UBND TP Hà Nội đang lấy ý kiến người dân để hoàn thiện dự thảo nghị quyết quy định các tiêu chí, điều kiện, quy trình và thủ tục xác định vùng phát thải thấp trên địa bàn. Từ năm 2025, Hà Nội dự kiến sẽ thí điểm triển khai các vùng phát thải thấp.
Luật Thủ đô năm 2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025, định nghĩa "vùng phát thải thấp" (LEZ) là khu vực được xác định để hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm, nhằm nâng cao chất lượng không khí.
Các vùng này được thiết kế với mục tiêu giảm tắc nghẽn giao thông và mức độ ô nhiễm không khí. Việc phát triển các tuyến đường dành riêng cho xe buýt điện và các loại xe có phát thải thấp, kết hợp với hệ thống giao thông công cộng, là yếu tố quan trọng giúp điều tiết lưu lượng phương tiện và giảm khí thải.
Hà Nội đã đề ra 5 tiêu chí để xác định vùng phát thải thấp, đây cũng là những khu vực dự kiến sẽ hạn chế phương tiện giao thông gây ô nhiễm:
- Khu vực tập trung các hoạt động phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội; mật độ dân cư cao, có các khu vực/địa danh cần được bảo tồn, có tiềm năng phát triển du lịch văn hóa xã hội.
- Khu vực đang ô nhiễm không khí vì nguồn phát thải giao thông.
- Khu vực có hạ tầng đáp ứng được phương tiện giao thông công cộng phát thải thấp, có khả năng tổ chức sắp xếp giao thông phù hợp, thuận tiện, khoa học.
- Khu vực đủ điều kiện áp dụng tiêu chuẩn nghiêm ngặt hơn về phát thải của phương tiện (có giải pháp giám sát, xử lý vi phạm về phát thải, chuyển đổi phương tiện, tổ chức giao thông phù hợp đảm bảo giao thông thông suốt).
- Khu vực mà chính quyền và người dân đồng thuận xây dựng vùng phát thải thấp.
Các quận, huyện sẽ dựa trên những tiêu chí này để xác định và lập hồ sơ xây dựng vùng phát thải thấp phù hợp với điều kiện và đặc thù của địa phương.
Nghị quyết này áp dụng cho các phương tiện giao thông cơ giới đường bộ theo quy định tại khoản 1 Điều 34 Luật Trật tự an toàn giao thông đường bộ 2024 (ngoại trừ ô tô điện và xe máy điện) di chuyển vào vùng phát thải thấp. Như vậy, các phương tiện bị ảnh hưởng bởi quy định mới sẽ bao gồm ô tô, rơ moóc, sơ mi rơ moóc, xe mô tô và xe gắn máy…
Các phương tiện này phải tuân thủ các tiêu chuẩn khí thải cụ thể, trừ các phương tiện ưu tiên theo quy định.
Bên cạnh đó, Hà Nội dự kiến sẽ áp dụng các biện pháp giao thông và kinh tế để giảm ô nhiễm không khí tại các vùng phát thải thấp.
Trong đó, Hà Nội sẽ phân vùng hạn chế hoạt động của xe máy tùy thuộc vào hạ tầng và năng lực phục vụ của hệ thống vận tải hành khách công cộng, hướng tới việc ngừng hoạt động xe máy tại các quận vào năm 2030.
Thành phố sẽ hoàn thiện và thực thi chính sách thay thế xe máy cũ không đảm bảo an toàn giao thông và phát thải vượt quy chuẩn ra môi trường; quy định cấm ô tô chạy dầu diesel; hạn chế xe máy, xe tải và taxi; đồng thời khuyến khích thay thế xe buýt chạy dầu diesel bằng xe chạy điện.
Ngoài ra, Hà Nội sẽ giám sát chặt chẽ chất lượng dịch vụ và xử lý nghiêm các doanh nghiệp vận tải vi phạm quy định trong quá trình khai thác. Thành phố cũng sẽ thiết lập hệ thống giám sát chất lượng không khí liên quan đến giao thông và theo dõi lưu lượng giao thông.
