Đoàn Văn công Xung kích tỉnh Thanh Hóa là một trong số đó. Họ gồm 16 nghệ sỹ, được giao nhiệm vụ đi biểu diễn phục vụ trên tuyến lửa Trường Sơn mùa khô năm 1969 - 1970, bằng một chương trình nghệ thuật tổng hợp ca nhạc và hoạt cảnh chèo.
Một số diễn viên của Đoàn Văn công xung kích Thanh Hóa tại Trường Sơn, năm 1969.
Đoàn Văn công Xung kích tỉnh Thanh Hóa đã vừa hành quân, vừa phục vụ từ cửa rừng phía Tây Nam tỉnh Quảng Bình qua địa bàn các tỉnh của nước bạn Lào như Khăm Muộn, Xa Va Na Khet, An Tô Pư, Xa Na Vằn dọc hành lang Tây trường Sơn đến Bô Lô Ven, Ngã ba Đông Dương… Họ đã biểu diễn phục vụ các đơn vị, các binh chủng như công binh, xe cơ giới, pháo phòng không các trọng điểm, các cao điểm thông tin, các xưởng cơ khí, các kho vận tải v.v… thuộc các binh trạm số 32, 36, 37, 41, 42. Trên đường phục vụ đoàn đã cùng sống và hoạt động với bộ đội Trường Sơn.
Nghệ sĩ Nguyễn Thị Thanh Tâm của Đoàn Văn công xung kích Thanh Hóa tại Trường Sơn, năm 1969.
Cũng như bộ đội khi ra chiến trường, các Nghệ sĩ Văn công xung kích phải thường xuyên mang nặng, hành quân đi bộ như một chiến sỹ Trường Sơn. Ngoài ra anh chị em diễn viên còn phải mang vác theo phông màn, quần áo, loa đài, nhạc cụ, đạo cụ của tiết mục. Quân số của đoàn luôn luôn thiếu hụt bởi sốt rét, nhưng phải thay vai kịp thời nên trên đường hành quân phải vừa đi vừa học thuộc các vai để thay thế các diễn viên ốm. Họ đã khắc phục vượt qua mọi khó khăn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ biểu diễn trên 100 buổi chính thức và một số buổi biểu diễn đột xuất, mỗi khi gặp các đơn vị bộ đội từ Bắc vào Nam và các đoàn thương bệnh binh từ chiến trường ra Bắc.
Bằng khen của Bộ Văn hóa tặng Đoàn Văn công xung kích Thanh Hóa năm 1970. Ảnh do tác giả cung cấp.
Với hơn 150 ngày đêm cùng ăn ở, sinh hoạt với bộ đội, 16 nghệ sĩ của Đoàn Văn công Xung kích tỉnh Thanh Hóa đã chứng kiến biết bao gương dũng cảm hy sinh, vượt qua ngàn hiểm nguy gian khó của tuyến lửa Trường Sơn. Họ đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ biểu diễn trên tuyến lửa Trường Sơn trong mùa khô 1969 – 1970 và trở về đất Bắc an toàn vào đúng dịp kỷ niệm sinh nhật Bác Hồ 19/5/1970.
Tổng kết chiến dịch, Đoàn Văn công xung kích tỉnh Thanh Hóa được Chính phủ tặng thưởng Huân chương kháng chiến hạng 2 cho tập thể và nhiều Bằng khen, Giấy khen cho các cán bộ diễn viên...
Dự kiến, “Trái tim người lính” sẽ phối hợp với Trung tâm “Tác phẩm mới” tổ chức bản thảo cuốn sách “Hát giữa rừng Trường Sơn” (tên tạm đặt). Quý vị và bạn đọc nào có tư liệu (sổ tay nhật ký, thư, ảnh chiến trường…) hoặc thân nhân liên quan đên sự kiện nêu trên, xin hãy gửi kỷ vật, tư liệu, hoặc liên hệ với chúng tôi để tham gia với cuốn sách.
Thanh Hóa, 12/9/2025
TTNL
