Một trong những nguyên nhân lớn gây ra ngập lụt thường xuyên tại Cần Thơ là do khai thác nước ngầm quá mức. Việc lấy nước ngầm phục vụ sinh hoạt, sản xuất và nông nghiệp trong thời gian dài đã khiến đất đai bị sụt lún ở mức báo động. Theo Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn Lê Minh Hoan, trong vòng 30 năm qua, mực nước ngầm trong khu vực đã hạ xuống hơn 5 mét, dẫn đến sự lún sụt đất ở đồng bằng sông Cửu Long nhanh gấp mười lần tốc độ nước biển dâng. Tình trạng này đặc biệt nghiêm trọng ở Cần Thơ, nơi phát triển nhanh chóng với nhu cầu về nước ngày càng tăng cao.
Sạt lở bờ sông đe dọa đến tính mạng và tài sản của nhiều hộ dân
Ảnh: Báo Cần Thơ
Sụt lún không chỉ gây ra ngập úng đô thị mà còn làm suy yếu các công trình hạ tầng và ảnh hưởng đến an ninh nhà ở của người dân. Tại các khu vực nội thành Cần Thơ, nhiều tuyến đường và công trình xây dựng đã bị biến dạng hoặc hư hại nghiêm trọng do sự sụt lún liên tục. Nguy cơ mất an toàn tăng cao, và quá trình đô thị hóa cũng gặp nhiều trở ngại trong việc xây dựng các công trình bền vững.
Cùng với sự phát triển và mở rộng của Cần Thơ, nhiều vùng đất tự nhiên có khả năng thấm nước đã bị thay thế bằng các khu đô thị, đường giao thông và các công trình bê tông hóa. Quá trình này gây ra hiện tượng “đất bị phủ kín,” làm giảm khả năng thoát nước tự nhiên và gây ra hiện tượng ngập úng ngay cả trong những trận mưa nhỏ. Ngoài ra, hệ thống thoát nước trong nội thành, dù đã được đầu tư cải tạo, vẫn chưa đáp ứng đủ cho lượng nước từ các trận mưa lớn kết hợp triều cường. Nhiều tuyến đường không được cải tạo hoặc có hệ thống thoát nước cũ vẫn ngập nặng sau mỗi trận mưa. Điều này chỉ ra rằng, chỉ đầu tư vào hệ thống cống thoát nước và âu thuyền là chưa đủ để giải quyết tận gốc vấn đề ngập lụt.
Tác động của ngập úng kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến cơ sở hạ tầng và giao thông mà còn tác động trực tiếp đến sinh kế và đời sống hàng ngày của người dân Cần Thơ. Các khu vực như quận Ninh Kiều, trung tâm của Cần Thơ, thường xuyên bị ngập sâu, gây gián đoạn trong hoạt động kinh doanh và sinh hoạt. Những ngôi nhà bị ngập úng nhiều lần trong năm gây thiệt hại tài sản, ảnh hưởng sức khỏe của người dân và tạo nên áp lực tài chính lớn khi người dân phải chi trả cho việc sửa chữa và nâng cấp nhà cửa.
Người dân Cần Thơ chật vật đối phó với tình trạng ngập lụt xảy ra thường xuyên
Hơn nữa, ngập lụt cũng ảnh hưởng lớn đến ngành du lịch - một nguồn thu quan trọng của Cần Thơ. Các điểm đến nổi tiếng như bến Ninh Kiều, chợ nổi Cái Răng thường xuyên bị ảnh hưởng, khiến du khách e ngại đến tham quan vào mùa mưa. Điều này làm suy giảm nguồn thu của địa phương, đồng thời giảm khả năng thu hút đầu tư trong các lĩnh vực kinh tế khác.
Tình trạng ngập lụt tại Cần Thơ không chỉ là một vấn đề hạ tầng hay biến đổi khí hậu mà còn là dấu hiệu của sự phụ thuộc quá mức vào tài nguyên thiên nhiên và tốc độ đô thị hóa thiếu kiểm soát. Để đảm bảo sự phát triển bền vững và an toàn cho cuộc sống của người dân, Thành phố Cần Thơ cần áp dụng các giải pháp dài hạn và bền vững. Chỉ khi hạn chế khai thác nước ngầm, cải tạo hệ thống thoát nước tự nhiên và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, Cần Thơ mới có thể thực sự trở thành một “Thành phố Xanh” đúng nghĩa, bảo vệ được vẻ đẹp và sự ổn định của mình trước thách thức của biến đổi khí hậu và sự phát triển.
