Tám mươi năm sau, Việt Nam đã vượt qua chiến tranh, bao vây cấm vận, từng bước vươn lên trở thành nền kinh tế có thu nhập trung bình, hội nhập sâu rộng, có vị thế ngày càng quan trọng trên trường quốc tế. Nhìn lại chặng đường ấy, có thể thấy rõ sức sống mãnh liệt của những giá trị Cách mạng Tháng Tám và ý nghĩa thời đại trong việc định hình bản lĩnh, khát vọng phát triển của dân tộc ta.
Tranh cổ động tuyên truyền kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Nguồn: Internet.
Hành trình 80 năm phát triển đất nước
Cách mạng Tháng Tám năm 1945 không chỉ là thắng lợi của dân tộc Việt Nam mà còn là sự kiện có tầm vóc quốc tế. Từ thân phận nô lệ, nhân dân Việt Nam đã trở thành người làm chủ đất nước. Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 không chỉ khẳng định quyền tự quyết của dân tộc ta mà còn góp tiếng nói mạnh mẽ vào phong trào giải phóng dân tộc toàn cầu.
Thắng lợi này đã cổ vũ hàng loạt dân tộc Á – Phi – Mỹ Latinh đứng lên giành độc lập. Việt Nam trở thành một trong những quốc gia tiên phong trong việc xóa bỏ chủ nghĩa thực dân, góp phần quan trọng vào sự sụp đổ của hệ thống thuộc địa cũ sau Chiến tranh thế giới thứ hai.
Sau gần bốn thập niên đổi mới, Việt Nam đã đạt những thành tựu phát triển được quốc tế ghi nhận. Nếu năm 1989, GDP bình quân đầu người chỉ khoảng 95 USD, thì đến năm 2024, GDP bình quân đầu người theo giá hiện hành ước đạt 114 triệu đồng/người, tương đương 4.700 USD, tăng 377 USD so với năm 2023, đưa Việt Nam từ nhóm nước nghèo vươn lên nhóm thu nhập trung bình.
Trong giai đoạn 1990–2020, tốc độ tăng trưởng GDP bình quân đạt khoảng 6,5%/năm, thuộc nhóm 10 quốc gia tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Việt Nam hiện nằm trong 20 nền kinh tế xuất khẩu hàng hóa lớn nhất toàn cầu, với kim ngạch xuất khẩu năm 2023 đạt hơn 370 tỷ USD.
Tỷ lệ nghèo đói giảm mạnh: từ hơn 70% dân số đầu thập niên 1980 đến hết năm 2024, tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều trên cả nước đã giảm xuống còn 1,93%. Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam là một trong những quốc gia giảm nghèo nhanh nhất thế giới, được coi là “hình mẫu” trong thực hiện các Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc.
Nông nghiệp - nông thôn: Từ thiếu ăn đến cường quốc xuất khẩu
Việt Nam từ chỗ thiếu lương thực triền miên, nay trở thành một trong ba nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, cùng với Ấn Độ và Thái Lan. Năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt mức kỷ lục 9,18 triệu tấn với kim ngạch 5,75 tỷ USD, tăng 12,9% về lượng và tăng 23% về giá trị so với năm 2023, chiếm gần 15% thị phần gạo toàn cầu.
Ngoài gạo, Việt Nam còn dẫn đầu thế giới về xuất khẩu hạt điều (trên 60% thị phần), đứng thứ hai về cà phê, thứ nhất về hồ tiêu, và nằm trong nhóm 5 nước xuất khẩu thủy sản lớn nhất, với kim ngạch xuất khẩu thủy sản của nước ta năm 2024 đã vượt mốc 10 tỷ USD, đây là thành công của toàn ngành. Riêng mặt hàng cá tra, Việt Nam chiếm hơn 50% thị phần thế giới.
Chương trình xây dựng nông thôn mới cũng đạt nhiều kết quả: Đến tháng 10/2024, cả nước có 6.320 xã đạt chuẩn NTM (82%), trong đó có 2.182 xã đạt chuẩn nâng cao và 480 xã đạt kiểu mẫu. Đây là bước phát triển vượt bậc, góp phần nâng cao chất lượng sống của người dân nông thôn, rút ngắn khoảng cách với đô thị.
Tiến bộ vượt bậc và hội nhập xu thế toàn cầu
Việt Nam hiện thuộc nhóm 10 quốc gia phát triển năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới. Công suất điện mặt trời đạt trên 16.500 MW, chiếm hơn 20% tổng công suất hệ thống điện quốc gia. Điện gió cũng phát triển mạnh, với hơn 4.000 MW đã hòa lưới, đưa Việt Nam vào nhóm dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về năng lượng tái tạo.
Bước tiến này khẳng định nỗ lực của Việt Nam trong thực hiện cam kết tại COP26 về trung hòa carbon vào năm 2050, đồng thời mở ra hướng đi bền vững, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch.
Tuổi thọ trung bình tăng từ 62 tuổi (1990) lên 74 tuổi (2023). Tỷ lệ người biết chữ đạt 97,5%, trong đó phổ cập tiểu học và trung học cơ sở được duy trì bền vững. Chỉ số phát triển con người (HDI) của Việt Nam năm 2022 đạt 0,703, xếp thứ 115/191 quốc gia, thuộc nhóm trung bình cao.
Việt Nam cũng nằm trong số ít quốc gia được Liên Hợp quốc đánh giá hoàn thành trước thời hạn nhiều mục tiêu Thiên niên kỷ, đặc biệt về giảm nghèo, phổ cập giáo dục và bình đẳng giới.
Từ một quốc gia bị bao vây, cấm vận, nay Việt Nam đã thiết lập quan hệ ngoại giao với 193/193 quốc gia thành viên Liên Hợp quốc. Việt Nam là thành viên tích cực của ASEAN, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như CPTPP, EVFTA, RCEP, tạo ra mạng lưới FTA với hơn 60 đối tác, chiếm khoảng 90% GDP toàn cầu.
Việt Nam hai lần đảm nhiệm vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp quốc (2008–2009, 2020–2021), tích cực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình, đóng góp thiết thực cho cộng đồng quốc tế. Đây là dấu ấn khẳng định vị thế, uy tín và trách nhiệm của Việt Nam trên trường quốc tế.
Bài học lịch sử còn nguyên giá trị và hướng tới đột phá phát triển
Thắng lợi Cách mạng Tháng Tám và chặng đường 80 năm phát triển đã để lại những bài học lịch sử có giá trị trường tồn:
Đặt lợi ích dân tộc, lợi ích nhân dân lên trên hết.
Kiên định vai trò lãnh đạo của Đảng và tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
Biết kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại.
Nắm bắt, tận dụng và chớp thời cơ để bứt phá.
Những bài học ấy càng có ý nghĩa trong bối cảnh toàn cầu hóa, cạnh tranh chiến lược và chuyển đổi số hiện nay.
Kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 không chỉ để tri ân lịch sử mà còn là lời hiệu triệu cho giai đoạn phát triển mới. Việt Nam đặt mục tiêu đến năm 2045 – kỷ niệm 100 năm Tuyên ngôn Độc lập – trở thành nước phát triển, thu nhập cao.
Để đạt mục tiêu đó, cần tạo đột phá ở các lĩnh vực:
Đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế số, kinh tế xanh.
Phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh.
Đưa Việt Nam trở thành trung tâm năng lượng tái tạo hàng đầu khu vực.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, thúc đẩy khoa học – công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Từ thắng lợi mùa Thu lịch sử 1945 đến những thành tựu rực rỡ sau 80 năm, dân tộc Việt Nam đã chứng minh sức mạnh nội sinh to lớn, bản lĩnh kiên cường và khát vọng vươn lên mạnh mẽ. Những thành tựu về tăng trưởng kinh tế, giảm nghèo, xuất khẩu nông sản, năng lượng tái tạo và hội nhập quốc tế là minh chứng sinh động cho con đường đúng đắn của Đảng và nhân dân ta.
Tinh thần Cách mạng Tháng Tám bất diệt sẽ tiếp tục là động lực, thôi thúc dân tộc Việt Nam vươn lên, tạo đột phá phát triển, hiện thực hóa khát vọng hùng cường – thịnh vượng, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.
V.X.B
