Đây là tổ chức đại diện cho khoảng 12.000 cán bộ Công an ưu tú, đã xung phong “đi B” trong kháng chiến chống Mỹ. Hàng ngàn người đã hi sinh và mất tích.
Anh hùng Phan Văn Lai sinh ngày 25/10/1930 tại xã Phương Định, huyện Trực Ninh, tỉnh Nam Định (cũ) trong một gia đình có truyền thống yêu nước và cách mạng. Cha mẹ ông sinh được 4 con trai, thì cả 4 anh em đều lần lượt nhập ngũ và tham gia lực lượng vũ trang. Trong đó, 2 người là Liệt sĩ: Phan Văn Tòng hy sinh năm 1948 trong kháng chiến chống Pháp; và Phan Ngọc Sơn, hy sinh năm 1970 tại chiến trường Khu V trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Bởi thế, cụ bà Lê Thị Mỵ đã được Nhà nước truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng” năm 2016.
Rất hiếm có gia đình ở Việt Nam mà cả cha và con đều được phong hàm sĩ quan cấp Tướng trong lực lượng Công an Nhân dân: Thiếu tướng Phan Văn Lai có người con trai cả là Thiếu tướng Phan Quốc Thái, sinh 1957, nguyên Cục trưởng Cục Hậu cần An ninh 1 – Bộ Công an.
“Chiến trường và Quê hương” là cuốn sách được viết theo thể loại Hồi ký, kể về cuộc đời và sự nghiệp của Thiếu tướng Phan Văn Lai với nhiều nội dung phong phú nhưng nổi bật là truyền thống yêu nước của quê hương, gia đình. “Chiến trường” trong Hồi ký, cụ thể là Trị Thiên - Huế đầy khói lửa trong chiến tranh, được ông tái hiện những trận đánh, những chiến công của lực lượng An ninh rất sinh động và chân thực. Ông kể về những trận càn của địch, được người dân nuôi dấu trong hầm bí mật, thoát khỏi vòng tìm diệt của kẻ thù. Ông kể về chiến trường khốc liệt sau Mậu Thân 1968; cảnh cán bộ đói khổ, bệnh tật nặng nề nhưng vẫn kiên định, lạc quan, tin tưởng vào sự tất thắng của cách mạng…
Thiếu tướng, Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân Phan Văn Lai (bên phải) - Tác giả cuốn Hồi ký “Chiến trường và Quê hương” tặng sách Đại tá Nhà thơ Đặng Vương Hưng. Ảnh do tác giả cung cấp.
Với bản tính khiêm nhường, tác giả Phan Văn Lai đã hạn chế viết về mình. Xuyên suốt tác phẩm, hình ảnh nổi bật với chiến công đặc biệt xuất sắc là những đồng đội của ông như Bảy Khiêm, Lê Văn Trĩ (sau này được Nhà nước truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVT Nhân dân); đồng chí Tạo; đồng chí Mão v.v... và người dân Phú Vang (Thừa Thiên Huế). Nhưng cũng chính tại chiến trường này, nơi Phan Văn Lai có 12 năm chiến đấu gian khổ ác liệt, cùng đồng đội lập nhiều chiến công đặc biệt xuất sắc, đã được Nhà nước phong tặng danh hiệu cao quý Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân.
Sau hơn 40 năm công tác, trong đó có 10 năm làm Thanh tra Bộ Công an, nhưng không có bất kỳ vụ “tái khiếu” nào, Thiếu tướng Phan Văn Lai thanh thản nghỉ hưu. Ông nhận lời làm Chủ tịch Hội Đồng hương của huyện Trực Ninh tại Hà Nội và Chủ tịch, Chủ tịch danh dự của nhiều tổ chức xã hội của tỉnh Nam Định (cũ). Hiếm có người nào mà tình cảm sâu đậm đối với quê hương như Phan Văn Lai. Ông luôn lấy tình yêu thương, đùm bọc để cư xử, đối nhân xử thế với người con quê hương, với anh em và đồng đội. Thiếu tướng Phan Văn lai là người có uy tín, được bà con tín nhiệm, là người có trình độ tổ chức, tập hợp, đoàn kết bà con quê hương và được các doanh nghiệp, nhà tài trợ tín nhiệm. Nhờ có sự lãnh đạo của Thiếu tướng Phan Văn Lai mà Hội đồng hương huyện Trực Ninh trong hàng chục năm nay phát triển rất tốt. Đặc biệt, từ 2005 đến nay, ông đã vận động CLB Doanh nhân huyện Trực Ninh – Nam Định (cũ) đóng góp, đưa về quê hương hơn 200 tỷ đồng, để xây dựng đường giao thông, trạm xá, trường học, góp phần hoàn thành việc xây dựng nông thôn mới cho địa phương…
Khiêm tốn, trung thực và xứng đáng; Anh hùng Phan Văn Lai đã tâm sự, giải thích tại sao ông lại viết hồi ký: “Tôi còn sống được đến hôm nay và gia đình tôi được hạnh phúc như ngày hôm nay là nhờ hồng phúc của tổ tiên, của cha mẹ; sự nuôi dưỡng của những vùng quê thân thương và sự yêu thương, che chở của đồng đội, đồng bào suốt những năm tôi trực tiếp chiến đấu nơi chiến trường Trị Thiên Huế khói lửa. Được sự động viên của đồng đội và những người thân thiết, tôi viết cuốn hồi ký này, trước hết là để bày tỏ tình yêu thương của tôi với những miền quê giàu truyền thống yêu nước; tri ân và tưởng nhớ những người ruột thịt của tôi; những đồng đội thân thiết như ruột thịt của tôi đã hi sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc. Tôi cũng muốn gửi vào trang sách tấm lòng biết ơn và tưởng nhớ các bậc lãnh đạo ngành Công an đã dìu dắt tôi; tưởng nhớ và biết ơn đồng đội tôi, những người mẹ nơi chiến trường Trị Thiên Huế trung kiên đã thương yêu, che chở, bảo vệ tôi trong những trận càn khốc liệt của địch... Tôi mong muốn, cuốn Hồi ký này là tài liệu giáo dục truyền thống yêu nước cho các thế hệ con cháu chúng tôi để luôn học tập, phấn đấu trong công tác, xứng đáng với truyền thống gia đình, truyền thống quê hương”.
Tác giả Phan Văn Lai cũng không quên cảm ơn đồng đội, đồng nghiệp, đồng hương; các nhà văn, nhà báo, nhạc sĩ của Trung tâm “Tác phẩm mới” và Tổ chức “Trái tim người lính” đã giúp mình hoàn thành hồi ký “Chiến trường và quê hương”. Cuốn sách dày 344 trang in, khổ 16 x 24 cm, được đóng bìa cứng, có áo bọc lót trang trọng.
Nhà văn Đặng Vương Hưng (Người sáng lập và Chủ tịch Tổ chức “trái tim người lính) – Trưởng Ban Tổ chức sự kiện, cho biết: Tác phẩm “Chiến trường và Quê hương”, do NXB Hội Nhà văn cấp phép ấn hành, ra mắt bạn đọc khi tác giả đã 95 năm tuổi đời và 75 năm tuổi Đảng. Có lẽ Thiếu tướng, Anh hùng LLVTND Phan Văn Lai là tác giả cao tuổi nhất Việt Nam ra mắt sách, đúng dịp kỷ niệm đại lễ 80 năm Cách mạng tháng 8, Quốc khánh 2/9 và cũng là tròn 80 năm truyền thống của Lực lượng CAND; nên rất xứng đáng được bạn đọc đón nhận và tôn vinh!
*
Ngày 5/9/2025 tới đây, Tổ chức "Trái tim người lính" phối hợp với Bảo tàng Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam, Trung tâm "Tác phẩm mới", CLB "Mãi mãi tuổi 20" và gia đình Tác giả Phan Văn Lai tổ chức sự kiện trao tặng di ảnh "Tự hào CAND Việt Nam" và giới thiệu cuốn Hồi ký "Chiến trường và Quê hương", tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam.
Clip đính kèm: Anh hùng, Thiếu tướng Phan Văn Lai thay mặt các cựu CAND phát biểu trong Đại lễ 80 năm - Vinh quang CAND Việt Nam (https://youtu.be/6LVULEKHS5Q).
Hà Nội, 03/9/2025
TTNL
