Phát biểu khai mạc Hội thảo, PGS TS Phạm Ngọc Linh, Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Việt Nam nhấn mạnh, báo chí từ lâu đã là kênh truyền thông chiến lược, đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong việc đưa chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về khoa học và công nghệ đến với đội ngũ trí thức và nhân dân, đồng thời tư vấn và phản biện chính sách khoa học.
Quang cảnh hội thảo.Báo chí cũng là diễn đàn rộng mở, nơi giới khoa học trao đổi học thuật, phản biện chính sách và chia sẻ tri thức một cách công khai, minh bạch. Hiện, hệ thống báo chí của Liên hiệp Hội Việt Nam gồm 68 báo và tạp chí khoa học. Dù theo đề án sắp xếp mới (chưa được phê duyệt) hệ thống sẽ chỉ còn 18 đơn vị, nhưng yêu cầu nâng cao chất lượng, chuyên nghiệp hóa nội dung vẫn luôn là nhiệm vụ trung tâm.
Theo TS Lê Công Lương, Phó Tổng Thư ký kiêm Trưởng Ban Khoa học và Hợp tác quốc tế VUSTA, báo chí thực hiện đồng thời ba chức năng: Thông tin, giám sát xã hội và định hướng dư luận. Khi phản ánh kịp thời các dự thảo luật, các hoạt động tham vấn, cũng như những bất cập từ thực tiễn, báo chí góp phần làm cho phản biện chính sách của Liên hiệp Hội Việt Nam trở nên sâu sắc, có sức thuyết phục và lan tỏa hơn. Báo chí cũng là kênh giúp kiến nghị khoa học thực sự đến với cơ quan quản lý và người dân, từ đó nâng cao hiệu quả quản trị công.
Bên cạnh những kết quả đạt được, ông Lương cũng chỉ ra một số hạn chế cần khắc phục như: Thiếu cơ chế phối hợp thường xuyên, thiếu chiến lược truyền thông cấp địa phương và sự e dè của nhiều hội ngành khi làm việc với báo chí. Để khắc phục, ông Lương đề xuất thiết lập đầu mối truyền thông rõ ràng; đào tạo kỹ năng truyền thông chính sách cho chuyên gia; xây dựng kho dữ liệu mở; phát triển tuyến bài chuyên sâu giữa VUSTA và các tòa soạn; tổ chức diễn đàn định kỳ (Báo chí – Trí thức – Đổi mới sáng tạo) và đưa truyền thông vào từng nhiệm vụ phản biện.
Các chuyên gia thảo luận về vai trò báo chí Liên Hiệp hội trong bối cảnh mới.TS Lê Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Truyền thông số Việt Nam cho rằng, báo chí giữ vị trí then chốt trong việc thúc đẩy tính minh bạch và trách nhiệm giải trình trong quá trình hoạch định chính sách. Báo chí phát hiện những lỗ hổng trong quản lý, những bất cập khi chính sách đi vào cuộc sống; đồng thời tạo ra không gian đối thoại bình đẳng giữa nhà khoa học, nhà quản lý và người dân. Sự đồng hành của báo chí góp phần tăng uy tín của các kiến nghị khoa học, tăng tính thuyết phục của phản biện, đồng thời giúp xã hội hiểu rằng phản biện không phải để phản đối mà để hoàn thiện chính sách tốt hơn.
Từ những phân tích đó, TS Lê Nghiêm đề xuất hoàn thiện khung pháp lý về giám sát - phản biện xã hội của các tổ chức khoa học; bảo đảm ngân sách cho truyền thông khoa học; khuyến khích báo chí đầu tư chiều sâu cho phân tích chính sách; mở rộng kho dữ liệu dùng chung để báo chí và Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam có nguồn thông tin đầy đủ, chính xác.
Các chuyên gia đánh giá báo chí không chỉ là phương tiện truyền thông mà còn giúp nâng cao chất lượng tư vấn, phản biện và xây dựng hình ảnh của Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam.
Trước những yêu cầu mới, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam và báo chí cần hợp tác sâu rộng, bài bản, chuyên nghiệp hơn. Khi thông điệp khoa học được truyền tải rõ ràng, khi phản biện chính sách dựa trên tri thức đến được với toàn xã hội, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam sẽ có thêm nền tảng vững chắc để thực hiện tốt sứ mệnh tập hợp, đoàn kết trí thức và đóng góp thiết thực vào sự phát triển của đất nước.
