Sạt lở taluy âm tại đèo Tà Nung. Ảnh Báo Lâm Đồng.
Lâm Đồng là tỉnh nằm ở khu vực Nam Tây Nguyên, có diện tích tự nhiên 9.781,2 km2 (chiếm khoảng 3,1% diện tích cả nước), với 12 đơn vị hành chính cấp huyện. Với địa hình cao nguyên đa dạng, kết hợp với mùa mưa kéo dài và lượng mưa lớn, Lâm Đồng trở thành một trong những địa phương có nguy cơ sạt lở đất, lũ quét cao. Các yếu tố địa chất như đất bazan bở rời, cấu trúc địa chất không đồng nhất, các cung trượt có quy mô và mức độ ảnh hưởng lớn lại mưa nhiều… càng làm tăng thêm nguy cơ này.
Từ đầu tháng 6 tới nay, trên địa bàn tỉnh, nhiều địa phương liên tục ghi nhận hàng trăm địa điểm có nguy cơ sạt lở đất. Đặc biệt là khi mùa mưa đến, sạt lở đất thường xảy ra nhất là các tuyến đường đèo đoạn qua vùng đồi núi có độ dốc lớn.
Theo báo cáo của Sở Tài nguyên và Môi trường, toàn tỉnh Lâm Đồng hiện có hơn 510 vị trí có nguy cơ sạt lở, lũ quét. Các sự cố sạt lở đất đã gây ra nhiều thiệt hại về tài sản và ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân trong đó TP Đà Lạt có 50 khu vực đã sạt lở đất cục bộ, trong đó có 2 khu vực sạt trượt nghiêm trọng; TP Bảo Lộc có 118 khu vực (sụt lún 3 khu vực, nguy cơ sạt lở 58 khu vực, sạt lở 12 khu vực, lũ quét 48 khu vực), trong đó có 2 khu vực đã xảy ra sạt lở nghiêm trọng; huyện Đam Rông có 47 khu vực sạt lở trong đó có 1 khu vực sạt lở nghiêm trọng; huyện Lâm Hà có 7 khu vực sạt lở, trong đó có 1 khu vực sạt lở nghiêm trọng.
Theo đánh giá từ cơ quan chức năng, về nguyên nhân trực tiếp do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu tại tỉnh Lâm Đồng, mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, lượng mưa trung bình từ 1.750 - 3.150mm/năm, là tỉnh có lượng mưa luôn cao hơn bình quân chung cả nước. Lượng mưa cao, kéo dài nhiều ngày, cục bộ có những cơn mưa lớn là nguyên nhân làm nền đất bị yếu, gây sạt lở, sạt trượt. Bên cạnh đó, hoạt động xây dựng, san gạt, đào đắp tạo mặt bằng xây dựng để xây dựng công trình tại các vị trí, khu vực sườn dốc, tayluy âm/dương cao, có nguy cơ sạt trượt cũng là một trong nguyên nhân gây sạt lở, trượt, nứt đất và gây tác động đến an toàn tính mạng và tài sản của người dân.
Để tăng cường các giải pháp phòng, chống trước mắt cũng như lâu dài, theo Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh, UBND tỉnh Lâm Đồng đã ban hành Quyết định phân bổ chi tiết nguồn dự phòng ngân sách Trung ương hỗ trợ khắc phục hậu quả thiên tai, sạt lở năm 2023 trên địa bàn tỉnh với số tiền 280 tỷ đồng từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương năm 2023 để khắc phục cơ sở hạ tầng thiết yếu do thiên tai gây ra trong thời gian vừa qua. Theo đó, UBND tỉnh Lâm Đồng đã phân bổ kinh phí được hỗ trợ cho 11 dự án công trình cho 8 địa phương và 1 đơn vị để tổ chức triển khai thực hiện.
Cùng với đó, lãnh đạo UBND tỉnh đã giao các sở, ngành, địa phương triển khai các nhiệm vụ cụ thể để hạn chế nguy cơ sạt trượt, ngập lụt cục bộ trên địa bàn tỉnh. Trong đó tập trung các nội dung: rà soát các công trình tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, khu dân cư ven sông, suối, sườn dốc có độ chênh taluy lớn để sớm xử lý. Rà soát các đồ án quy hoạch để đảm bảo hạn chế tối đa sạt trượt, ngập lụt; đảm bảo quy hoạch thoát nước. Lập bản đồ phân vùng sạt lở, lũ quét để làm cơ sở quản lý quy hoạch, xây dựng công trình. Xây dựng hệ thống quan trắc, dự báo, cảnh báo sớm sạt lở, ngập lụt. Tiếp tục thực hiện đề tài Nghiên cứu đề xuất giải pháp giảm thiểu ngập lụt cho khu vực nội ô Đà Lạt đã được tỉnh phê duyệt danh mục năm 2023;…
Đồng thời, UBND tỉnh Lâm Đồng nhấn mạnh, các sở, ngành, địa phương chủ động, tập trung triển khai các phương án, giải pháp phòng ngừa sạt lở đất, lũ quét, đặc biệt là việc yêu cầu giám đốc, thủ trưởng các sở, ngành, chủ tịch UBND các huyện, thành phố trong tỉnh tuyệt đối không được lơ là, chủ quan trong công tác phòng, chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn
Ngoài ra, liên tục theo dõi chặt chẽ tình hình, diễn biến thời tiết, thiên tai để chủ động triển khai các biện pháp ứng phó theo phương châm 4 tại chỗ; rà soát các phương án, sẵn sàng lực lượng, phương tiện chủ động ứng phó với các tình huống, sự cố bất thường có thể xảy ra; kiên quyết di dời, sơ tán người, phương tiện và tài sản ra khỏi các khu vực nguy hiểm, nhất là những khu vực sông, suối, sườn dốc có nguy cơ xảy ra sạt lở đất, lũ quét, ngập lụt sâu để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản của Nhân dân; thực hiện nghiêm túc việc trực ban 24 giờ/24 giờ để kịp thời chỉ đạo, xử lý và ứng phó có hiệu quả các tình huống do thiên tai gây ra.
