Hai Nghị quyết mang tính chiến lược của Bộ Chính trị đã ra đời, đóng vai trò kim chỉ nam cho công cuộc này. Đó là Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 20/7/2022 của Bộ Chính trị, về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, cùng với Nghị quyết số 71-NQ/TW, ngày 27/10/2023 của Bộ Chính trị, về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Sự kết hợp giữa Nghị quyết 57 (trợ lực công nghệ) và Nghị quyết 71 (đòn bẩy chất lượng nhân lực) tạo thành đòn bẩy kép cho Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội (VHNTQD), nơi mà sự sáng tạo nghệ thuật phải gắn liền với yêu cầu hiện đại hóa Quân đội. Việc vận dụng sáng tạo hai Nghị quyết này đã trở thành định hướng chiến lược để Nhà trường củng cố vị thế là một trong những nôi đào tạo văn hóa nghệ thuật uy tín của đất nước.
Vị thế vững chắc và những điểm nghẽn
Trường Đại học VHNTQD không chỉ là trung tâm đào tạo đa ngành về nghệ thuật biểu diễn, văn hóa, thông tin và hậu cần, mà còn là nơi cung cấp sĩ quan - nghệ sĩ chất lượng cao cho toàn quân.
Điểm mạnh và Cơ hội: Trường sở hữu uy tín đào tạo vững chắc, được xây dựng qua nhiều thập kỷ, với đội ngũ chuyên gia hàng đầu. Trường là một trong những nôi đào tạo văn hóa nghệ thuật có uy tín đối với đất nước. Cơ hội chiến lược lớn nhất hiện nay là sự quan tâm đặc biệt của Đảng, Nhà nước và Quân đội đối với công tác văn hóa và giáo dục quốc phòng. Điều này tạo ra nguồn lực chính trị và tài chính để Trường mạnh dạn thực hiện chuyển đổi số và đổi mới căn bản.
Điểm yếu và Thách thức: Tuy nhiên, Trường đang đối diện với ba điểm nghẽn cốt lõi. Thứ nhất, phương pháp giảng dạy nghệ thuật còn mang nặng tính truyền thống và cảm tính, thiếu sự linh hoạt và cá nhân hóa lộ trình học tập theo tinh thần Nghị quyết 71. Thứ hai, Trường thiếu cơ sở vật chất kỹ thuật hiện đại cho sản xuất nghệ thuật số, như Phòng Thực hành Công nghệ Biểu diễn và Studio Truyền thông Số (XR/VR), khiến sản phẩm nghệ thuật chưa lan tỏa mạnh mẽ trên các nền tảng số. Thứ ba, các công trình Nghiên cứu Khoa học còn thiếu các đề tài ứng dụng công nghệ và mang tính đổi mới sáng tạo cao, chưa khai thông được yêu cầu của Nghị quyết 57.
Chính vì vậy, Nhà trường cần hệ thống các giải pháp đi thẳng vào vấn đề, lấy chuyển đổi số làm nền tảng để thực hiện đổi mới căn bản giáo dục.
Những giải pháp kiến tạo đột phá
Nhà trường cần tái cấu trúc chương trình theo hướng tích hợp, mở, liên ngành (Công nghệ - Nghệ thuật - Văn hóa - Quân sự) và chuyển từ mô hình truyền thống sang đào tạo dựa trên năng lực thông qua bảy giải pháp sau:
(1) Xây dựng mô hình Đào tạo Blended Learning chuyên biệt: Tích hợp công nghệ của Nghị quyết 57 vào giảng dạy nghệ thuật theo yêu cầu của Nghị quyết 71 thông qua Hệ thống Quản lý Học tập (LMS) có khả năng phân tích lỗi. Luận giải là hệ thống này giúp cá nhân hóa luyện tập, giảm tải giờ giảng chuyên sâu, và mở rộng không gian học tập, phù hợp với đặc thù quân sự.
(2) Đào tạo Sư phạm Số và Ứng dụng AI bắt buộc: Triển khai các khóa đào tạo chuyên sâu về Sư phạm Số và kỹ năng ứng dụng Trí tuệ nhân tạo (AI) trong phân tích kỹ thuật biểu diễn cho đội ngũ giảng viên. Kiến nghị chi tiết là xây dựng chính sách bắt buộc đạt chứng chỉ Sư phạm Số cấp độ cao để đảm bảo làm chủ công cuộc chuyển đổi số.
(3) Thành lập các Nhóm Nghiên cứu Trọng điểm liên ngành: Phá vỡ rào cản giữa các khoa, hình thành nhóm (Nghệ thuật - Kỹ thuật - Thông tin), tập trung nghiên cứu ứng dụng AI và Big Data trong phân tích xu hướng sáng tác và dự báo nhu cầu văn hóa nghệ thuật quân sự, tạo ra các sản phẩm khoa học có giá trị thực tiễn cao.
(4) Đầu tư xây dựng Phòng Thực hành Công nghệ Biểu diễn và Truyền thông Số (XR/VR Studio): Khắc phục điểm yếu cơ sở vật chất bằng cách trang bị Studio hiện đại (XR/VR), cho phép học viên làm chủ công nghệ trình diễn đa phương tiện và thực hành sản xuất nội dung số chất lượng cao, đảm bảo tính ứng dụng cao của công nghệ.
(5) Số hóa toàn bộ tư liệu và xây dựng Thư viện/Bảo tàng trực tuyến: Triển khai dự án số hóa toàn bộ các tài liệu quý về biểu diễn, sáng tác và hồ sơ Văn thư Lưu trữ quân sự, sử dụng công nghệ OCR để xây dựng học liệu số phong phú, phục vụ công tác nghiên cứu và bảo tồn di sản.
(6) Tái cấu trúc chương trình đào tạo theo hướng Tích hợp - Mở: Mạnh dạn bổ sung kiến thức về phối khí điện tử, thiết kế âm thanh, marketing nghệ thuật số, truyền thông đa phương tiện và an toàn thông tin mạng vào các chuyên ngành, thu hẹp khoảng cách giữa lý thuyết và thực tiễn công nghệ.
(7) Đặt hàng các đề tài Nghiên cứu Khoa học gắn với nhiệm vụ Chuyển đổi số và An ninh Thông tin: Chuyển đổi cơ chế đặt hàng sang nghiên cứu phát triển (R&D) với các đối tác công nghệ bên ngoài, ưu tiên các đề tài có khả năng ứng dụng trực tiếp vào thực tiễn Quân đội, gắn NCKH chặt chẽ với nhiệm vụ chính trị theo tinh thần Nghị quyết 57.
Kết luận
Việc triển khai đồng bộ bảy giải pháp trên là con đường chiến lược có tính khả thi cao, biến Nghị quyết của Bộ Chính trị thành hành động cụ thể tại Trường Đại học Văn hóa Nghệ thuật Quân đội. Đây là cơ chế nền tảng để Nhà trường tận dụng Cơ hội vàng từ sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, từ đó khắc phục triệt để các Điểm yếu và vượt qua Thách thức công nghệ. Mục tiêu cuối cùng là kiến tạo sự phát triển đột phá, củng cố vững chắc vị thế là trung tâm đào tạo nghệ sĩ - sĩ quan có trình độ chuyên môn cao và kỹ năng công nghệ hàng đầu, tiên phong trong công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và chuyển đổi số trong khối Quân đội, góp phần xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam hiện đại, đáp ứng mọi yêu cầu của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
