Tham dự Hội nghị có PGS.TS Đào Thế Anh, Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Phó chủ tịch Thường trực Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam; TS. Tạ Văn Tường, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội; TS. Lê Thành Ý, Phó Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Phát triển Nông Việt Nam; TS. Hoàng Xuân Trường, Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu phát triển hệ thống Nông nghiệp; Ông Bùi Hoàng Phan – Bí thư Huyện ủy; Ông Nguyễn Nguyên Hùng – Phó bí thư TT Huyện ủy, Chủ tịch HĐND huyện.
Toàn cảnh hội nghị hướng phát triển Nông nghiệp đô thị sinh thái
Hội nghị nhằm cung cấp thông tin chuyên đề về chuyển đổi, phát triển nông nghiệp theo hướng nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp đô thị sinh thái gắn với phát triển kinh tế du lịch trên địa bàn huyện Thanh Oai.
Phát biểu khai mạc Hội nghị, Bí thư Huyện ủy Thanh Oai Bùi Hoàng Phan đã nhận mạnh những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thachthức của huyện trong thời gian tới với mục tiêu trở thành quận sinh thái.
Ông Bùi Hoàng Phan – Bí thư Huyện ủy Thanh Oai - Hà Nội
Theo đó, Thanh Oai là huyện ven đô, nằm ở phía Tây Nam, được quy hoạch là vành đai xanh của thủ đô Hà Nội. Về địa hình, Thanh Oai trải dài từ Bắc xuống Nam với 3 trục đường giao thông chính: Quốc lộ 21 B qua trung tâm giữa huyện; trục đê tả Đáy ở phía Tây huyện và Trục đường phát triển phía Nam; trong thời gian tới sẽ có đường vành đai 4. Đây là điều kiện thuận lợi cho giao thương và phát triển kinh tế của huyện.
Theo Bí thư huyện ủy Thanh Oai, với mục tiêu chung là phát triển kinh tế bền vững, xây dựng huyện giàu đẹp văn minh, gắn với phát triển đô thị sinh thái ven đô, có nền nông nghiệp hiện đại, làng nghề phát triển gắn với du lịch.
Phát huy những kết quả đạt được trong thời gian qua, huyện Thanh Oai tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chương trình số 04-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội và Chương trình số 02 của Huyện ủy về “Đẩy mạnh thực hiện hiệu quả Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới, gắn với cơ cấu lại ngành nông nghiệp và phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nông dân giai đoạn 2021-2025”. Triển khai kế hoạch 73/KH-UBND ngày 4/3/2022 của UBND thành phố Hà Nội về “Phát triển kinh tế du lịch nông nghiệp, nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới trên địa bàn Thành phố Hà Nội giai đoạn 2022-2025”.
“Xác định chuyển đổi nông nghiệp đô thị sinh thái hướng đến xây dựng nông thôn mới nâng cao đi vào chiều sâu là một nhiệm vụ quan trọng, mang tính chiến lược của huyện cần phải có lộ trình, giải pháp cụ thể. Với ý nghĩa đó, Hội nghị thông tin chuyên đề và tọa đàm “Chuyển đổi nông nghiệp đô thị sinh thái” là rất quan trọng và cần thiết”, ông Bùi Hoàng Phan nhấn mạnh.
Tại Hội nghị, PGS.TS Đào Thế Anh, Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Phó chủ tịch Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam đã chia sẻ chuyên đề: “Chuyển đổi nông nghiệp đô thị sinh thái trên địa bàn huyện Thanh Oai - Những vấn đề đặt ra”.
PGS. TS Đào Thế Anh khẳng định, phát triển nông nghiệp đô thị sinh thái là mục tiêu mà nhiều quốc gia hướng đến cho một tương lai bền vững. Thành phố Hà Nội nói chung, huyện Thanh Oai nói riêng hội đủ các điều kiện để phát triển theo tiêu chí đô thị xanh, đô thị sinh thái nhờ diện tích cây xanh, mặt nước lớn, số lượng di tích nhiều. Với những chính sách thiết thực cho phát triển kinh tế tập thể, HTX, Hà Nội đang dần hình thành hệ sinh thái đa dạng và kiến tạo vành đai xanh ven đô trên hành trình xây dựng đô thị phát triển bền vững.
PGS.TS Đào Thế Anh, Phó giám đốc Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam, Phó chủ tịch Thường trực Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam
“Để chuyển đổi nông nghiệp đô thị sinh thái trên địa bàn huyện Thanh Oai, huyện cần triển khai có hiệu quả các chính sách có liên quan của Trung ương và Hà Nội để hình thành các HTX kiểu mới hoạt động có hiệu quả trong lĩnh vực nông nghiệp. Trong đó, chú trọng hỗ trợ từ giống, đầu tư hạ tầng và thiết bị công nghệ cao đến việc xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu. Đặc biệt là xây dựng chuỗi liên kết giá trị từ sản xuất, sơ chế, chế biến, đóng gói đến tiêu thụ sản phẩm...Đồng thời, Thanh Oai đẩy mạnh chuyển đổi số, phát huy thế mạnh mảnh đất trăm nghề, nơi có nhiều di tích lịch sử để phát triển các sản phẩm chủ lực; phát triển các mô hình du lịch trải nghiệm; hướng tới phát triển nông nghiệp thông minh, công nghệ cao, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững, đồng thời xây dựng nền nông nghiệp hàng hóa tập trung, quy mô lớn...”, PGS. TS Đào Thế Anh nhấn mạnh.
TS. Tạ Văn Tường, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội đã dành thời gian phân tích chuyên đề: “Tập trung ruộng đất, tổ chức sản xuất theo chuỗi giá trị theo hướng hiệu quả bền vững”. Đây là vấn đề thu hút sự quan tâm của cơ sở.
Theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết, tốc độ đô thị hóa của Hà Nội nói chung, huyện Thanh Oai nói riêng đang ngày càng tăng nhanh, đồng nghĩa với việc diện tích đất nông nghiệp đang dần bị thu hẹp. Trong khi đó, nhu cầu sản phẩm nông nghiệp, đặc biệt là nông sản sạch của người dân ngày càng tăng cao. Do vậy, phát triển nông nghiệp sạch công nghệ cao, bền vững là xu hướng phát triển tất yếu của nông nghiệp đô thị ven đô trong tương lai.
TS. Tạ Văn Tường, Phó giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội
Từ thực tế đó, theo Phó Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội đã đặt ra yêu cầu phải chuyển đổi quy mô, phương thức tập trung ruộng đất đủ lớn để có thể đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ, chuyển đổi số, thu hút các nguồn lực xã hội để đầu tư những cánh đồng mẫu lớn sản xuất ra những sản phẩm nông nghiệp hàng hoá có tính cạnh tranh cao. Và phải được tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị một cách hiệu quả để nâng cao giá trị nông nghiệp gắn với phát triển bền vững, khắc phục được những bất cập trong tiêu thụ nông sản.
“Với những tiềm năng và lợi thế của huyện Thanh Oai, bên cạnh việc phát triển các mô hình nông nghiệp đô thị sinh thái như các nhà khoa học đã chia sẻ tại Hội nghị, Thanh Oai cần hướng đến phát triển du lịch nông thôn, nông nghiệp trải nghiệm, nông nghiệp chăm sóc sức khỏe và nghỉ dưỡng. Ở đó những cánh đồng ven sông được tổ chức thành những làng sinh thái, công viên nghỉ dưỡng kết hợp với canh tác nông nghiệp đô thị. Phát huy những giá trị văn hoá, văn hiến lâu đời, cùng với hệ thống làng nghề phong Phú và vị trí đắc địa nơi hợp giao của những trục phát triển năng động quanh nội đô, Thanh Oai hoàn toàn có theertrở thành quận sinh thái trong tương lai”, TS. Tạ Văn Tường nhấn mạnh.
Đáng chú ý tại Hội nghị, TS. Lê Thành Ý, Phó Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam đã dành thời gian phân tích chuyên đề: “Phát triển nông nghiệp làng nghề kết hợp du lịch giáo dục trải nghiệm”.
Theo Phó Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam, huyện Thanh Oai Thanh Oai đang biến đổi từng ngày trước sức lan toả của Công nghiệp hoá và Đô thị hoá. Nhiều trung tâm mới mọc lên đã làm thay đổi bộ măt nông thôn khiến người mới đến đang rất ngỡ ngàng. Không gian nông nghiệp đô thị là một hệ thống liên hoàn từ ngoại vi với cảnh quan nông nghiệp trù phú đến những phố thị hiện đại ở trung tâm đang được thể hiện cụ thể trên đất Thanh Oai. Phát triển mô hình không gian nông nghiệp gắn với công trình kiến trúc để hình thành mô hình công trình công nông nghiệp đô thị thông minh đang là vấn đề cấp bách đặt ra.
TS Lê Thành Ý, Phó Tổng biên tập Tạp chí Khoa học Phát triển Nông Việt Nam
TS. Lê Thành Ý phân tích, vành đai 4 xuyên qua Thanh Oai đã có quyết định khởi công, nhiều trung tâm đô thị và khu công nghiệp dịch vụ đã được xây dựng. Với vai trò cửa ngõ phía Nam, Thanh Oai sẽ trở thành trung tâm chung chuyển hàng hoá và dịch vụ lớn cho khu vực nội đô. Nhu cầu cuộc sống đang đặt ra những yêu cầu to lớn đối với lương thực thực phẩm chế biến và hàng tiêu dùng trong các làng nghề và vui chơi giải trí trong các hoat động du lịch giáo dục trải nghiệm.
Ngoài việc xây dựng những mô hình chuyên canh cây trồng vật nuôi kết hợp du lịch sinh thái như hoa cây cảnh, rau củ quả, lương thực thực phẩm, chăn nuôi gia súc gia cầm dựa trên lợi thế sẵn có; rất cần mở mang những làng nghề chuyên sâu áp dụng những công nghệ mới để sản xuất những mặt hàng tinh xảo với chất lượng cao để phục vụ nhu cầu đô thị. Đô thị hoá phát triển cùng với yêu cầu nội thị tăng cao, nhu cầu hàng tiêu dùng, nhất là sản phẩm OCOP và giao thương nông sản hàng hoá được dự báo gia tăng lớn sẽ là thuận lợi lớn để mở mang làng nghề trong khu vực nông thôn.
“Cách trung tâm Thủ đô không xa với hệ thông đường giao thông thuận lợi nối liền với các làng ven đô, mở mang các làng sinh thái kết hơp cùng du lịch trải nghiệm, tâm linh và giáo dục cội nguồn là một thế mạnh có thể phát huy. Các làng ven sông với hệ thống dình chùa đền miếu gắn liền với nhiều chứng tích cổ xưa và phong cảnh đẹp đều có thể trở thành những địa danh du lịch cần đến để hiểu về di tích cội nguồn”, TS. Lê Thành Ý chia sẻ.
Báo cáo tại Hội nghị cho thấy, đến nay huyện Thanh Oai có tổng diện tích đất tự nhiên là 12.440ha, trong đó diện tích đất nông nghiệp 8.356 ha; có 46/51 làng nghề truyền thống đã được công nhận đang duy trì hoạt động và phát triển tập trung. Hiện có 57 sản phẩm làng nghề, sản phẩm đặc trưng của huyện đã được đánh giá, xếp hạng OCOP, trong đó có 52 sản phẩm 4 sao và 5 sản phẩm đạt 3 sao. Kinh tế chủ yếu là nông nghiệp và một số ngành nghề thủ công truyền thống. Trong 6 tháng đầu năm, với tổng giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp, thủy sản đạt 934 tỷ đồng, đạt 50,1 % kế hoạch (tăng 1,1% so với năm 2021). Trong đó, giá trị sản xuất của ngành trồng trọt ước đạt 386,7 tỷ đồng; giá trị sản xuất chăn nuôi, thủy sản ước đạt 498 tỷ đồng.
Huyện cũng đã hình thành các vùng sản xuất tập trung, gồm: Vùng sản xuất lúa diện tích 6.453 ha, vùng trồng cây ăn quả 300 ha; vùng trồng rau an toàn hơn 100 ha; vùng nuôi trồng thủy sản 300 ha phát triển theo hướng VietGAP và hữu cơ. Triển khai có hiệu quả một số mô hình nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao như: Trồng rau hữu cơ an toàn ứng dụng công nghệ cao 11,7 ha; trồng hoa Lan nhân cấy mô 4.500 m2; trồng dưa lưới và táo VietGap 5.300m2. Cùng với đó, tiếp tục phát triển các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp như: Chuỗi thịt lợn A-Z của hợp tác xã Hoàng Long, chuỗi gạo thơm Bối Khê, chuỗi trứng vịt Liên Châu.
Tại Hội nghị các đại biểu đã trao đổi nhiều vấn đề liên quan đến triển vọng phát triển nông nghiệp đô thị
Bên cạnh những thành quả đạt được, phát triển nông nghiệp của huyện Thanh Oai chưa thực sự khai thác hết tiềm năng lợi thế của huyện. Mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao chưa nhiều; quy mô sản xuất nông nghiệp còn nhỏ và vốn đầu tư khá khiêm tốn: Tình trạng ô nhiễm môi trường, nguồn nước ở một số địa phương vẫn còn tồn tại nên ảnh hưởng lớn đến chuyển đổi nông nghiệp đô thị sinh thái; Tập quán và tư duy sản xuất quy mô nhỏ ở một số nơi dẫn đến khó khăn trong việc gom dồn đổi ruộng để xây dựng mô hình sản xuất tập trung. Một số nơi tình trạng bỏ ruộng không gieo cấy, gây lãng phí đất sản xuất tại một số xã có chiều hướng gia tăng; Nông sản sản xuất ra chủ yếu là bán thô nên chất lượng, giá trị sản phẩm cung cấp ra thị trường chưa cao; việc liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm còn hạn chế. Nhận thức về việc phát triển kinh tế tập thể, HTX, trạng trại ở một số đơn vị chưa đầy đủ. Việc phát triển nghề và các làng nghề một số nơi còn mang tính tự phát, quy mô nhỏ lẻ, việc quảng bá sản phẩm còn hạn chế. Nguyên nhân chính của những hạn chế nêu trên là việc phát triển các mô hình chưa gắn với quy hoạch nông thôn và việc điều chỉnh quy hoạch cũng còn nhiều vướng mắc. Mặt khác, tốc độ đô thị hóa nhanh, diện tích nông nghiệp ngày càng bị thu hẹp, khó khăn trong việc tích tụ ruộng đất để áp dụng cơ giới hóa và ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật để xây dựng nền sản xuất tập trung...
Trên tinh thần cởi mở, chia sẻ, lắng nghe, cầu thị, những ý kiến thẳng thắn, chân thực từ góc nhìn của các chuyên gia, nhà khoa học, cùng với những ý kiến của các đại biểu trao đổi các vấn đề khó khăn, vướng mắc, những kiến nghị, đề xuất và hiến kế nhằm đẩy mạnh chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi, xây dựng và phát triển nhiều mô hình nông nghiệp sạch, chất lượng cao, trên cơ sở lĩnh hội các ý kiến đóng góp để xây dựng Thanh Oai trở thành vùng nông nghiệp sinh thái của Thủ đô.
