Quyết định này, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, được xem là một thách thức lớn, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh kế của hàng trăm nghìn người lao động và vị thế của hải sản Việt trên thị trường quốc tế.
Theo công thư của NOAA, các sản phẩm từ 12 nghề cá sử dụng lưới rê và lưới cuốn sẽ bị cấm nhập khẩu vào Mỹ. Các phương thức khai thác này được cho là có rủi ro cao gây hại cho các loài thú biển. Các sản phẩm chịu ảnh hưởng bao gồm: cá ngừ, ghẹ, mực, cá thu, cá mú, cá kiếm, tôm hùm, cua, cá bơn, cá cờ, cá đối và cá hồng.
Sự từ chối này đặt ngành thủy sản Việt Nam vào thế "bất lợi kép". Trong khi các đối thủ cạnh tranh như Thái Lan và Ấn Độ được công nhận hoàn toàn, Việt Nam lại có nguy cơ mất thị phần vào tay họ. Đặc biệt, cá ngừ - mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất với kim ngạch xuất khẩu gần 400 triệu USD sang Mỹ mỗi năm - đang đứng trước nguy cơ mất trắng thị trường.
Trước tình thế cấp bách, Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) và cộng đồng doanh nghiệp đã đưa ra các đề xuất giải pháp nhằm giảm thiểu thiệt hại. Các hành động chính tập trung vào ba hướng:
(1) Vận động và tư vấn: Kiến nghị Chính phủ thuê chuyên gia tư vấn Mỹ để hỗ trợ về mặt kỹ thuật và vận động hành lang, nhằm làm rõ các tiêu chí của NOAA và tìm kiếm lộ trình để được công nhận tương đương.
(2) Tổ chức nội bộ: Thành lập một tổ công tác liên ngành để xây dựng kế hoạch ứng phó chi tiết. VASEP cũng khuyến nghị các doanh nghiệp chủ động làm việc với nhà nhập khẩu Mỹ và xây dựng các kịch bản điều chỉnh sản xuất, đa dạng hóa thị trường xuất khẩu.
(3) Làm việc trực tiếp với NOAA: VASEP đề xuất các Bộ, ngành làm việc với NOAA để làm rõ các yêu cầu, đồng thời đề nghị một cơ chế chuyển tiếp hoặc lộ trình phù hợp để ngành thủy sản Việt Nam có thời gian thích ứng.
Việc tìm kiếm một giải pháp bền vững không chỉ giúp gỡ bỏ rào cản từ Đạo luật MMPA mà còn nâng cao tiêu chuẩn khai thác thủy sản của Việt Nam, hướng tới phát triển ngành một cách có trách nhiệm và bảo vệ môi trường biển.
