Công tác đấu nối hơn 60 cửa xả dọc sông cũng được đẩy mạnh. Các cửa xả còn lại, từ khu vực đập dâng đến ngã ba sông Tô Lịch - Nhuệ, đang được xử lý khẩn trương. Đặc biệt, dự án Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá được đề xuất như một giải pháp chiến lược để kiểm soát ô nhiễm lâu dài.
Chỉnh trang cảnh quan, bổ cập dòng chảy
Không chỉ tập trung vào xử lý nước thải, Hà Nội còn chú trọng chỉnh trang môi trường hai bên sông. Sở Xây dựng đã chỉ đạo Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật phối hợp với các nhà thầu duy trì cây xanh, thảm cỏ và cảnh quan dọc tuyến đường Láng và bờ sông Tô Lịch. Công tác lát vỉa hè, làm lan can và trồng cây xanh được yêu cầu hoàn tất trước ngày 30/8/2025, đảm bảo mặt bằng sạch đẹp, sẵn sàng cho ngày Quốc khánh.
Để tái tạo dòng chảy, nguồn nước từ Nhà máy xử lý nước thải Hồ Tây (công suất 13.000m³/ngày đêm) sẽ được sử dụng để bổ cập cho sông Tô Lịch trong giai đoạn đầu. Về lâu dài, Sở Xây dựng đang nghiên cứu lấy nước từ sông Hồng, hứa hẹn mang lại dòng chảy ổn định và bền vững. Ngoài ra, một bãi lọc trồng cây ngập nước rộng 1,87ha cũng đang được thí điểm xây dựng, dự kiến hoàn thành trước ngày 30/8 để hỗ trợ bổ cập nước từ hồ Tây vào sông Tô Lịch.
Thách thức và giải pháp căn cơ
Dù đạt nhiều tiến bộ, việc “hồi sinh” sông Tô Lịch vẫn đối mặt với thách thức lớn. Theo ông Nguyễn Hồng Hiếu, Phó Cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), dòng chảy cạn kiệt, đặc biệt trong mùa khô, cùng với tình trạng nước thải sinh hoạt và công nghiệp chưa được xử lý triệt để là những “nút thắt” chính. Nhiều cơ sở sản xuất và làng nghề chưa đầu tư hệ thống xử lý nước thải, trong khi các khu công nghiệp nội đô vẫn gây áp lực lớn lên hạ tầng thoát nước.
Để giải quyết tận gốc, ông Hiếu nhấn mạnh cần đảm bảo dòng chảy liên tục với vận tốc tối thiểu 0,3m/s và lưu lượng pha loãng lớn gấp 5 lần nước thải, theo TCVN 7957:2023. Đồng thời, các biện pháp như cấm lấn sông, thu gom rác thải, nạo vét định kỳ và xử lý nước thải trước khi xả ra sông là yếu tố then chốt. Cải tạo cảnh quan ven sông không chỉ giúp dòng sông sạch đẹp mà còn nâng cao giá trị kinh tế, văn hóa và sinh thái, góp phần xây dựng hình ảnh Thủ đô hiện đại, xanh sạch.
Tầm nhìn dài hạn cho các dòng sông nội đô
Sông Tô Lịch không phải là trường hợp duy nhất. Các dòng sông nội đô khác như sông Nhuệ, sông Đáy hay Ngũ Huyện Khê cũng đang chịu cảnh suy thoái nghiêm trọng. Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai Đề án “Thí điểm phục hồi các nguồn nước bị suy thoái, cạn kiệt và ô nhiễm” cho các sông Bắc Hưng Hải, Nhuệ - Đáy, Ngũ Huyện Khê, dự kiến trình Thủ tướng Chính phủ vào năm 2026. Đề án này sẽ tập trung vào các giải pháp đồng bộ, từ cải tạo công trình, điều chỉnh vận hành đến kiểm soát xả thải, hướng tới một hệ thống sông nội đô xanh, sạch, bền vững.
Hành trình vì một Thủ đô văn minh
Với tiến độ gấp rút và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, sông Tô Lịch đang dần được “hồi sinh”. Đây không chỉ là nỗ lực cải thiện môi trường mà còn là lời cam kết của Hà Nội trong việc bảo tồn giá trị lịch sử, văn hóa và xây dựng một Thủ đô văn minh, hiện đại. Dòng sông trong xanh, sạch đẹp vào dịp Quốc khánh 2/9 sẽ là món quà ý nghĩa, đánh dấu bước ngoặt mới trong hành trình phát triển bền vững của thành phố.
