Giữa xu hướng điện hóa mạnh mẽ trong ngành ô tô và các quy định nghiêm ngặt về khí thải, động cơ dầu diesel vẫn chưa thể bị thay thế. Tại Việt Nam, phần lớn các dòng xe bán tải như Ford Ranger, Toyota Hilux hay Mitsubishi Triton vẫn sử dụng động cơ dầu.
Một số mẫu xe khác như KIA Carnival hay Hyundai Tucson từng được bán ra với cả hai tùy chọn: động cơ xăng và động cơ dầu diesel. Ở những dòng xe này, người dùng thường phân biệt phiên bản máy dầu và máy xăng qua âm thanh phát ra khi vận hành.
So với động cơ xăng, xe máy dầu thường ồn hơn, phát ra tiếng "rè rè" hoặc "lạch cạch" đặc trưng, đặc biệt dễ nhận thấy khi khởi động. Chính đặc điểm đó khiến nhiều người e ngại khi chọn xe máy dầu, dù loại động cơ này mang lại khả năng vận hành mạnh mẽ và tiết kiệm nhiên liệu.
Thực tế, tiếng ồn không hẳn là dấu hiệu hư hỏng mà chủ yếu bắt nguồn từ cấu tạo và nguyên lý hoạt động đặc trưng của động cơ diesel, vốn vận hành ở áp suất nén và phun nhiên liệu cao hơn so với động cơ xăng.
Tỷ số nén cao và quá trình đốt diễn ra mạnh mẽ
Điểm khác biệt cơ bản giữa động cơ dầu và động cơ xăng nằm ở cách nhiên liệu được đốt cháy. Nếu như động cơ xăng sử dụng bu-gi để tạo tia lửa đốt hỗn hợp không khí và nhiên liệu, thì động cơ dầu lại hoạt động nhờ vào quá trình tự bốc cháy khi không khí bị nén đến nhiệt độ và áp suất cực cao.
Khi nhiên liệu diesel được phun vào buồng đốt trong điều kiện áp suất lớn, nó sẽ bốc cháy gần như ngay lập tức, tạo ra lực đốt mạnh cùng âm thanh đặc trưng. Đây chính là lý do vì sao tiếng máy dầu thường vang hơn, nặng và dày hơn so với tiếng động cơ xăng.
Tỷ số nén của động cơ diesel thường dao động từ 16:1 đến 22:1, cao gần gấp đôi so với động cơ xăng, vốn chỉ ở mức từ 8:1 đến 12:1. Khi tỷ số nén cao, lực đốt và rung động truyền xuống thân máy tăng mạnh, tạo ra âm thanh cơ học rõ rệt hơn. Điều này khiến động cơ dầu dù hiệu quả nhưng lại khó đạt được độ êm như máy xăng.
Cấu tạo nặng, nhiên liệu phun dưới áp suất cao
So với động cơ xăng, các chi tiết trong động cơ dầu diesel như piston, trục khuỷu hay thanh truyền được chế tạo dày và chắc chắn hơn để chịu được áp suất buồng đốt rất lớn. Chính cấu tạo nặng nề này khiến các bộ phận va chạm mạnh hơn trong quá trình vận hành, tạo ra nhiều tiếng động cơ học đặc trưng của máy dầu.
Bên cạnh đó, hệ thống phun nhiên liệu của động cơ diesel cũng là yếu tố góp phần tạo nên tiếng ồn. Do phải làm việc ở áp suất cực cao, kim phun trong hệ thống phun nhiên liệu điện tử (Common rail) có thể đạt tới 1.600 bar, cao gấp nhiều lần so với mức 180 - 200 bar ở các thế hệ động cơ cũ.
Mỗi lần kim phun hoạt động sẽ tạo ra tiếng "tạch tạch" nhỏ, kết hợp với quá trình đốt cháy diễn ra dữ dội, hình thành nên âm thanh đặc trưng mà người dùng dễ dàng nhận ra.
Nhìn chung, tiếng ồn của động cơ diesel chủ yếu bắt nguồn từ kết cấu cơ khí chịu tải lớn và quá trình cháy diễn ra mạnh mẽ. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của công nghệ, những "cỗ máy dầu" hiện đại đã vận hành êm ái, tiết kiệm nhiên liệu hơn rất nhiều so với trước.
Các mẫu xe như Mazda CX-8 hay Hyundai Tucson bản máy dầu đã cải thiện đáng kể tiếng ồn bằng cách ứng dụng hệ thống phun nhiên liệu điện tử Common Rail, tăng cường vật liệu cách âm trong khoang động cơ và sử dụng các bộ giảm chấn hiệu quả hơn.
