Thị trường quốc tế mở rộng, yêu cầu đối với sản phẩm ngày càng khắt khe
Những năm gần đây, thị trường quốc tế ghi nhận xu hướng gia tăng tiêu dùng đối với các sản phẩm thủ công, sản phẩm mang yếu tố văn hóa bản địa, thân thiện môi trường và có câu chuyện rõ ràng về nguồn gốc. Đây được xem là lợi thế lớn đối với các sản phẩm OCOP và làng nghề của Việt Nam, vốn giàu giá trị truyền thống và đa dạng về chất liệu, kỹ thuật thủ công.
Tuy nhiên, cùng với cơ hội là những yêu cầu ngày càng khắt khe từ thị trường nhập khẩu. Người tiêu dùng quốc tế không chỉ quan tâm đến chất lượng, mà còn đặt nặng yếu tố thiết kế, tính tiện dụng, tiêu chuẩn đóng gói, khả năng vận chuyển và thông điệp văn hóa mà sản phẩm truyền tải. Thực tế cho thấy, nhiều sản phẩm làng nghề Việt Nam dù được đánh giá cao về kỹ thuật thủ công nhưng vẫn khó tiếp cận thị trường quốc tế do thiết kế chưa phù hợp với thị hiếu, thiếu tính đồng bộ về nhận diện và chưa đáp ứng các tiêu chuẩn trình bày, trưng bày theo thông lệ quốc tế. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới tư duy phát triển sản phẩm theo hướng lấy thiết kế sáng tạo làm nền tảng.
Thiết kế sáng tạo – cầu nối đưa sản phẩm truyền thống ra thị trường toàn cầu
Thiết kế sáng tạo được xem là yếu tố trung gian quan trọng giúp “dịch chuyển” sản phẩm từ không gian làng nghề truyền thống sang thị trường quốc tế. Thông qua thiết kế, các giá trị văn hóa bản địa được chắt lọc, thể hiện dưới hình thức hiện đại, phù hợp với nhu cầu và thẩm mỹ của người tiêu dùng toàn cầu mà không làm mất đi bản sắc cốt lõi.
Trong bối cảnh cạnh tranh quốc tế, thiết kế không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn là công cụ chiến lược giúp sản phẩm OCOP nâng cao giá trị gia tăng. Từ việc cải tiến mẫu mã, bao bì, đến xây dựng bộ nhận diện thương hiệu, thiết kế giúp sản phẩm trở nên dễ nhận diện, dễ kể câu chuyện và thuận lợi hơn trong hoạt động tiếp thị, xuất khẩu. Đặc biệt, với các nhóm sản phẩm thủ công mỹ nghệ, thiết kế sáng tạo còn giúp mở rộng công năng sử dụng, phù hợp với nhiều không gian sống và phong cách tiêu dùng khác nhau.
Bên cạnh đó, thiết kế sáng tạo đóng vai trò quan trọng trong việc thử nghiệm thị trường. Thông qua các hoạt động trưng bày, triển lãm và xúc tiến thương mại, sản phẩm được tiếp cận trực tiếp với phản hồi của người tiêu dùng quốc tế, từ đó điều chỉnh và hoàn thiện trước khi mở rộng quy mô sản xuất và xuất khẩu.
Trung tâm thiết kế, sáng tạo – nền tảng hỗ trợ sản phẩm OCOP vươn ra thế giới
Để giải quyết bài toán thiết kế một cách bài bản và bền vững, việc hình thành các Trung tâm thiết kế, sáng tạo, giới thiệu, quảng bá và bán sản phẩm OCOP gắn với du lịch được xem là hướng đi phù hợp. Các trung tâm này không chỉ là điểm trưng bày, giới thiệu sản phẩm mà còn là không gian kết nối giữa nghệ nhân, cơ sở sản xuất với nhà thiết kế, chuyên gia thị trường và các kênh phân phối trong và ngoài nước.
Thông qua hoạt động của trung tâm, sản phẩm OCOP được hỗ trợ cải tiến thiết kế theo định hướng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và từng bước tiếp cận các tiêu chuẩn quốc tế. Việc gắn trung tâm thiết kế sáng tạo với du lịch còn tạo điều kiện để sản phẩm được “thử lửa” ngay tại thị trường du lịch quốc tế đến Việt Nam, qua đó kiểm nghiệm mức độ phù hợp trước khi mở rộng ra thị trường nước ngoài.
Trong quá trình triển khai, Sở Công Thương Hà Nội giữ vai trò định hướng chiến lược, xây dựng kế hoạch phát triển trung tâm thiết kế sáng tạo gắn với xúc tiến thương mại và hội nhập thị trường. Trung tâm Khuyến công và Xúc tiến thương mại Hà Nội là đơn vị trực tiếp tổ chức thực hiện, hỗ trợ đào tạo, kết nối nhà thiết kế, tổ chức triển lãm, giao thương và tạo môi trường thuận lợi để sản phẩm OCOP từng bước tham gia thị trường quốc tế. Với cách tiếp cận này, thiết kế sáng tạo không chỉ giúp giải quyết bài toán trước mắt về thị trường, mà còn góp phần xây dựng nền tảng phát triển bền vững cho sản phẩm OCOP Việt Nam trong tiến trình hội nhập.
