Phát triển Nông nghiệp hữu cơ là xu hướng toàn cầu
Phó Chủ tịch IFOAM Organics International Marco Schluter đã thẳng thắn chỉ ra những thách thức lớn mà ngành đang đối mặt: biến đổi khí hậu và hiện tượng "tẩy xanh" (greenwashing). Ông cảnh báo rằng, một số doanh nghiệp lớn đang lợi dụng các khái niệm như “nông nghiệp tái sinh” để che lấp các phương pháp không bền vững, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng.
Cùng quan điểm, Giám đốc Điều hành Ecocert khu vực châu Á – Thái Bình Dương, nhấn mạnh tầm quan trọng của các khung pháp lý chặt chẽ. Ông cho rằng, các chính sách nhất quán không chỉ thúc đẩy đổi mới mà còn giúp tạo ra một thị trường minh bạch.
Từ góc độ quốc gia, TS. Hà Phúc Mịch, Chủ tịch Hiệp hội Nông nghiệp Hữu cơ Việt Nam (VOAA), chia sẻ về những nỗ lực vận động chính sách đã giúp Việt Nam có được TCVN 11041:2017 và Nghị định số 109/2018/NĐ-CP, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho ngành.
Trong khi đó, ông Ngô Chấn Đào từ Hiệp hội Trao đổi Nông nghiệp Quốc tế Trung Quốc giới thiệu về hệ thống chứng nhận và truy xuất nguồn gốc hiệu quả của Trung Quốc, đặc biệt là mô hình "mỗi sản phẩm, một mã số" giúp đảm bảo tính minh bạch.
Ông Khaled Sassi, Giám đốc Điều hành một công ty về nông nghiệp hữu cơ tại Tunisia, nhấn mạnh rằng sự hỗ trợ toàn diện của chính phủ, từ xây dựng thể chế đến hỗ trợ kỹ thuật, là yếu tố then chốt cho sự phát triển.
Bên cạnh các góc nhìn vĩ mô, các chuyên gia cũng chỉ ra những thách thức thực tế tại Việt Nam. Ông Lê Văn Long, Tổng Giám đốc Công ty Lê Long, nhận định ngành gia vị hữu cơ của Việt Nam đang phụ thuộc vào xuất khẩu thô, thiếu giá trị gia tăng và gặp rào cản kỹ thuật khi tiếp cận thị trường quốc tế. Tuy nhiên, các chuyên gia lại đưa ra một hướng đi đầy tiềm năng: kết hợp nông nghiệp hữu cơ với du lịch sinh thái, tạo ra một mô hình phát triển bền vững và nhân rộng.
Các bài học chiến lược cho Việt Nam
Dựa trên những ý kiến của các chuyên gia và kinh nghiệm thực tiễn từ các quốc gia, Việt Nam có thể rút ra 5 bài học quan trọng để phát triển nông nghiệp hữu cơ:
(1) Hoàn thiện chính sách và thể chế: Bài học từ Tunisia và kinh nghiệm của VOAA cho thấy sự định hướng chiến lược và hỗ trợ từ chính phủ là cần thiết. Việt Nam cần tiếp tục xây dựng các cơ chế, chính sách hỗ trợ vốn, kỹ thuật và xây dựng chuỗi liên kết hiệu quả để người dân dễ dàng chuyển đổi sang sản xuất hữu cơ.
(2) Tăng cường minh bạch và truy xuất nguồn gốc: Để chống lại nạn "tẩy xanh" và xây dựng niềm tin cho người tiêu dùng, Việt Nam cần học hỏi mô hình của Trung Quốc để thiết lập một hệ thống chứng nhận và truy xuất nguồn gốc hiệu quả. Điều này giúp đảm bảo chất lượng và uy tín cho sản phẩm hữu cơ Việt Nam.
(3) Đẩy mạnh chế biến sâu và gia tăng giá trị: Thay vì chỉ xuất khẩu nguyên liệu thô, Việt Nam cần đầu tư vào công nghệ chế biến để tạo ra các sản phẩm có giá trị cao. Đây là cách giúp sản phẩm Việt Nam vượt qua các rào cản kỹ thuật và cạnh tranh tốt hơn trên thị trường quốc tế.
(4) Giải quyết thách thức sản xuất nội tại: Đối với các khó khăn như sản xuất nhỏ lẻ, chi phí cao và quy trình phức tạp, cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể. Việc thành lập các hợp tác xã, tổ chức liên kết sản xuất sẽ giúp nông dân chia sẻ tài nguyên, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả.
(5) Phát triển mô hình kinh tế sáng tạo: Nông nghiệp hữu cơ không chỉ là sản xuất. Việt Nam có thể học hỏi mô hình kết hợp nông nghiệp hữu cơ với du lịch sinh thái và các ngành kinh tế khác, tạo ra giá trị mới, thu hút du khách và xây dựng thương hiệu bền vững cho các vùng sản xuất.
