Làng Lệ Mật nằm tại phường Việt Hưng, quận Long Biên, là một làng cổ giàu có và trù phú, nằm ven sông Hồng và sông Đuống. Trước đây, làng có tên là Trù Mật, mang ý nghĩa giàu có, hoa lệ. Sau này, tên làng được đổi thành Lệ Mật như ngày nay. Lễ hội Lệ Mật đã trở thành một sinh hoạt văn hóa tinh thần quan trọng của người dân trong làng và cả khu vực Thăng Long - Hà Nội.
Lễ hội làng Lệ Mật là một trong những lễ hội lớn trong khu vực và bảo lưu nhiều giá trị văn hóa độc đáo. Lễ hội bao gồm các hoạt động tế lễ, rước nước và nhiều loại hình văn hóa dân gian khác. Lễ hội kéo dài trong 5 ngày, tập trung vào các ngày 21, 22, 23/3 âm lịch.
Mục đích chính của lễ hội là tưởng nhớ ngày Đức Thành hoàng làng, người đã có công chiến đấu dũng cảm với thủy quái và đưa ngọc thể công chúa con vua Lý lên bờ. Chàng trai Lệ Mật đã xin vua cho dân chúng Lệ Mật và chính mình vượt qua dòng sông Nhị Hà để khai khẩn đất phía Tây thành Thăng Long. Khu vực đất đó trở nên trù phú và mở rộng thành 13 trại ấp được gọi là "Thập tam trại".
Lễ hội Lệ Mật có nhiều hoạt động đặc sắc, bao gồm nghi thức đánh cá thờ và múa diệt Giảo Long, cùng với nhiều nghi thức tế lễ khác của người dân làng Lệ Mật. Lễ hội còn có sự tham gia của đông đảo người dân và du khách, cùng với các hoạt động như múa Giảo Long, biểu diễn rắn sống và hội thi thả chim bồ câu bay.
Lễ hội Lệ Mật không chỉ là dịp để tưởng nhớ và tri ân các thế hệ tiền bối đã có công dựng nước và giữ nước mà còn là cơ hội để các con cháu trong làng và những người đã đi xa khai hoang bên kinh đô gặp gỡ nhau và ôn lại trang sử dựng làng, cùng bày tỏ lòng biết ơn đối với tổ tiên.
Với những giá trị văn hóa độc đáo và ý nghĩa lịch sử sâu sắc, lễ hội làng Lệ Mật đã trở thành một sự kiện quan trọng trong đời sống văn hóa của người dân và là điểm đến hdu lịch hấp dẫn cho du khách thập phương. Lễ hội không chỉ giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế và du lịch của địa phương.
Lễ hội Lệ Mật là một lễ hội truyền thống đầu tiên của quận Long Biên và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia năm 2014.
Dưới đây là một số hình ảnh tại lễ hội làng Lệ Mật năm 2024: