Đầu tháng 8/2025, sau sự kiện "Trái tim người lính" trao tặng Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam di ảnh chân dung màu của 4 nữ Anh hùng Liệt sĩ đầu tiên của CAND đã "Mãi mãi tuổi 20": Nguyễn Thị Lợi, Bùi Thị Cúc, Cao Kỳ Vân và Võ Thị Sáu... Chúng tôi đã nhận được phản hồi tích cực và ủng hộ của dư luận bạn đọc gần xa.
Tiêu chí chung của việc tuyển chọn và phục dựng màu cho di ảnh là: Những Anh hùng của Lực lượng CAND đã hi sinh trong kháng chiến, hoặc đã mất, đại diện cho các lực lượng, nhiều thế hệ cán bộ và chiến sĩ CAND, ở nhiều vùng miền trên cả nước.
Xin được giới thiệu tiếp 4 chân dung di ảnh màu, do nhóm họa sĩ trẻ của Tổ chức "Trái tim người lính" vừa phục dựng:
1- Mẹ VNAH Lê Thị Mỵ (1901 – 1989): đại diện cho những người mẹ của cán bộ chiến sĩ CAND, đã có con hi sinh trong các cuộc kháng chiến và đấu tranh với tội phạm.
Mẹ Lê Thị Mỵ quê tại Trực Ninh, Nam Định (cũ) sinh ra trong một gia đình nông dân nghèo giàu lòng yêu nước. Mẹ có 4 người con trai. Người con trai cả của Mẹ là chiến sĩ giải phóng quân tại Chiến khu Trần Hưng Đạo, đã anh dũng hy sinh tại mặt trận đường 5 - Hải Dương trong Kháng chiến chống thực dân Pháp.
Trong kháng chiến chống Mỹ, mẹ Lê Thị Mỵ đã động viên 3 người con trai còn lại nhập ngũ tham gia chiến đấu tại chiến trường miền Nam. Người con trai út của Mẹ cũng đã anh dũng hy sinh tại chiến trường Khu V năm 1970.
Đặc biệt, Thiếu tướng Phan Văn Lai con trai của mẹ cũng đã được Đảng, Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND, Năm 2016, Đảng bộ và Chính quyền xã Phương Định đã trang trọng tổ chức Lễ đón nhận cùng lúc danh hiệu Mẹ VNAH cho cụ Lê Thị Mỵ và danh hiệu Anh hùng LLVTND cho Thiếu tướng Phan Văn Lai.
Mẹ VNAH Lê Thị Mỵ chỉ là một trong hàng ngàn bà mẹ, có con là cán bộ chiến sĩ Công an Nhân dân, đã hi sinh vì An ninh Tổ quốc và bình yên cuộc sống nhân dân; trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ, bảo vệ biên giới và phòng chống tội phạm…
2- Đồng chí Tô Quyền (1929 - 1996): Đại diện cho thế hệ cán bộ Công an đã tham gia kháng chiến chống Pháp và chi viện cho chiến trường miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ.
Là người con sinh ra trên quê hương Xuân Cầu, Nghĩa Trụ, huyện Văn Giang, tỉnh Hưng Yên, lớn lên, trưởng thành từ truyền thống yêu nước của gia đình. Tham gia hoạt động từ trước Cách mạng Tháng Tám năm 1945, Tô Quyền được tổ chức giao nhiệm vụ thành lập và phụ trách Đội Thiếu nhi Cứu quốc làng Xuân Cầu. Đội đã làm liên lạc đưa thư cho cán bộ cách mạng, đi trinh sát nắm tình hình giặc, rải truyền đơn, đứng canh gác cho các cán bộ cách mạng hoạt động bí mật, đi tiếp tế cho bộ đội, du kích cản giặc ở Đường 5, đi mít tinh biểu tình phản đối thực dân Pháp và bè lũ tay sai… Cuối năm 1946, Tô Quyền cùng với Nguyễn Văn Cẩn được tổ chức cử lên nhận công tác tại Bắc Ninh, từng là Trưởng Công an huyện Tiên Du. Hoạt động trong vùng địch hậu với bao hiểm nguy, gian khổ cho đến ngày kháng chiến chống thực dân Pháp đến thắng lợi.
Năm 1965, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước của dân tộc ta bước vào giai đoạn cam go, quyết liệt, cùng với hàng vạn cán bộ Công an ưu tú, đồng chí Tô Quyền đã xung phong chi viện cho chiến trường miền Nam. Công tác an ninh với bao gian nan, nguy hiểm, người cán bộ Công an nhân dân kiên trung, tận tụy, đầy bản lĩnh ấy phải đối đầu với bao thủ đoạn nham hiểm, tinh vi của kẻ địch. Rồi ông về miền đất Tây Ninh - căn cứ Trung ương Cục miền Nam, vùng trọng điểm đánh phá ác liệt của Mỹ, ngụy. Bao bom đạn của chúng đã trút xuống mảnh đất này.
Dù ở bất cứ hoàn cảnh nào: Vùng địch hậu, chiến trường miền Nam hay trong công cuộc đổi mới xây dựng đất nước; dù ở bất cứ cương vị công tác nào: Phụ trách Đội Thiếu nhi cứu quốc, Trưởng Công an huyện Tiên Du, Phó Ty Công an tỉnh Hà Bắc, Phó Ban An ninh Tây Ninh, Trưởng Ty Công an Hải Hưng, Cục trưởng Cục Cảnh sát Giao thông, Cục trưởng Cục V26 - Bộ Công an… đồng chí đã luôn vượt lên, khắc phục mọi khó khăn, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ mà Đảng và nhân dân giao phó. Đồng chí Tô Quyền vinh dự được Đảng, Nhà nước truy tặng danh hiệu cao quý Anh hùng LLVTND năm 2015.
3- Anh hùng Liệt sĩ Nguyễn Hòa Luông (1918 – 1952): Đại diện cho lực lượng Công an xung phong miền Nam trong kháng chiến chống Pháp.
Quê tại xã Tam Ngãi, huyện Cầu Kè, tỉnh Trà Vinh (cũ), đồng chí Nguyễn Hòa Luông là người có công xây dựng Đội Công an xung phong tại địa phương từ 10 người lên 60 người. Trong 5 năm làm Công an xung phong Cầu Kè (1947 - 1952)
Đồng chí Nguyễn Hòa Luông đã lãnh đạo và trực tiếp cùng đồng đội đánh thắng hơn 50 trận lớn, nhỏ; diệt gọn gần 60 tên ác ôn Việt gian; diệt và bắt sống 18 tên Pháp (có 6 tên sĩ quan); hơn 20 lần đánh sập đồn bót địch; giành lại khoảng 200 trâu, bò, heo cho bà con đã bị địch bắt; thu hàng trăm súng, đạn dược các loại của địch để trang bị cho lực lượng Công an xung phong và tự vệ huyện Cầu Kè.
Trước khi hi sinh, Nguyễn Hòa Luông còn hỗ trợ Công an xung phong huyện Trà Ôn và Tam Bình (tỉnh Vĩnh Long cũ) đánh thắng hàng chục trận lớn, nhỏ, bắt sống gần 100 tù binh và thu của địch hàng trăm súng các loại...
Nguyễn Hòa Luông cũng chính là người Thầy của cả 2 vợ chồng nữ Anh hùng LLVT Nhân dân Nguyễn Thị Út (Út Tịch), người nổi tiếng với câu nói “Còn cái lai quần cũng đánh”.
4- Anh hùng Liệt sĩ Tạ Văn Sáu (1928 – 1960): Đại diện cho Lực lượng An ninh Vũ trang miền Nam trong kháng chiến chống Mỹ.
Quê tại xã Phước Thọ, huyện Đất Đỏ, Tỉnh Bà Rịa- Vũng Tàu (cũ), là con trai của liệt sĩ Tạ Văn Quy và bà Dương Thị Thàng- gia đình có công với cách mạng. Ông bà Tạ Văn Quy, Dương Thị Thàng có 10 người con đều tham gia cách mạng, có người là cán bộ cao cấp trong quân đội, có người giữ trọng trách của tỉnh, của huyện trong suốt 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ.
Tạ Văn Sáu có biệt danh là “Sáu Cà Cưởng” là cán bộ Công an, lãnh đạo chủ chốt của huyện, phụ trách lực lượng vũ trang và là ngòi nổ của cuộc đấu tranh chính trị mà địch cho rằng hết sức nguy hiểm ở địa bàn Đất Đỏ, chúng đã mở nhiều đợt vây ráp. Trong một trận chống càn, bị phản bội, địch vây hãm, lộ hầm bí mật, Tạ Văn Sáu bị trọng thương vào bụng khiến ruột đổ ra ngoài… Biết mình không thể qua khỏi, Tạ Văn Sáu lao vào bụi rậm, vờ ôm lựu đạn cố thủ. Trong lúc bọn địch sợ hãi, anh đã cố sức xé nát các tài liệu và nuốt hết vào bụng, vì đây là những tài liệu quan trọng, không thể để rơi vào tay giặc. Sau khi đã tiêu hủy hết tài liệu, anh hét to: “Thà chết chứ không bao giờ đầu hàng…”.
Trong lúc tuyên chiến với kẻ thù, anh Sáu lấy hết sức lực còn lại tự tay mình moi từng đoạn ruột ra, cắn răng, bứt ra từng đoạn… Thà hy sinh chứ nhất định không để bọn địch bức hàng. Biết không thể lung lạc được chí khí của người cán bộ Công an kiên cường, địch bắn tiếp mấy phát đạn và Tạ Văn Sáu đã anh dũng hy sinh vào sáng ngày 20/6/1960 lúc mới 32 tuổi.
*
Do đặc trưng của ngành Công an là tính bảo mật cao, nên việc sưu tầm ảnh của cán bộ Công an các thời kỳ kháng chiến là rất khó khăn. Chúng tôi sẽ tiếp cố gắng chọn những chân dung tiêu biểu nhất, để nhóm họa sĩ trẻ của "Trái tim người lính" tiến hành phục dựng màu và trao tặng công khai cho các Bảo tàng.
Chúng tôi rất mong nhận được sự chung tay, góp sức của các đồng chí Cựu CAND và bạn đọc gần xa, cho việc làm ý nghĩa nhân văn nêu trên. Nếu ai phát hiện ra nguồn ảnh đen trắng của các Anh hùng Liệt sĩ CAND, xin hãy gửi cho chúng tôi, cùng bản tóm tắt thành tích của Anh hùng Liệt sĩ đó.
Hà Nội, 31/8/2025
TTNL
