tâm thị trấn Đồng Văn, huyện Đồng Văn (tỉnh Hà Giang) hơn 5km. Làng hiện có 36 hộ dân sinh sống, trong đó 100% là dân tộc Tày.
Làng này hình thành cách nay gần 200 năm với những căn nhà có kiến trúc truyền thống, với tường làm bằng đất nện, lợp ngói âm dương và các vì kèo, cửa được làm bằng gỗ đã từ lâu trở thành điểm đến du lịch hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, theo báo cáo của UBND huyện Đồng Văn, từ đầu tháng 7/2024, tại thôn Thiên Hương đã xuất hiện vết nứt trượt dài hơn 200m và bị giật cấp xuống hơn 70cm. Các vết nứt ở giữa làng, đường đi và ngày càng lan rộng, ăn sâu vào nhà người dân, làm hư hỏng đường sá, nguy cơ gây mất an toàn. Đặc biệt, khu vực cách làng chỉ 100m đã bị sạt lở nghiêm trọng, khiến người dân sống trong lo sợ.
Nguyên nhân ban đầu được chỉ ra là do tác động của thời gian lên các công trình kiến trúc trong thôn, ngoài ra cũng do ảnh hưởng của các đợt thiên tai, mưa bão liên tiếp trong thời gian qua nên toàn bộ làng cổ Thiên Hương hiện đang đứng trước nguy cơ cao bị ‘xoá sổ’.
Ông Nông Tú Hưng, người dân thôn Thiên Hương chia sẻ: Gia đình tôi nhiều đời sinh sống ở mảnh đất này. Nay chứng kiến cảnh ngôi nhà xuất hiện nhiều vết nứt, bị sụt lún thấy vừa buồn lại vừa lo.
Cùng chung nỗi niềm với ông Hưng, bà Nông Thị Hợp cho biết, ngôi làng là nơi sinh sống của gần 40 hộ dân, từ lâu làng Thiên Hương không chỉ là nhà mà còn là nơi lưu giữ ký ức, văn hóa của biết bao thế hệ.
“Trước nguy cơ ngôi làng bị xoá bỏ bởi điều kiện tự nhiên, nhất là thiên tai, người dân trong thôn ai cũng cảm thấy rưng rưng. Người dân thôn rất mong cơ quan các cấp sẽ có phương án xây dựng một nơi ở mới để sớm ổn định đời sống”, bà Hợp cho biết thêm.
Ổn định đời sống cho người dân Thiên Hương
Ông Cháng Văn Minh - Chủ tịch UBND thị trấn Đồng Văn cho biết, vết nứt gãy địa chất này đã xuất hiện từ hàng chục năm, tuy nhiên do năm 2024 thời tiết diễn biến bất thường, trên địa bàn xảy ra nhiều trận mưa lớn kéo dài, nên rãnh nứt gãy địa chất nên hiện tượng sụt lún, vết nứt ngày càng tăng thêm có nguy cơ gây ra sạt lở cả khu vực.
“Để đảm bảo an toàn, tính mạng và tài sản cho người dân, huyện Đồng Văn đã tập trung tuyên truyền cho các hộ gia đình sinh sống tại khu vực nguy cơ sạt lở tiến hành di chuyển ngay khỏi khu vực nguy cơ sạt lở cao. Đồng thời, tiến hành cắm biển cảnh báo khu vực đang có nguy cơ sạt lở cao, không để người dân và du khác tự ý di chuyển ra vào”, ông Minh khẳng định.
Phương án chuyển làng được người dân Thiên Hương đồng thuận. Ông Nông Tú Hưng bộc bạch: Do làng cũ đã không còn an toàn để người dân tiếp tục sinh sống. Vì vậy cá nhân tôi đồng tình, nhất trí với chủ trương của nhà nước về việc di dời người dân chuyển đến chỗ ở mới. Mong rằng dự án sớm triển khai để bà con có thể dọn đến nơi ở mới trước Tết Nguyên đán.
Chung ý kiến với ông Nông Tú Hưng, nhiều hộ dân trong thôn Thiên Hương đều bày tỏ mong muốn cấp ủy, chính quyền địa phương sẽ hỗ trợ người dân trong việc tháo dỡ, vận chuyển nhà cửa, bảo vệ tài sản của người dân; tại nơi ở mới được cấp đất đảm bảo cho việc xây dựng nhà ở và chuồng trại; quan tâm xây dựng đường xá đi lại thuận tiện. Đồng thời, các hộ cũng kiến nghị sẽ di dời toàn bộ thôn về sống tập trung, không chia nhỏ từng nhóm hộ để thuận tiện cho việc quản lý dân cư.
Theo lãnh đạo huyện Đồng Văn, để sớm ổn định cuộc sống cho các hộ dân trong thôn, huyện đang tiến hành xin ý kiến án xây dựng khu tái định cư thôn Thiên Hương 2 cách địa điểm thôn Thiên Hương khoảng hơn 1 km. Dự kiến khu vực tái định cư sẽ được đầu tư khang trang và giữ nguyên vẹn kiến trúc truyền thống của đồng bào dân tộc Tày. Sau khi hoàn thiện sẽ phát triển trở thành điểm nhấn phát triển du lịch của huyện.
