Phát biểu tại lễ khai mạc, Thủ tướng Campuchia Samdech Techo Hun Sen đề cao ý nghĩa kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, đánh dấu chặng đường dài của liên kết và hợp tác khu vực, thúc đẩy sự gắn kết giữa các thành viên trong gia đình ASEAN vì mục tiêu chung là hòa bình, tự cường và phát triển. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40, 41 và các hội nghị liên quan là dịp để các nước cùng nhìn lại và quyết tâm phấn đấu cho một tương lai đoàn kết, tự cường, bao trùm và dựa trên luật lệ.
Dự kiến, nhiều tuyên bố quan trọng sẽ được thông qua như Tuyên bố kỷ niệm 55 năm thành lập ASEAN, Tuyên bố ASEAN Hành động: Cùng ứng phó thách thức và Tuyên bố Nghị sự kết nối ASEAN sau 2025, là những định hướng chính sách để thúc đẩy hợp tác kinh tế, phát triển đồng đều, kết nối xuyên suốt và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực.
Trải qua 3 năm dịch bệnh COVID-19, với tinh thần đoàn kết và nỗ lực bền bỉ của từng nước thành viên và cả gia đình ASEAN, có thể nói ASEAN đã thành công vượt qua dịch bệnh, nối lại các hoạt động kinh tế, đặc biệt tốc độ tăng trưởng kinh tế của khu vực được dự báo đạt 5,3% và 4,9% trong năm 2022 và 2023 là mức tăng khả quan so với thế giới.
Cùng với những thành quả đạt được, Thủ tướng Hun Sen nhấn mạnh cần nhận thức rõ ASEAN và khu vực đang đối mặt với rất nhiều khó khăn, thách thức, đặt ra yêu cầu cấp thiết cần có cách tiếp cận tổng thể, tầm nhìn, định hướng và chính sách đúng đắn. Đó cũng chính là tinh thần cốt lõi của chủ đề năm 2022 "Cùng ứng phó thách thức".
Trong bối cảnh đó, ASEAN cần dành ưu tiên cao nhất cho duy trì đoàn kết, thống nhất và vai trò trung tâm để cùng nhau vượt qua thách thức, xây dựng cộng đồng tự cường cho tất cả người dân. Hướng tới tương lai, ASEAN cần phát huy mạnh mẽ những giá trị đã làm nên thành công của ASEAN trong suốt hơn 5 thập kỷ qua. Đó là kết quả của sự nỗ lực và bền bỉ phấn đấu, cần được trân trọng giữ gìn để ghi tiếp những dấu ấn thành công trong chặng đường tiếp theo.
Lễ khai mạc được tổ chức trọng thể với sự tham dự của lãnh đạo các nước ASEAN, đối tác và đại diện nhiều tổ chức quốc tế. Lễ khai mạc thể hiện đậm đà bản sắc ASEAN thông qua các tiết mục văn nghệ truyền thống mang dấu ấn văn hóa của các nước thành viên.
Ngay sau phiên khai mạc, lãnh đạo các nước ASEAN tham dự phiên họp toàn thể Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 40 và phiên họp hẹp Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 41.