Đoàn Sinh Hưởng (ảnh trên) được Đảng và Nhà nước phong tặng Anh hùng LLVTND năm 1975, khi mang quân hàm Thiếu úy, Đại đội trưởng Đại đội xe tăng 9, Tiểu đoàn 3, Trung đoàn 273, Quân đoàn 3. Thành tích anh hùng là trong chiến dịch Tây Nguyên (3/1975), khi chỉ huy Đại đội 9 phối hợp với Đại đội Bộ binh 1 đánh lui nhiều đợt phản kích của địch, chiếm lại khu kho Mai Hắc Đế (Buôn Ma Thuột); tham gia đánh chiếm sở chỉ huy Sư đoàn 23 ngụy giải phóng Buôn Ma Thuột. Sau này, chiếc xe tăng số hiệu 980 của Đoàn Sinh Hưởng sử dụng, đã trở thành một biểu tượng lịch sử quan trọng, gắn liền với chiến dịch giải phóng Tây Nguyên và được mô phỏng trên Tượng đài Chiến thắng ở Buôn Ma Thuột.
Trong trận đánh chiếm thị xã Tuy Hòa - Phú Yên, ngày 1/4/1975, Đoàn Sinh Hưởng chỉ huy xe tăng M41 chiến lợi phẩm vừa thu được của địch, bắn 9 quả đạn diệt 1 trận địa pháo 105mm, bắn chìm 1 tàu chiến, 1 xuồng chiến đấu. Sau khi lập công xuất sắc tại Tuy Hòa, đơn vị ông được lệnh tiến thần tốc hơn 500 km về tập kết tại Bến Sủi, Lộc Ninh (cách Sài Gòn khoảng 100 km), để chuẩn bị tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, do cơ động gấp gáp, trình độ sử dụng và sửa chữa xe chiến lợi phẩm của bộ đội còn hạn chế nên chỉ đưa được 7 xe đến đích, nhiều chiếc lại bị hư hỏng các bộ phận. Cán bộ chiến sĩ đã phải dồn dịch, lắp ghép từ 7 xe thành 4 xe (2 chiếc M41 và 2 chiếc M48) hoàn chỉnh và đầy đủ cơ số đạn để sẵn sàng chiến đấu.
Để tiến về Sài Gòn, lực lượng của Quân đoàn 3 phải vượt qua các cứ điểm của địch ở khu vực cầu Bông (còn gọi là cầu An Hạ, nằm giáp ranh giữa hai huyện Hóc Môn và Củ Chi, trên Quốc lộ 22). Đêm 28/4/1975, khi đang chuẩn bị tiến công căn cứ Đồng Dù, Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng nhận nhiệm vụ cùng đơn vị: "Bằng mọi giá phải chiếm giữ và bảo vệ bằng được Cầu Bông để tạo điều kiện cho đại quân cơ động về Sài Gòn!". Khó khăn chồng chất: Từ vị trí tập kết đến mục tiêu còn khá xa, phải vượt qua nhiều đồn bốt và khu vực còn nằm trong vòng kiểm soát của quân địch, lại không có người dẫn đường.
Tuy nhiên, trong màn đêm mờ ảo, hình dáng kềnh càng và tiếng nổ đặc trưng của động cơ các xe tăng M48, M41 chiến lợi phẩm do Mỹ sản xuất đã phát huy tác dụng dường như đã đánh lừa được các đồn bốt địch dọc đường, vì chúng lầm tưởng là đồng bọn, nên không cản phá. Nhờ vậy, 8 giờ sáng ngày 29/4/1975 Đại đội Xe tăng 9 đã có mặt tại Cầu Bông. Tại đây, một đơn vị Đặc công của ta được giao nhiệm vụ đến trước, đánh địch bảo vệ cầu, nhưng do lực lượng mỏng, nên hầu hết đã hi sinh...
Ảnh do tác giả cung cấp.
Bất ngờ, một đoàn xe thiết giáp bao gồm 24 chiếc M113 của địch xuất hiện chắn đường. Đó là một bộ phận của Lữ đoàn thiết kỵ 4 đang cơ động về Sài Gòn. Trước tình hình đó, Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng ra lệnh chuyển sang đội hình phòng ngự gấp và trận kịch chiến thư hùng giữa 24 chiếc M113 cùng 4 chiếc M48 và M41 bắt đầu...
Vì phía ta chỉ còn 4 chiếc xe tăng chiến lợi phẩm, nên Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng quyết định dồn đội hình lại, chiếm địa hình có lợi, giao nhiệm vụ cho từng xe: Chính trị viên Huỳnh Rịch bắn chiếc đi cuối đội hình, 2 xe của Trương Công Đạo và Nguyễn Văn Hổ bắn vào giữa đội hình, còn xe của ông bắn chiếc đi đầu. Chỉ sau một loạt đạn, 4 chiếc M113 đã trở thành 4 bó đuốc.
Bị đánh chặn đầu, lại bị khóa đuôi và đánh cả vào khúc giữa nên đội hình quân địch rối loạn. Một số chiếc tản ra ruộng lúa hai bên đường lợi dụng địa hình để đánh trả. Tuy nhiên, ngoại trừ một phát đạn pháo không giật làm xe của Đại đội trưởng Đoàn Sinh Hưởng bay mất khẩu 12,7 mm trên tháp pháo, còn lại chúng hoàn toàn chịu trận trước hỏa lực mãnh liệt của các cỗ pháo xe tăng. Sau khi 8 xe M113 nữa bị tiêu diệt, thì quân địch hoàn toàn hoảng loạn, chúng bỏ xe lại đấy và chạy tuốt về phía sau. Đại đội trưởng lệnh cho đơn vị lên chiếm cầu và thu giữ 12 xe còn lại làm chiến lợi phẩm. Sau đó, ông chỉ huy Đại đội phối hợp cùng các đơn vị bạn đánh chiếm sân bay Tân Sơn Nhất và Bộ Tổng Tham mưu Ngụy trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử.
Cho đến nay, trận chiến đấu Tăng – Thiết giáp “4 chọi 24” tại Cầu Bông kể trên, vẫn được coi là trận đánh “kinh điển” mẫu mực, có hiệu suất cao kỷ lục của Bộ đội Xe tăng Việt Nam.
Ngày 12/9/1975, Thiếu úy Đoàn Sinh Hưởng – Đại đội trưởng Đại đội 9 Xe tăng, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 273, Quân đoàn 3, đã vinh dự được tuyên dương danh hiệu cao quý Anh hùng LLVTND. Đây là đợt phong tặng và truy tặng Anh hùng LLVTND đầu tiên (kể từ sau ngày Giải phóng hoàn toàn miền Nam) cho 59 tập thể và 6 cá nhân. Ngày đó, Đoàn Sinh Hưởng mới 26 tuổi!
Để tri ân Anh hùng LLVTND, TS.KHQS, Trung tướng Đoàn Sinh Hưởng đã đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng Quản lý CLB "Mãi mãi tuổi 20" liên tục 14 năm qua và còn tiếp tục trong thời gian tới; nhóm Họa sĩ trẻ của “Trái tim người lính” đã phục dựng màu 2 bức ảnh đen trắng mang tên “Tuổi 20 của Anh hùng Đoàn Sinh Hưởng” có từ 50 năm trước: Thiếu úy Đoàn Sinh Hưởng – Đại đội trưởng Đại đội 9 Xe tăng, Tiểu đoàn 3, Lữ đoàn 272, Quân đoàn 3 – Chỉ huy trận đấu Tăng – Thiết giáp Cầu Bông nổi tiếng, trên đường vào giải phóng Sài Gòn, ngày 29/4/1975 (ảnh do Phóng viên Báo QĐND chụp). Và ảnh Thiếu úy Đoàn Sinh Hưởng tại Lễ công bố phong tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND (đợt đầu tiên sau ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam) cho 59 tập thể và 6 cá nhân, tại thành phố Sài Gòn, ngày 12/9/1975. (Chúng tôi có gắn 2 bức ảnh gốc đen trắng góc trên, để bạn đọc dễ nhận biết và so sánh).
Lễ kỷ niệm 20 năm truyền thống của MMT20, sẽ được tổ chức trang trọng tại Bảo tàng Phụ nữ Việt Nam (36 Lý Thường Kiệt, TP. Hà Nội) chiều ngày 16/8/2025. Sự kiện sẽ có mặt tham dự của một số Anh hùng LLVTND, Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới; các Tướng lĩnh Quân đội và Công an. Tham gia sự kiện còn có đại diện thân nhân gia đình Anh hùng liệt sĩ Đặng Thùy Trâm; thân nhân gia đình Liệt sĩ Nguyễn Văn Thạc (tác giả nhật ký “Mãi mãi tuổi 20”); các Cựu chiến binh, Cựu Công an Nhân dân, cựu Thanh niên xung phong và các Nhân sĩ trí thức Thủ đô; cùng đại diện một số cơ quan Báo chí - Truyền thông…
Hà Nội, 12/8/2025
TTNL
