Chuyển đổi số không đồng đều
Trong khoảng 5 năm trở lại đây, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã bước đầu triển khai ứng dụng công nghệ số trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Theo phân tích của Vụ Kinh tế và Xã hội số (Bộ Khoa học và Công nghệ), doanh nghiệp Việt Nam đã có những bước chuyển đáng kể trong chuyển đổi số, đặc biệt là trong việc ứng dụng các công cụ kỹ thuật số vào quy trình quản trị, tiếp thị và chăm sóc khách hàng. Tuy nhiên, mức độ chuyển đổi số vẫn còn chênh lệch khá lớn giữa các nhóm doanh nghiệp, giữa vùng đô thị và nông thôn, giữa các ngành nghề truyền thống và ngành công nghệ cao.
Hướng dẫn đại diện doanh nghiệp ứng dụng công nghệ trong chuyển đổi số, quản trị doanh nghiệp.Một cuộc khảo sát toàn quốc do Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Việt Nam phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ thực hiện mới đây cho thấy: 69% doanh nghiệp đang ở mức ứng dụng cơ bản như email, phần mềm kế toán; 16% đã bước vào giai đoạn tích hợp hệ thống (ERP, CRM, IoT…); chỉ 10% doanh nghiệp số hóa toàn diện và tích hợp AI vào vận hành; 5% doanh nghiệp chưa bắt đầu bất kỳ hoạt động chuyển đổi số nào.
Thực tế này phản ánh một bức tranh không đồng đều về trình độ chuyển đổi số trong cộng đồng doanh nghiệp, cho thấy nhiều đơn vị mới dừng lại ở bước “số hóa công cụ” mà chưa thực sự thay đổi mô hình kinh doanh, quy trình vận hành hay văn hóa tổ chức theo hướng số.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cũng gặp không ít khó khăn như: thiếu nguồn lực tài chính, nhân lực số hạn chế, thiếu định hướng cụ thể về lộ trình chuyển đổi số… Điều này đặt ra yêu cầu cấp bách cần có các chính sách hỗ trợ mạnh mẽ hơn để doanh nghiệp tiến tới giai đoạn chuyển đổi số thực chất.
Nhằm giải quyết điểm nghẽn, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ban hành Bộ tiêu chí đánh giá mức độ chuyển đổi số doanh nghiệp, kèm theo Quyết định số 1567/QĐ-BKHCN ngày 30/6/2025. Đây là lần đầu tiên Việt Nam có một bộ công cụ chính thức để đánh giá toàn diện, có hệ thống và có khả năng áp dụng rộng rãi trong cộng đồng doanh nghiệp.
Bộ tiêu chí được thiết kế với nhiều mục tiêu rõ ràng như: chuẩn hóa phương pháp tiếp cận, đánh giá mức độ chuyển đổi số theo hướng định lượng, có thể so sánh giữa các doanh nghiệp và ngành nghề; phân loại theo quy mô doanh nghiệp, đặc biệt có tiêu chí riêng cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SME); hỗ trợ doanh nghiệp tự đánh giá, phát hiện điểm mạnh, điểm yếu và xây dựng lộ trình chuyển đổi phù hợp. Bộ tiêu chí cũng làm cơ sở cho các cơ quan quản lý nhà nước theo dõi tiến độ, hoạch định chính sách hỗ trợ đúng trọng tâm.
Không chỉ là công cụ kỹ thuật đơn thuần, bộ tiêu chí còn mang ý nghĩa quan trọng trong việc tạo nền tảng cho hệ sinh thái tư vấn, đánh giá và hỗ trợ chuyển đổi số doanh nghiệp một cách chuyên nghiệp. Đây cũng là bước đi cần thiết để hình thành cơ sở dữ liệu quốc gia về mức độ chuyển đổi số trong doanh nghiệp, phục vụ công tác nghiên cứu, dự báo và điều hành chính sách trung và dài hạn.
Cùng với việc ban hành bộ tiêu chí, Bộ Khoa học và Công nghệ đang xây dựng Đề án “Chuyển đổi số doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ kinh doanh giai đoạn 2026 - 2030”. Đề án đặt ra mục tiêu đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa là: đưa tối thiểu 650.000 doanh nghiệp đạt mức “Xuất phát”; 250.000 doanh nghiệp đạt mức “Tăng tốc”; 80.000 doanh nghiệp đạt mức “Tối ưu” và 20.000 doanh nghiệp đạt mức “Tinh anh”.
Cùng với đó, hỗ trợ 100% hợp tác xã, hộ kinh doanh đủ điều kiện ứng dụng các giải pháp chuyển đổi số hiệu quả để nâng cao hiệu suất lao động; hỗ trợ 50.000 doanh nghiệp đổi mới sáng tạo trong hoạt động sản xuất, kinh doanh; có các giải pháp chuyển đổi số giúp tăng hiệu suất lao động tối thiểu 15% trong quy trình được chuyển đổi, ứng dụng công nghệ.
Đặc biệt, Đề án cũng đưa ra cơ chế triển khai hỗ trợ theo nguyên tắc đối ứng: Nhà nước hỗ trợ tối đa 50% trong vòng 1 năm; doanh nghiệp nhỏ và vừa, hợp tác xã, hộ kinh doanh chi trả phần còn lại. Việc hỗ trợ phù hợp với mức độ sẵn sàng chuyển đổi số của từng đối tượng theo 25 ngành, nghề, bảo đảm cung cấp đúng và đủ công cụ, giải pháp cần thiết.
Triển khai vào cuộc sống
Ông Lê Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia cho biết: Để cụ thể hóa các đường lối của Đảng trong triển khai công tác chuyển đổi số từ năm 2020 đến nay, Chính phủ và Thủ tướng đã ban hành các chương trình, chiến lược trên quy mô quốc gia như: Quyết định số 749/QĐ-TTg (2020) phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến 2030, xác định ba trụ cột chính: Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số; Quyết định số 942/QĐ-TTg (2021) phê duyệt Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số giai đoạn 2021-2025, định hướng đến 2030; Quyết định số 411/QĐ-TTg (2022) phê duyệt Chiến lược quốc gia phát triển kinh tế số và xã hội số đến năm 2025, định hướng đến 2030.
Giới thiệu ứng dụng công nghệ AI trong công tác quản lý.Nghị quyết số 57-NQ/TW khẳng định vai trò của khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là trụ cột chính, yếu tố quyết định để đưa đất nước phát triển trong kỷ nguyên số, thể hiện tầm nhìn chiến lược và quyết tâm chính trị của Đảng. Để triển khai Nghị quyết này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 9/01/2025 và Nghị quyết số 71/NQ-CP ngày 01/4/2025 về Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết 57-NQ/TW.
"Có thể nói, công tác chỉ đạo, điều hành và tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chuyển đổi số quốc gia đã được triển khai với quyết tâm chính trị cao, nỗ lực lớn và hành động quyết liệt", ông Lê Anh Tuấn nhận định.
Về thực hiện Nghị quyết số 71/NQ-CP và Kế hoạch số 02-KH/BCĐTW, tính đến cuối tháng 9/2025, tổng số nhiệm vụ được giao là 679, trong đó 277 nhiệm vụ đã hoàn thành (186 hoàn thành trong hạn, 91 hoàn thành quá hạn); 24 nhiệm vụ quá hạn chưa hoàn thành; 378 nhiệm vụ đang thực hiện.
Các bộ, ngành, địa phương đã nỗ lực triển khai, hoàn thành 186 nhiệm vụ của năm 2025, cho thấy sự chuyển biến mạnh mẽ trong thúc đẩy khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tại Việt Nam.
Tuy nhiên, bên cạnh thành tựu, quá trình triển khai chuyển đổi số quốc gia còn gặp một số khó khăn, vướng mắc mang tính hệ thống: thể chế, chính sách pháp luật chưa theo kịp thực tiễn; hạ tầng và dữ liệu thiếu đồng bộ; kết nối, liên thông còn hạn chế; nguồn nhân lực công nghệ thông tin ở cơ sở còn thiếu và yếu…
Cũng từ thực tế này, Bộ Khoa học và Công nghệ đã dự thảo Luật Chuyển đổi số nhằm giải quyết khó khăn về chi phí và công nghệ. Về tài chính, dự thảo Luật xác định hạ tầng số, hạ tầng công cộng số, hạ tầng công nghiệp công nghệ số là hạ tầng chiến lược quốc gia. Nhà nước ưu tiên đầu tư và huy động nguồn lực xã hội để xây dựng, hiện đại hóa hạ tầng số, bảo đảm đồng bộ, an toàn, bền vững và xanh.
Về công nghệ, dự thảo Luật khuyến khích nghiên cứu, phát triển, làm chủ công nghệ số cho chuyển đổi số; ưu tiên sử dụng sản phẩm, dịch vụ công nghệ số “Make in Vietnam” trong các dự án đầu tư sử dụng ngân sách nhà nước.
Về an toàn, an ninh mạng, dự thảo Luật quy định nghĩa vụ tuân thủ pháp luật, trách nhiệm doanh nghiệp nền tảng trong xử lý nội dung độc hại, bảo vệ dữ liệu và chủ quyền số.
Về bảo vệ quyền lợi cá nhân, dự thảo Luật có một chương về xã hội số, với nguyên tắc “con người là trung tâm”; bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của công dân; phổ cập các dịch vụ số cơ bản; ưu tiên trẻ em, người khuyết tật, đồng bào dân tộc thiểu số và nhóm yếu thế; xây dựng văn hóa ứng xử văn minh trên môi trường số.
"Các quy định này kỳ vọng sẽ xây dựng “niềm tin số” để người dân, doanh nghiệp tự tin tham gia, bảo đảm quyền lợi công dân, đồng thời mọi người đều được hưởng thành quả từ chuyển đổi số một cách công bằng, an toàn", ông Lê Anh Tuấn cho biết.
