HTX – Nền tảng của sản xuất lúa bền vững
Tại Hội nghị ngày 8/8/2024, ông Lê Đức Thịnh, Cục trưởng Cục Kinh tế hợp tác và phát triển nông thôn, nhấn mạnh rằng xây dựng vùng nguyên liệu lúa chất lượng cao, giảm phát thải khí nhà kính là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp của các ngành và thành phần kinh tế. Trong đó, vai trò của HTX được xác định là quan trọng nhất để đảm bảo nông dân tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật và liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp.
Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Trần Thanh Nam cũng cho biết, thành viên HTX là lực lượng nòng cốt trong việc triển khai các quy trình đo đếm đơn vị MRV (Công cụ đánh giá hoạt động giảm phát thải khí nhà kính). Việc thu hút người dân tham gia HTX và thúc đẩy HTX tham gia vào Đề án phát triển 1 triệu héc-ta lúa chất lượng cao và phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang là mục tiêu chính của các bộ ngành.
HTX không chỉ cải thiện giá trị chuỗi cung ứng từ sản xuất đến tiêu thụ mà còn mang lại lợi ích trực tiếp cho người nông dân
Hiện tại, ĐBSCL có 21 Liên hiệp HTX và 2.774 HTX nông nghiệp, trong đó 1.266 HTX hoạt động trong lĩnh vực trồng trọt, đặc biệt là lúa. Tuy nhiên, năng lực của các HTX vẫn còn nhiều hạn chế, nhất là về trình độ cán bộ và khả năng áp dụng công nghệ cao vào sản xuất. Mặc dù có tới 1.204 HTX tham gia liên kết sản xuất - tiêu thụ sản phẩm, nhưng số lượng HTX áp dụng quy trình kỹ thuật tiên tiến chỉ chiếm 16%, cho thấy khó khăn trong việc tổ chức sản xuất theo tiêu chuẩn cao.
Giải pháp nâng cao hiệu quả liên kết chuỗi
HTX được coi là nhân tố quan trọng trong việc thực hiện Đề án phát triển 1 triệu héc ta lúa bền vững, nhưng để phát huy hết vai trò này, cần có sự hỗ trợ mạnh mẽ từ chính sách. Ông Lê Thanh Tùng, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt, nhận định rằng, các HTX và tổ hợp tác tại ĐBSCL đang thực hiện tốt vai trò liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ 24 triệu tấn lúa mỗi năm, nhưng vẫn cần những cơ chế, chính sách phù hợp để nâng cao năng lực quản lý và sản xuất.
Một trong những giải pháp đề xuất là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý HTX, như việc sử dụng phần mềm quản lý sản xuất và kế toán, nhằm nâng cao năng lực cho cán bộ HTX.
Ngoài ra, việc tổ chức các lớp tập huấn, đào tạo cho thành viên HTX cũng là cần thiết để đảm bảo họ có thể áp dụng hiệu quả các quy trình sản xuất bền vững, giảm phát thải.
Hướng tới một ngành lúa gạo bền vững và phát triển
Đề án phát triển 1 triệu héc ta lúa bền vững hiện đang được thí điểm tại 5 tỉnh thành vùng ĐBSCL và đã cho thấy những kết quả tích cực. Với sự vào cuộc của các cơ quan quản lý, sự hỗ trợ từ chính sách, và nỗ lực từ các HTX, mục tiêu xây dựng một ngành lúa gạo bền vững, nâng cao giá trị và lợi ích cho người nông dân đang dần trở thành hiện thực.
Trong tương lai, việc nhân rộng mô hình này ra 12 tỉnh thành vùng ĐBSCL sẽ không chỉ đảm bảo an ninh lương thực mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam, đóng góp tích cực vào tăng trưởng xanh và giảm phát thải khí nhà kính.
