Theo quy định hiện hành, phân bón nằm trong danh mục không chịu thuế GTGT, tức là các doanh nghiệp sản xuất không được khấu trừ thuế GTGT cho các khoản đầu vào, bao gồm chi phí đầu tư, mua sắm tài sản cố định, và nguyên vật liệu sản xuất. Điều này khiến chi phí sản xuất tăng lên, làm giảm khả năng cạnh tranh của phân bón nội địa so với các sản phẩm nhập khẩu. Trong khi đó, phân bón nhập khẩu lại được lợi khi vừa không chịu thuế đầu ra, vừa được khấu trừ thuế đầu vào khi nhập khẩu. Chính sách này tạo ra một nghịch lý, khi nền nông nghiệp Việt Nam – vốn cần nguồn phân bón nội địa chất lượng và giá rẻ – lại ngày càng phụ thuộc vào phân bón nhập khẩu.
Việc áp dụng thuế GTGT ở mức 5% cho phân bón có thể mang lại lợi ích đồng thời cho Nhà nước, doanh nghiệp, và người nông dân. Khi áp dụng mức thuế 5%, doanh nghiệp nội địa có thể được khấu trừ chi phí đầu vào, từ đó giảm áp lực chi phí, tạo điều kiện để hạ giá thành sản xuất. Đại biểu Quốc hội Trịnh Xuân An đã minh chứng, khi phân bón nội địa có khả năng khấu trừ thuế, mức giá bán ra của sản phẩm sẽ có xu hướng giảm hơn so với việc không được khấu trừ. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp trong nước tiết kiệm chi phí mà còn mang lại giá phân bón hợp lý cho người nông dân – đối tượng chịu tác động trực tiếp từ giá vật tư nông nghiệp. Đặc biệt, việc tăng sức cạnh tranh của phân bón nội địa thông qua chính sách thuế có thể giúp giảm sự lệ thuộc vào phân bón nhập khẩu, từ đó đảm bảo sự ổn định của ngành nông nghiệp trước các biến động thị trường quốc tế.
Ảnh: Internet
Một trong những bất cập lớn nhất của chính sách thuế hiện hành là tạo ra sự phân biệt đối xử giữa phân bón nội địa và nhập khẩu. Trong khi các ngành sản xuất khác đều chịu mức thuế từ 5% đến 10%, ngành phân bón nội địa lại không được khấu trừ thuế đầu vào. Điều này không chỉ làm tăng chi phí sản xuất mà còn tạo ra một lợi thế phi lý cho phân bón nhập khẩu, khi các sản phẩm nhập khẩu vừa không chịu thuế, vừa được khấu trừ thuế đầu vào. Các quốc gia như Trung Quốc và Nga đều áp dụng thuế GTGT cho phân bón nhằm khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào sản xuất và giảm lệ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài.
Việc áp dụng thuế GTGT cho phân bón cũng mang ý nghĩa quan trọng trong việc khuyến khích đầu tư vào công nghệ sản xuất phân bón hiện đại. Doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước sẽ có động lực để đầu tư vào các công nghệ thân thiện với môi trường, nhằm sản xuất các loại phân bón sinh học, hữu cơ, và phân vi sinh chất lượng cao. Những sản phẩm này không chỉ giảm thiểu tác động môi trường mà còn hỗ trợ phát triển một nền nông nghiệp bền vững hơn.
Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Vân Chi, ngành phân bón cần có sự hỗ trợ chính sách để không chỉ phát triển nội lực mà còn hướng tới mục tiêu bền vững lâu dài cho nông nghiệp Việt Nam. Với thuế suất hợp lý, doanh nghiệp sẽ được khấu trừ thuế đầu vào và từ đó giảm giá thành sản xuất, không gây ảnh hưởng tiêu cực đến giá bán ra, đảm bảo lợi ích cho người nông dân và khu vực nông nghiệp.
Áp dụng thuế GTGT cho phân bón là một bước đi quan trọng để tăng tính công bằng cho các doanh nghiệp sản xuất trong nước, giảm thiểu sự lệ thuộc vào phân bón nhập khẩu và thúc đẩy nông nghiệp phát triển bền vững. Chính sách này không chỉ mang lại lợi ích cho Nhà nước, doanh nghiệp, và người dân mà còn giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành phân bón trong nước, tạo đà cho sự phát triển lâu dài và tự chủ của ngành nông nghiệp Việt Nam.
