Năng suất xanh (Green Productivity - GP), theo Tổ chức Năng suất Châu Á (APO), là sự kết hợp giữa việc nâng cao hiệu quả sản xuất và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Điểm độc đáo của chiến lược này nằm ở việc không chỉ tập trung vào việc tối ưu hóa năng suất, mà còn tích cực giảm thiểu chất thải và hạn chế tác động xấu đến hệ sinh thái. Bằng cách áp dụng các công nghệ tiên tiến và quy trình quản lý hiện đại, năng suất xanh mở ra một hướng đi mới giúp các doanh nghiệp tăng trưởng mà vẫn bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Phát triển bền vững không chỉ là một lựa chọn mà còn trở thành mục tiêu chung cho các quốc gia và doanh nghiệp
Tại Việt Nam, nhiều doanh nghiệp đã cho thấy những thành công rõ rệt khi áp dụng chiến lược này. Các công ty tiên phong như Công ty Cổ phần Phân bón Lam Sơn hay Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi (QNS) đã cải thiện hiệu quả sản xuất, đồng thời góp phần làm giảm thiểu tác động đến môi trường. Việc áp dụng các công cụ quản lý quốc tế như Lean Six Sigma, 5S, hay MFCA đã giúp họ tối ưu hóa quy trình sản xuất và tăng doanh thu một cách đáng kể.
Ví dụ, QNS đã đạt được doanh thu hơn 10,5 nghìn tỷ đồng vào năm 2023, tăng 23% so với năm trước. Trong khi đó, Công ty Cổ phần Phân bón Lam Sơn dự kiến sẽ đạt sản lượng 22.000 tấn phân bón vào năm 2024, tăng trưởng hơn 20% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, con đường triển khai năng suất xanh tại Việt Nam vẫn gặp không ít thách thức. Một trong những rào cản lớn nhất là sự thiếu hụt về nhân lực có chuyên môn trong quản lý xanh, cùng với đó là hệ thống pháp luật chưa đủ mạnh để tạo động lực cho doanh nghiệp chuyển đổi mô hình sản xuất. Ngoài ra, chi phí đầu tư ban đầu cho các công nghệ xanh thường rất cao, đặc biệt đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, khiến họ gặp khó khăn khi thực hiện những thay đổi lớn.
Để khắc phục những trở ngại này, nhiều doanh nghiệp đã lựa chọn hợp tác với các tổ chức quốc tế và tham gia vào các chương trình hỗ trợ tài chính từ Chính phủ. Đồng thời, việc đào tạo và nâng cao kỹ năng quản lý xanh cho nhân viên cũng được chú trọng thông qua các chương trình tập huấn về ISO 14001, Lean hay 5S.
Một minh chứng điển hình là Công ty TNHH Rau Quả Hùng Hậu, nhờ việc cải tiến quy trình sản xuất và áp dụng công nghệ tiên tiến, đã giảm đến 46% lượng phế phẩm trong quá trình sản xuất. Điều này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn tạo ra giá trị bền vững cho môi trường.
Theo các chuyên gia, để năng suất xanh thực sự trở thành một chiến lược phát triển bền vững trên diện rộng, cần có những chính sách khuyến khích mạnh mẽ hơn từ phía Chính phủ. Đồng thời, việc doanh nghiệp chủ động tham gia vào quá trình chuyển đổi này là yếu tố quan trọng. PGS. TS Phan Chí Anh, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quản trị Kinh doanh thuộc Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, nhấn mạnh rằng các quy định bắt buộc trong việc áp dụng năng suất xanh sẽ là cú huých để doanh nghiệp chuyển đổi sang mô hình sản xuất sạch hơn, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường và đảm bảo sự phát triển bền vững.
Trong tương lai gần, năng suất xanh không chỉ dừng lại ở việc trở thành một xu hướng mà sẽ là yêu cầu bắt buộc đối với sự phát triển của không chỉ Việt Nam mà toàn cầu. Điều này đảm bảo rằng thế hệ tương lai có thể hưởng lợi từ một môi trường trong lành, đồng thời thừa hưởng những thành tựu kinh tế bền vững từ sự đổi mới không ngừng của ngày hôm nay.
