Theo Luật Trật tự an toàn giao thông, từ ngày 1/1/2026, trẻ em dưới 10 tuổi và có chiều cao dưới 135 cm khi ngồi trên ôtô bắt buộc ngồi hàng ghế sau, có thiết bị hỗ trợ an toàn. Các thiết bị này bao gồm ghế, nôi và đệm nâng đạt chuẩn. Người lái vi phạm có thể bị phạt từ 800.000 đến 1 triệu đồng.
Dù còn gây nhiều tranh luận vì chưa phổ biến tại Việt Nam, quy định này thực tế đã được áp dụng từ lâu ở Mỹ, châu Âu và nhiều nước châu Á. Tại California (Mỹ), trẻ dưới 8 tuổi hoặc thấp hơn 145 cm bắt buộc dùng ghế an toàn, nếu vi phạm có thể bị phạt 100 USD và buộc tham gia lớp học an toàn. Ở Pháp, mức phạt lên tới 750 euro, trong khi Trung Quốc và Nhật Bản cũng có quy định tương tự, với hình phạt tiền và trừ điểm bằng lái.
Việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em vốn bắt nguồn từ nhận thức cao về văn hóa an toàn giao thông và tinh thần độc lập, chủ động của phụ huynh phương Tây – những người thường tự lái xe đưa đón con cái.
Dây đai an toàn tiêu chuẩn được thiết kế cho người lớn, nên không thể bảo vệ tối ưu cho trẻ nhỏ có thể trạng và tỷ lệ cơ thể khác biệt. Trong trường hợp va chạm, trẻ dễ bị thương nặng vùng đầu, cổ hoặc ngực; túi khí phía trước cũng có thể gây tử vong cho trẻ nếu vô tình bị nổ, bung trong quá trình va chạm.
Vì vậy, áp dụng quy định ghế an toàn tại Việt Nam và bắt buộc vị trí ngồi cho trẻ dưới 10 tuổi là một bước tiến văn minh hóa giao thông đáng hoan nghênh.
Theo thống kê của Cơ quan An toàn Giao thông Đường cao tốc Quốc gia Mỹ (NHTSA), việc sử dụng ghế an toàn đúng cách giúp giảm đến 71% nguy cơ tử vong ở trẻ sơ sinh và 59% ở trẻ từ 1–4 tuổi.
Theo lời khuyên của các chuyên gia, những mẫu ghế đạt chuẩn quốc tế như ECE R44, ECE R129 (i-Size) của châu Âu hay FMVSS 213 của Mỹ đều tích hợp hệ thống khóa ISOFIX/LATCH để cố định chắc chắn và giảm thiểu chấn động khi xảy ra va chạm.
Tuy nhiên, trên thị trường, các mẫu ghế, nôi hay đệm nâng đạt chuẩn đến từ các thương hiệu quốc tế lại có giá thành không hề thấp. Ở mức phổ thông, những mẫu ghế thường đường lắp cố định như Chicco Seat Up hay Fit 4, Joie Every Stage có giá dao động 3-12 triệu đồng tùy kích thước.
Bên cạnh đó, với đặc thù của phần lớn gia đình Việt Nam là ôtô thường được sử dụng chung cho 3–5 người thì việc bố trí ghế hoặc đệm riêng cho trẻ nhỏ lại nảy sinh nhiều bất tiện. Không gian cabin bị thu hẹp, khả năng linh hoạt giảm, và với các gia đình có từ hai đến ba con nhỏ, bài toán còn khó hơn: nhiều người buộc phải xem xét đổi sang xe có không gian lớn hơn để đáp ứng quy định mới.
Dẫu vậy, việc bắt buộc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em là một bước tiến tất yếu, thể hiện sự văn minh trong ý thức bảo vệ hành khách nhỏ tuổi và đưa Việt Nam tiệm cận hơn với chuẩn mực an toàn quốc tế. Ở tốc độ giao thông ngày càng cao, việc không thắt dây an toàn hay không trang bị ghế bảo vệ có thể dẫn tới hậu quả nghiêm trọng.
Chính vì vậy, ngay từ bây giờ, phụ huynh cần chủ động cân nhắc việc lựa chọn dòng xe và ghế an toàn phù hợp với nhu cầu gia đình. Đây không chỉ là cách tuân thủ quy định sắp có hiệu lực từ năm 2026, mà quan trọng hơn, là bước đi thiết thực để nâng cao văn hóa an toàn giao thông tại Việt Nam, bắt đầu từ ý thức của từng người cầm lái.
