Từ ngôi làng cổ kính bên dòng Nhuệ Giang, những sợi miến vàng óng mang theo tình yêu của người dân Cự Đà cho nghề truyền thống, được chuyển đi khắp nơi. Trong không gian cổ kính của làng, ta như lạc vào một thế giới khác, một thế giới đẹp và bình yên.
Không phải ngẫu nhiên mà làng cổ Cự Đà được mệnh danh là "thiên đường của miến". Miến Cự Đà khẳng định thương hiệu lâu đời bằng hương vị đặc trưng, chất lượng sợi miến mảnh, giòn dai, kể cả khi nấu quá lửa cũng không bị bở nát.
Để đạt được thành tựu ấy, nghệ nhân làm miến phải quần quật từ 4 giờ sáng đến 6 giờ tối với bốn công đoạn chính: đầu tiên là chọn nguyên liệu; tiếp đến, người dân sơ chế bột dong và tráng thành bánh để phơi nắng lần một; sau khi bánh khô đủ tiêu chuẩn sẽ cắt thành sợi nhỏ và phơi nắng lần hai; khâu cuối cùng là mang về đóng gói và vận chuyển ra thị trường….
Mỗi công đoạn làm miến đều yêu cầu người thợ làng nghề phải kỳ công, tỉ mỉ và chịu khó. Trong đó, công đoạn phơi miến là quan trọng nhất, quyết định chất lượng của sợi miến.
Ông Đinh Văn Toàn, một nghệ nhân làm miến lâu năm ở Cự Đà cho biết: "Miến dong muốn ngon trước hết phải kỹ lưỡng trong khâu nhập nguyên liệu. Miến Cự Đà làm 100% từ bột dong riềng phơi khô và nhập từ các vùng núi phía Bắc như Lai Châu, Sơn La, Bắc Kạn,... ".
Hiện nay, miến Cự Đà đã được cơ giới hóa hầu hết các công đoạn, trừ bước phơi miến. Sau khi tráng chín, bánh miến được trải lên tấm phên dọc có diện tích khoảng 1,0 x 2,2m làm bằng vỏ tre chống ẩm mốc và chống dính tốt.
Sau khi phơi một nắng, các phên miến được tẩm ướt và cắt thành sợi mảnh dài để tiếp tục phơi nắng lần hai. Thời gian phơi miến tùy thuộc vào nhiệt độ thời tiết và sợi miến đạt tiêu chuẩn phải đáp ứng độ ẩm trong khoảng 8 đến 10%.
Chị Đinh Thị Loan, một hộ dân có truyền thống 50 năm làm nghề cho hay: "Gần Tết, thời tiết thất thường nên bất cứ khi nào trời hửng nắng, chúng tôi đều tranh thủ đem miến ra phơi khô. Dù trời nắng gắt, chúng tôi vẫn ngồi canh để lật miến; nếu làm tốt công đoạn này, sợi miến mới sẽ khô đều, giòn, dai, kể cả khi nấu hơi nhiều lửa một chút thì miến vẫn không bị bở nát".
Năm 2018, trang du lịch của đài CNN (Mỹ) đã có một bài viết kèm theo video giới thiệu về làng cổ Cự Đà và nghề làm miến tại đây. Kênh truyền hình Mỹ đã đưa người đọc khám phá tất tần tật từ miến, cách làm miến, cho tới làng cổ Cự Đà nổi tiếng.
Làng cổ Cự Đà không chỉ là nơi sản sinh ra những sợi miến ngon trứ danh, mà còn là một điểm đến du lịch hấp dẫn với những nét đẹp cổ kính, bình yên. Đến với làng cổ Cự Đà, du khách sẽ được tìm hiểu về nghề làm miến truyền thống, khám phá những ngôi nhà cổ kính, chiêm ngưỡng những nét đẹp văn hóa đặc sắc của làng quê Bắc Bộ.
