Lái xe vào ban đêm trên các tuyến quốc lộ hoặc cao tốc luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro, đặc biệt là tình huống bị xe đi ngược chiều bật đèn pha chiếu thẳng vào mắt.
Đây là một trong những nguy cơ phổ biến nhưng lại thường bị xem nhẹ, có thể dẫn đến mất phương hướng, giật mình, hoặc phản ứng chậm trong những tình huống bất ngờ trên đường.
Hiện tượng lóa mắt do đèn pha thường xảy ra khi tài xế đối diện không chuyển từ đèn chiếu xa sang đèn chiếu gần (cos) đúng lúc.
Thói quen sử dụng đèn sai cách, thậm chí là thiếu kiến thức cơ bản về cách dùng đèn khi lưu thông ban đêm, là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến tình trạng này.
Nhiều người chỉ bật đèn pha và giữ nguyên, không quan tâm đến việc gây khó chịu hoặc nguy hiểm cho phương tiện khác trên đường.
Không chỉ vậy, xu hướng "độ đèn" trên ô tô cá nhân hiện nay cũng góp phần gia tăng tình trạng lóa mắt. Nhiều xe được trang bị thêm đèn trợ sáng hoặc thay thế cụm đèn nguyên bản bằng loại có cường độ chiếu sáng cao hơn mức cần thiết, khiến luồng sáng trở nên chói gắt và dễ gây mù tạm thời cho tài xế đối diện.
Đặc biệt, với các loại xe tải hoặc xe SUV có gầm cao, vị trí đèn chiếu sáng thường nằm trên tầm mắt của người lái xe con. Dù các xe này đã bật đèn chiếu gần theo đúng quy định, nhưng do độ cao chênh lệch, ánh sáng vẫn có thể chiếu trực diện vào mắt người điều khiển phương tiện đối diện, gây lóa và mất khả năng quan sát trong chốc lát.
Theo các chuyên gia, hiện tượng "mù tạm thời" (Temporary Blindness) khi bị ánh sáng mạnh chiếu vào mắt trong điều kiện tối là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Mắt người cần một khoảng thời gian để thích nghi khi chuyển từ vùng tối sang vùng có ánh sáng gắt.
Quãng thời gian điều tiết này có thể kéo dài vài giây, tùy vào độ tuổi và khả năng điều tiết mắt của mỗi người. Tuy nhiên, chỉ trong 2 - 3 giây không thấy rõ phía trước, xe có thể "mù" đường trong phạm vi 50 - 70 mét, đủ để xảy ra tai nạn nếu tài xế không kịp phản ứng.
Ngoài việc mất tầm nhìn, ánh sáng đột ngột còn khiến đồng tử co lại, làm giảm đáng kể khả năng quan sát. Với những người có vấn đề về mắt như cận, viễn, hoặc đang trong trạng thái mỏi mắt do lái xe đường dài, tình huống này càng dễ khiến phản xạ bị chậm đi, làm tăng nguy cơ mất kiểm soát phương tiện.
Tài xế cần làm gì khi bị xe ngược chiều làm lóa mắt?
Trước hết, việc giữ bình tĩnh là yếu tố tiên quyết. Tài xế nên tránh nhìn trực diện vào luồng sáng mà thay vào đó hãy dời ánh mắt sang lề phải hoặc quan sát theo vạch kẻ làn đường để giữ đúng hướng di chuyển. Việc giảm tốc độ một cách nhẹ nhàng và giữ tay lái ổn định cũng giúp xe không bị lệch hướng hoặc giật mình bất ngờ.
Trong một số trường hợp, người lái có thể nháy đèn pha để nhắc nhở xe đối diện chuyển sang chế độ chiếu gần. Đồng thời, cần chủ động giữ khoảng cách an toàn với phương tiện phía trước để có đủ thời gian xử lý nếu có tình huống bất ngờ xảy ra.
Ngoài ra, với những người thường xuyên lái xe ban đêm, việc sử dụng phim cách nhiệt có khả năng chống chói, hoặc đeo kính lọc ánh sáng màu vàng cũng là giải pháp hiệu quả giúp giảm thiểu tác động từ ánh sáng mạnh, đồng thời tăng độ tương phản khi quan sát đường trong điều kiện ánh sáng yếu.
