Thực hiện đồng bộ, bảo đảm dân chủ, khách quan
Phường Xuân Hòa đã ban hành kế hoạch cụ thể hóa việc rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo và xác định hộ có mức sống trung bình trên toàn địa bàn. Quá trình thực hiện được yêu cầu chính xác, dân chủ, công khai và minh bạch, bảo đảm đúng quy trình, có sự tham gia của cộng đồng dân cư, tránh bỏ sót hoặc xác định sai đối tượng.
Theo kế hoạch, công tác rà soát được triển khai tại 37 tổ dân phố với sự tham gia trực tiếp của đội ngũ rà soát viên – những người am hiểu địa bàn, nắm chắc thực tế dân cư. Họ đến từng hộ gia đình để thu thập, xác minh thông tin, bảo đảm phản ánh trung thực tình hình đời sống và sinh kế của người dân.
Phương pháp rà soát được thực hiện dựa trên chuẩn nghèo đa chiều, không chỉ dựa vào thu nhập mà còn đánh giá mức độ thiếu hụt các dịch vụ xã hội cơ bản như y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch, thông tin… Qua đó, phản ánh khách quan và toàn diện hơn về điều kiện sống của từng hộ dân.
Đối với các hộ làm nông, lâm, ngư nghiệp, việc xác định mức sống trung bình được tính dựa trên thu nhập thực tế trong 12 tháng trước thời điểm rà soát (không tính các khoản trợ cấp xã hội). Cách làm này giúp đánh giá đúng năng lực sản xuất, thu nhập và tiềm năng phát triển kinh tế của các hộ dân trong khu vực nông nghiệp – lĩnh vực thường chịu tác động lớn từ thị trường và thời tiết.
Quá trình rà soát được triển khai từ ngày 15/9 đến hết ngày 14/12/2025, gồm các bước: tập huấn nghiệp vụ, tuyên truyền hướng dẫn, khảo sát hộ gia đình, họp dân thống nhất kết quả, công khai niêm yết và tổng hợp báo cáo. Kết quả cuối cùng sẽ được UBND phường phê duyệt, báo cáo Sở Lao động – Thương binh và Xã hội (hoặc cơ quan quản lý chuyên ngành phù hợp) và đồng thời cập nhật vào cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tạo nền tảng cho chuyển đổi số trong công tác quản lý giảm nghèo và an sinh xã hội.
Phường Xuân Hòa giao Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị chủ trì tham mưu, phối hợp triển khai; Phòng Văn hóa – Xã hội đẩy mạnh tuyên truyền; Thống kê cơ sở Phúc Yên phối hợp kiểm tra, giám sát, tổng hợp số liệu. Cùng với đó, Ủy ban MTTQ Việt Nam phường chỉ đạo Ban công tác Mặt trận các tổ dân phố giám sát chặt chẽ quy trình rà soát, bảo đảm công bằng, minh bạch.
Kinh phí thực hiện được bố trí từ ngân sách nhà nước và nguồn vốn sự nghiệp thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025, góp phần nâng cao hiệu quả chính sách an sinh xã hội, hướng tới giảm nghèo thực chất, bền vững và toàn diện.
Phát huy nội lực cộng đồng, hướng tới giảm nghèo đa chiều và bền vững
Rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo không chỉ là hoạt động hành chính định kỳ mà còn là công cụ quan trọng để đánh giá chất lượng phát triển và mức độ bao trùm của các chính sách an sinh xã hội. Kết quả rà soát chính xác giúp chính quyền phường Xuân Hòa nắm chắc thực trạng đời sống người dân, nhận diện rõ nhóm hộ có nguy cơ tái nghèo hoặc mới phát sinh nghèo, từ đó định hướng hỗ trợ đúng đối tượng, tránh dàn trải, hình thức.
Công tác giảm nghèo bền vững ở Xuân Hòa được thực hiện theo hướng “trao cần câu hơn cho con cá”, khuyến khích người dân tự lực vươn lên, phát huy tiềm năng sẵn có của địa phương. Cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, các đoàn thể chính trị – xã hội, tổ dân phố và cộng đồng dân cư tích cực tham gia giúp đỡ hộ nghèo về vốn, kỹ thuật, việc làm, phát triển sinh kế. Sự chung tay ấy đã và đang tạo nên nguồn nội lực quan trọng, góp phần thực hiện hiệu quả mục tiêu giảm nghèo đa chiều, nâng cao chất lượng cuộc sống và bảo đảm an sinh xã hội lâu dài.
Không chỉ dừng lại ở các chương trình hỗ trợ, Xuân Hòa còn phát huy mạnh mẽ vai trò tự quản của cộng đồng dân cư, khơi dậy tinh thần tương thân tương ái trong từng tổ dân phố. Nhiều mô hình hay như “Hũ gạo tình thương”, “Tổ tiết kiệm vay vốn”, “Giúp nhau ngày công lao động” được duy trì thường xuyên, góp phần giúp các hộ nghèo ổn định sản xuất, có thêm động lực vươn lên. Các phong trào “Dân vận khéo”, “Ngày vì người nghèo” được lan tỏa sâu rộng, trở thành nét đẹp văn hóa trong đời sống đô thị của Xuân Hòa.
Song song với đó, phường chú trọng kết hợp công tác giảm nghèo với phát triển sinh kế bền vững thông qua các mô hình trồng hoa, cây cảnh, dịch vụ du lịch sinh thái, thương mại nhỏ lẻ gắn với chuyển đổi số. Những cách làm linh hoạt, sáng tạo này đang giúp người dân mở rộng cơ hội việc làm, nâng cao thu nhập, từng bước hiện thực hóa mục tiêu “giảm nghèo vững chắc – làm giàu hợp pháp – phát triển toàn diện”.
Với cách làm chủ động, khoa học, dân chủ và lấy người dân làm trung tâm, công tác rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo tại phường Xuân Hòa không chỉ dừng ở việc xác định đúng đối tượng thụ hưởng chính sách mà còn góp phần thúc đẩy tinh thần tự lực, khơi dậy nội lực cộng đồng, tăng cường khối đoàn kết toàn dân. Đây cũng là nền tảng để địa phương phát triển kinh tế – xã hội bền vững, giữ vững an sinh, ổn định chính trị và nâng cao đời sống nhân dân, hướng tới mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong hành trình phát triển.
Từ năm 2022 đến hết năm 2025, tiêu chí xác định hộ nghèo được áp dụng theo Nghị định số 07/2021/NĐ-CP của Chính phủ, với nhiều điều chỉnh nhằm phản ánh sát hơn mức sống và điều kiện phát triển xã hội hiện nay.
Theo quy định tại Điều 3 Nghị định 07, hộ nghèo khu vực nông thôn là hộ có thu nhập bình quân đầu người/tháng từ 1,5 triệu đồng trở xuống và thiếu hụt ít nhất 3 chỉ số dịch vụ xã hội cơ bản. Đối với khu vực thành thị, ngưỡng thu nhập được xác định là từ 2 triệu đồng trở xuống, đồng thời cũng thiếu hụt từ 3 chỉ số trở lên.
Các chỉ số đo lường mức độ thiếu hụt dịch vụ xã hội cơ bản gồm 12 nhóm, phản ánh toàn diện các nhu cầu thiết yếu của đời sống: việc làm, người phụ thuộc trong hộ gia đình, dinh dưỡng, bảo hiểm y tế, trình độ giáo dục của người lớn, tình trạng đi học của trẻ em, chất lượng và diện tích nhà ở, nguồn nước sinh hoạt, nhà tiêu hợp vệ sinh, sử dụng dịch vụ viễn thông và phương tiện tiếp cận thông tin.
Cụ thể, hộ được coi là thiếu hụt nếu có ít nhất một người không có việc làm hoặc làm việc không có hợp đồng lao động; có tỷ lệ người phụ thuộc trên 50%; có trẻ em suy dinh dưỡng; thành viên từ 6 tuổi trở lên không có bảo hiểm y tế; người trong độ tuổi 16–30 không có bằng cấp, chứng chỉ; trẻ em từ 3–16 tuổi không được học đúng độ tuổi; hoặc sống trong nhà không bền chắc, diện tích bình quân dưới 8m²/người. Ngoài ra, hộ không được tiếp cận nguồn nước sạch, không có nhà tiêu hợp vệ sinh, không có internet hoặc phương tiện thông tin cơ bản cũng được tính là thiếu hụt.
Đáng chú ý, so với giai đoạn trước (2016–2021), mức chuẩn thu nhập để xác định hộ nghèo đã tăng gấp đôi. Trước đây, ngưỡng ở nông thôn là 700.000 đồng/người/tháng, còn ở thành thị là từ 700.000 đến 1 triệu đồng/người/tháng.
