Vỉa hè và các không gian công cộng tại đô thị được quy hoạch nhằm đảm bảo lưu thông, sinh hoạt và tạo môi trường sống trong lành cho cư dân. Tuy nhiên, việc tận dụng không gian này để trồng rau, dù với mục đích tốt, lại gây ra sự mất cân đối trong cảnh quan đô thị. Những thùng xốp, chậu nhựa đủ kích thước, chất đống lộn xộn dọc các tuyến phố đã biến những vỉa hè vốn dĩ rộng rãi và sạch sẽ thành những mảng không gian nhếch nhác, bừa bộn.
Nhiều thùng xốp được trưng dụng để trồng rau
Ảnh: Internet
Điển hình là tại khu đô thị Phú Mỹ Hưng, Quận 7 – một khu vực được coi là mẫu mực về quy hoạch và phát triển đô thị. Dù được thiết kế với cảnh quan xanh mát, đường phố rộng rãi, song không khó để bắt gặp những khu vực trồng rau ven đường. Điều này không chỉ phá vỡ hình ảnh của khu vực mà còn làm giảm giá trị cảnh quan của một đô thị hiện đại. Không gian công cộng vốn dĩ là tài sản chung của mọi người dân, việc sử dụng sai mục đích như trồng rau không chỉ gây mất mỹ quan mà còn dẫn đến nhiều hệ lụy khác. Những chậu rau chiếm dụng không gian, cản trở giao thông, đặc biệt là tại các khu vực dân cư đông đúc, và thậm chí, tại một số nơi, rau tràn cả xuống lòng đường, tạo điều kiện thuận lợi cho tai nạn xảy ra.
Bài toán đặt ra là làm thế nào để người dân có thể tiếp cận nguồn thực phẩm sạch mà không phá vỡ quy hoạch đô thị. Quy hoạch không gian xanh hợp lý, xây dựng các khu vực trồng rau cộng đồng hoặc phát triển các dự án rau sạch quy mô lớn có thể là giải pháp.
Việc sử dụng không gian công cộng phải dựa trên các quy định và luật lệ chung của thành phố. Chính quyền địa phương cần có những biện pháp cứng rắn hơn trong việc quản lý, giám sát việc sử dụng vỉa hè và không gian công cộng. Bên cạnh đó, việc tạo ra các khu vực trồng rau tập trung, nơi người dân có thể tham gia trồng rau an toàn, không gây ảnh hưởng đến quy hoạch chung, cũng cần được khuyến khích.
Mặt khác, ý thức của cộng đồng trong việc bảo vệ cảnh quan đô thị cũng cần được nâng cao. Trong khi việc tự trồng rau là một hành động tốt để đảm bảo thực phẩm sạch cho gia đình, người dân cũng cần cân nhắc về nơi trồng và cách thức trồng sao cho không làm ảnh hưởng đến môi trường chung quanh.
Các mô hình trồng rau thủy canh hoặc các khu vườn đô thị chuyên dụng đang dần trở thành xu hướng tại nhiều nước trên thế giới. Thay vì tận dụng lề đường, những khu vườn chung cư hoặc những mô hình hợp tác trồng rau trong không gian xanh tập trung không chỉ mang lại thực phẩm sạch mà còn giữ gìn vẻ đẹp của thành phố. Các vườn rau thủy canh với hệ thống kiểm soát chặt chẽ về chất lượng nước, đất và không khí giúp đảm bảo rau an toàn và không gây ô nhiễm môi trường. Ngoài ra, những khu vực này có thể trở thành nơi giao lưu, kết nối cộng đồng và góp phần vào việc nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường sống.
Trồng rau ven lề đường có thể là giải pháp ngắn hạn cho vấn đề thực phẩm sạch, nhưng xét về lâu dài, điều này gây ảnh hưởng tiêu cực đến cảnh quan đô thị và tiềm ẩn nhiều mối nguy hại khác. Đã đến lúc cần có sự thay đổi, cả từ phía chính quyền và cộng đồng, để hướng đến một đô thị xanh – sạch – đẹp và bền vững hơn. Các mô hình vườn rau đô thị, kết hợp với sự quản lý chặt chẽ và ý thức cộng đồng cao, chắc chắn sẽ là hướng đi đúng đắn cho một tương lai xanh hơn.
