I. Đánh giá Tình hình hoạt động nhiệm kỳ 2019 – 2024
Giai đoạn 2019-2024, Hội hoạt động trong bối cảnh nhiều thách thức từ đại dịch COVID-19 và thiên tai, nhưng cũng là thời điểm ngành Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam có những bước tăng trưởng ấn tượng nhờ sự quan tâm và các chính sách mới của Đảng, Nhà nước. Điều này đã tạo cơ hội thuận lợi để Hội củng cố tổ chức, đổi mới phương thức hoạt động.
1. Về tổ chức Hội
PHANO, thành lập năm 2006, hiện có 215 hội viên là các chuyên gia, nhà khoa học, nghệ nhân, doanh nhân. Hội có các tổ chức trực thuộc quan trọng như Tạp chí Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam (thành lập 2012, có cả bản in và điện tử, được tính điểm khoa học), Trung tâm Nghiên cứu Bảo tồn và Phát triển Hoa lan Việt Nam, Viện Nghiên cứu Đào tạo Nguồn nhân lực Khoa học Công nghệ, Viện Nghiên cứu Nông nghiệp Công nghệ cao Đồng bằng Sông Cửu Long và các HTX. Các hoạt động cốt lõi của Hội bao gồm Nghiên cứu, Tư vấn, Phản biện, Truyền thông và phát triển sản xuất, kinh doanh trong các lĩnh vực như Thương hiệu cộng đồng, Chuỗi giá trị nông nghiệp, Hoa cây cảnh, và sản phẩm OCOP.
Trong nhiệm kỳ, Hội đã tổ chức 06 Hội nghị Ban Chấp hành và 12 Hội nghị Ban Thường vụ, cùng các cuộc giao ban định kỳ, đảm bảo sự chỉ đạo xuyên suốt và kịp thời. Sự liên kết chặt chẽ giữa các Ủy viên Ban Chấp hành, Ban Thường vụ và Ban lãnh đạo Hội thông qua các buổi gặp gỡ tại hội thảo, dự án đã giúp công tác Hội luôn được góp ý và triển khai hiệu quả.
2. Về công tác chuyên môn
Hội đã tích cực tuyên truyền tôn chỉ, mục đích hoạt động, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của hội viên. Đặc biệt, Hội đã làm tốt công tác phối hợp với Cục Kinh tế Hợp tác và Phát triển Nông thôn (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nay là Bộ Nông thôn và Môi trường) và Sở NN&PTNT Hà Nội trong triển khai các nhiệm vụ trọng tâm như xây dựng nông thôn mới, phát triển sản phẩm OCOP, bảo tồn làng nghề. Hội cũng tham gia đóng góp ý kiến vào các dự thảo văn bản pháp luật, xây dựng chính sách liên quan đến kinh tế tập thể, nông nghiệp và nông thôn.
Nhiều sự kiện lớn đã được tổ chức hoặc phối hợp tổ chức thành công, như Festival Bảo tồn làng nghề Việt Nam 2023, các sự kiện giới thiệu sản phẩm OCOP gắn với văn hóa vùng miền, hay các hội thảo chuyên đề về "Nông nghiệp thông minh" và "Phát triển Hoa cây cảnh ngành kinh tế sinh thái". Năm 2024, Hội được UBND TP Hà Nội giao xây dựng đề án “Phát triển Nông nghiệp đô thị Hà Nội”.
Về hợp tác quốc tế, Hội là Thư ký Quốc gia phụ trách phát triển Mạng lưới nông nghiệp sinh thái Đông Nam Á (ALiSEA) tại Việt Nam, tăng cường quan hệ đối tác với hơn 50 tổ chức thành viên. Hội đã triển khai nhiều hoạt động thúc đẩy chuyển đổi Nông nghiệp sinh thái và Hệ thống thực phẩm bền vững, bao gồm đào tạo, hội thảo, và hoạt động truyền thông.
Ngoài ra, Hội trực tiếp thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ, điển hình là đăng ký bảo hộ và quản lý nhiều nhãn hiệu tập thể cho các nông sản đặc trưng của Hà Nội (Hành Võng Xuyên, Trứng vịt Phụng Thượng, Rau an toàn Thanh Đa, Bưởi Thạch Thất) và Lạng Sơn (Quả tươi Hữu Lũng), góp phần nâng cao giá trị nông sản địa phương.
3. Tình hình tài chính
Hội hoạt động với quỹ khá hạn hẹp, chủ yếu từ các hoạt động nghiên cứu, tư vấn dịch vụ. Tổng thu trong kỳ đạt 4.148.696.100 VND, tổng chi 4.105.919.812 VND, với số tồn quỹ đến tháng 12/2024 là 63.276.288 VND. Việc sử dụng tài sản, tài chính luôn tuân thủ đúng Điều lệ Hội và quy định pháp luật, đảm bảo công khai, minh bạch.
4. Đánh giá và Bài học kinh nghiệm
Nhìn chung, Hội đã có những bước tiến đáng kể trong kiện toàn tổ chức, tuyên truyền chính sách, chuyển giao khoa học công nghệ, tiếp cận thị trường và tham gia phản biện chính sách. Tuy nhiên, Hội còn đối mặt với hạn chế về nguồn lực tài chính, khả năng tiếp cận thông tin mới, sự tham gia của một số thành viên, và việc gắn kết chưa thật chặt chẽ với nhu cầu thực tiễn nông dân. Các nguyên nhân được xác định bao gồm chính sách ngân sách nhà nước hạn chế, hệ thống thông tin khoa học chưa đầu tư đồng bộ, thiếu cơ chế khuyến khích thành viên, và chính sách liên ngành chưa đủ mạnh.
Từ đó, Hội rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quan trọng: cần tăng cường hợp tác và liên kết, lắng nghe và phản hồi từ cộng đồng, đổi mới phương pháp nghiên cứu và đào tạo, chú trọng phát triển nguồn nhân lực, phát huy tính sáng tạo và linh hoạt, đảm bảo minh bạch và trách nhiệm, và tranh thủ sự quan tâm chỉ đạo của các cấp chính quyền.
II. Phương hướng hoạt động nhiệm kỳ 2025 – 2030
Trong nhiệm kỳ tới, Hội sẽ tập trung vào phương hướng chung “Đoàn kết - Đổi mới - Sáng tạo” với mục tiêu thiết thực đóng góp vào việc “Xây dựng nền nông nghiệp sinh thái - bền vững; Nông thôn hiện đại - đáng sống; Nông dân chuyên nghiệp - văn minh”.
1. Các nhiệm vụ trọng tâm
1.1. Công tác tổ chức: Tổ chức thành công Đại hội nhiệm kỳ 2025-2030, củng cố bộ máy từ Ban Chấp hành tới các Chi hội, mở rộng số lượng thành viên toàn quốc, xây dựng kế hoạch hoạt động hàng năm và chăm lo đời sống tinh thần cho hội viên.
1.2. Hoạt động chuyên môn: Tập trung thúc đẩy nghiên cứu, đổi mới sáng tạo về Nông nghiệp sinh thái; hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm bền vững đến 2030. Tăng cường phối hợp với các cơ quan chuyên ngành như Cục Kinh tế Hợp tác và PTNT, Chi cục Phát triển Nông thôn, Văn phòng điều phối Nông thôn mới để lồng ghép các hoạt động vào chương trình OCOP và xây dựng nông thôn mới. Tổ chức 10-20 buổi hội thảo/tập huấn hàng năm và tham gia hợp tác quốc tế.
1.3. Tuyên truyền và giám sát: Đẩy mạnh tuyên truyền kiến thức, KHKT, mô hình hay về Nông nghiệp - Nông thôn - Nông dân. Tham gia đầy đủ, có trách nhiệm vào công tác góp ý, phản biện chính sách và các chương trình, dự án chuyên ngành.
2. Giải pháp ưu tiên thúc đẩy và Đề xuất, kiến nghị
Để hiện thực hóa các mục tiêu, Hội sẽ triển khai đồng bộ các giải pháp như: kêu gọi tài trợ từ các tổ chức quốc tế và doanh nghiệp, thiết lập quỹ nghiên cứu thường xuyên, tổ chức các chương trình đào tạo và hội thảo nâng cao năng lực cho hội viên và nông dân, khuyến khích nghiên cứu nông nghiệp bền vững và chuyển đổi số, triển khai các mô hình sản xuất nông nghiệp sinh thái kết hợp du lịch nông thôn, thúc đẩy xây dựng thương hiệu nông sản cộng đồng và sản phẩm OCOP. Đồng thời, Hội sẽ tăng cường phối hợp giữa các nhà khoa học, cơ quan nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng, phát triển các kênh truyền thông và tích cực tham gia tư vấn chính sách.
Hội cũng đưa ra các kiến nghị cụ thể tới Bộ Nội vụ (hỗ trợ đào tạo cán bộ Hội, xây dựng khung pháp lý thuận lợi) và Bộ Nông nghiệp và Môi trường (đầu tư nghiên cứu khoa học, xây dựng chương trình đào tạo, tạo cơ chế phản hồi, phát triển kênh thông tin, xây dựng mô hình hợp tác công tư).
Báo cáo thể hiện sự quyết tâm của Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam trong việc tiếp tục khẳng định vai trò cầu nối giữa khoa học và thực tiễn, góp phần quan trọng vào sự phát triển bền vững của nông nghiệp và nông thôn Việt Nam trong giai đoạn mới.
Hội Khoa học Phát triển Nông thôn Việt Nam rất mong nhận được ý kiến góp ý xây dựng của các nhà khoa học, các chuyên gia và đông đảo cán bộ, hội viên để dự thảo Báo cáo hoạt động nhiệm kỳ 2019 - 2024 và phương hướng hoạt động nhiệm kỳ 2025 - 2030 của Hội PHANO được hoàn thiện trước khi trình Đại hội lần thứ IV, nhiệm kỳ 2025 - 2030 thảo luận, góp ý và thông qua. BẢN DỰ THẢO BÁO CÁO.
