Kính thưa các đồng chí lãnh đạo của Trung ương Hội và Hội Sinh vật cảnh Thành phố, kính thưa tất cả các nghệ nhân, các nhà làm vườn và quý khách yêu quý sinh vật cảnh của chúng ta. Chúng ta, là những người dân thủ đô, đang trong không khí hân hoan đón nhận nhiều ngày kỷ niệm lớn của thủ đô, trong đó có một sự kiện vô cùng quan trọng đối với nhân dân và vùng nông thôn của chúng ta, đó là kỷ niệm 70 năm ra đời và phát triển ngành nông nghiệp. Tối qua, qua kênh truyền hình, chúng tôi đã tham dự và rất vui mừng với sự kiện kỷ niệm 70 năm phát triển ngành nông nghiệp của thủ đô. Chúng ta rất tự hào, qua 70 năm phát triển, từ một nền nông nghiệp sơ khai, đến nay thủ đô đã xây dựng được một ngành kinh tế nông nghiệp nông thôn với quy mô phù hợp với thủ đô, và có sức tăng trưởng quy mô kinh tế đứng đầu cả nước về sản phẩm, đứng thứ ba trên toàn quốc. Đây là một sự ghi nhận cho sự phát triển vượt bậc của Đảng bộ, chính quyền, đặc biệt là của nhân dân thủ đô, và điều đó đã làm thay đổi bộ mặt nông thôn, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho 65% của 7,5 triệu dân thủ đô chúng ta.
Bên cạnh đó, thủ đô cũng đang dẫn đầu trong rất nhiều mặt về phát triển nông thôn mới, về sinh công nghiệp. Trong các chương trình hoạt động, hôm nay, rất vui mừng khi trong các hoạt động đó, chúng ta lại tổ chức một sự kiện về sinh vật cảnh. Năm nay, với kỷ niệm 70 năm thủ đô, cùng nhiều ngày lễ lớn, sinh vật cảnh của thủ đô đã thu hút rất nhiều hoạt động lớn. Lần này, chủ nhân của sự kiện 70 năm ngành nông nghiệp đã tổ chức một hoạt động quy mô không lớn, nhưng đủ sức minh họa và chứng minh cho sự phát triển của ngành nông nghiệp thủ đô.
Nguyên Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu về Sinh Vật Cảnh
Chúng ta biết rằng, cách đây hơn một tháng, gần hai tháng, đã có một sự kiện lớn, quy tụ rất nhiều tỉnh thành và các nhà vườn, với nhiều tác phẩm đặc sắc của toàn quốc, với quy mô lớn. Hôm nay, chúng tôi đã được tham quan và đánh giá rằng mặc dù số lượng tác phẩm không nhiều, nhưng đủ sức chứng minh cho sự phát triển riêng của ngành nông nghiệp thủ đô cũng như ngành nông nghiệp nói chung. Một điều đáng mừng là sinh vật cảnh, từ một khái niệm đơn giản là thú vui tao nhã của một bộ phận dân cư, giờ đây chính thức đã trở thành một ngành kinh tế đặc thù, với tiềm năng phát triển ngày càng lớn, trong đó có thủ đô Hà Nội. Mặc dù Việt Nam có diện tích không lớn, chỉ khoảng 330.000 km², xếp thứ 60 trên gần 200 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới, nhưng với địa hình địa mạo vô cùng đặc biệt, trải dài trên 15 vĩ độ từ Bắc đến Nam và đặc biệt là chúng ta có một hình dạng mà các cụ ta thường nói là "Tam Sơn Tứ Hải". Phần lớn sườn tây của chúng ta cơ bản là núi, với hai dãy núi chính là Hoàng Liên Sơn phía Bắc và Trường Sơn kéo dài từ Bắc Trung Bộ cho đến tận Đông Bộ. Toàn bộ bờ Đông của đất nước hướng ra Biển Đông.
Việt Nam có nhiều vùng, bao gồm cả các vùng núi cao và đồng bằng. Điều kiện địa hình đó đã tạo nên sự đa dạng sinh học phong phú, với nhiều loài cây, con khác nhau, cùng với điều kiện khí hậu đặc biệt, nhất là miền Bắc, với bốn mùa rõ rệt: xuân, hạ, thu, đông. Ngoài ra, văn hóa của người Việt Nam cũng vô cùng đặc sắc, với bàn tay khéo léo, óc sáng tạo và thông minh, tạo ra những điều kiện lý tưởng để phát triển ngành sinh vật cảnh. Chính vì thế, chúng tôi rất vui mừng hôm nay khi có các đồng chí lãnh đạo của Trung ương Hội sinh vật cảnh Việt Nam có mặt tại đây. Ngành sinh vật cảnh Việt Nam đã trải qua 35 năm phát triển, từ khi thành lập vào năm 1989, dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng.
Chủ tịch hội đồng bộ trưởng, nay là Thủ tướng, đã chủ trì một hội nghị, trong đó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng đã ra quyết định thành lập hội đồng này. Đến nay, chúng ta đã tròn 3 năm kể từ năm 1989, khi đó đã có những chiến lược cứu đói mà Đảng và Nhà nước sớm nhận thấy vai trò của ngành sinh vật cảnh, từ đó ra quyết định thành lập các hội ở các tỉnh thành, trong đó có thủ đô Hà Nội. Chính các đơn vị này đã đứng lên và phát triển. Điều đáng mừng là đến nay, ngành sinh vật cảnh đã có sự phát triển vượt bậc cả về chiều rộng và chiều sâu. Hội sinh vật cảnh hiện nay, theo thông tin tôi nhớ, có khoảng gần 21.000 tổ chức hội và 250.000 hội viên.
Hầu hết các tỉnh, thành phố đều đã thành lập hội, chỉ có khoảng 30 tỉnh chưa thực hiện. Do đặc thù và tính chất riêng biệt, việc thành lập hội chủ yếu diễn ra ở cấp tỉnh. Tuy nhiên, hầu hết các huyện, xã và các khu dân cư đều đã có hội. Chúng tôi được biết, hiện nay, ở đây có các nhà làm vườn, nghệ nhân, và những người yêu thích sinh vật cảnh, trong đó có cả những thế hệ 7x, 8x. Đến mức độ mà không có nơi nào mà ngành này không có hội. Sự phát triển mạnh mẽ của các hội sinh vật cảnh như vậy cho thấy sức sống tiềm năng và sự lan tỏa mạnh mẽ của ngành sinh vật cảnh tại Việt Nam.
Đến nay, chúng ta đã có sự phát triển mạnh mẽ cả về chiều rộng và chiều sâu, với gần 21.000 tổ chức hội và 250.000 hội viên trên toàn quốc. Hầu hết các tỉnh, thành phố đều có hội sinh vật cảnh, điều này cho thấy sức sống và tiềm năng phát triển mạnh mẽ của ngành sinh vật cảnh Việt Nam.
Nếu như trong năm 2025, các cấp Hội sinh vật cảnh thành phố Hà Nội tổ chức những sự kiện lớn hơn, thì chúng ta sẽ thấy sự trưởng thành vượt bậc của ngành từ tất cả các khía cạnh, từ tay nghề của nghệ nhân, từ kỹ thuật, từ ứng dụng khoa học, sáng tạo, đến tốc độ phát triển. Và điều đáng chú ý là ngày nay, không phải chỉ có người già làm cây cảnh mà tất cả các thế hệ, đặc biệt là giới trẻ, cũng tham gia vào ngành này. Ngành sinh vật cảnh đã đóng góp một phần tích cực vào sự phát triển kinh tế nông thôn, đặc biệt là trong phong trào xây dựng nông thôn mới tại Việt Nam.
Chúng tôi xin chúc mừng các nhà vườn và Hội sinh vật cảnh Việt Nam đã có những bước phát triển vượt bậc như vậy. Chính phủ đã coi sinh vật cảnh là một trong những ngành ưu tiên trong phát triển kinh tế, từ một khái niệm chỉ là thú chơi tao nhã, nay đã được ghi nhận là một ngành kinh tế có tiềm năng lớn. Chúng tôi hy vọng, với sự phối hợp của các bộ ngành, chúng ta sẽ xây dựng được các quy hoạch, kế hoạch và chương trình phát triển ngành sinh vật cảnh. Nếu không có những chương trình lớn, ngành này sẽ không thể phát triển về kinh tế, dù có đẹp đến mấy.
Rất mong là chúng ta có thể tiếp tục bàn bạc để có được những quy hoạch tổng thể, xây dựng chương trình cụ thể và các đề án trên cơ sở đó. Tôi muốn nói rằng tiềm năng của ngành cảnh quan, hoa và rau của Việt Nam trong xuất khẩu là rất lớn, nhưng chúng ta vẫn chưa khai thác hết. Hiện nay, Chính phủ đã đưa ra một định hướng cụ thể rồi.
Chính phủ đã ban hành các văn bản pháp luật và chủ trương khẳng định, đây là một ngành tiềm năng lớn. Chúng tôi rất mong các cấp Hội Trung ương, đặc biệt là Hội sinh vật cảnh Hà Nội, phối hợp với Bộ Nông nghiệp và các bộ ngành liên quan để xây dựng các chương trình cụ thể. Với tốc độ đô thị hóa hiện nay, nhu cầu về sinh vật cảnh là rất lớn, đặc biệt ở các khu đô thị mới. Chúng ta cần có các sản phẩm cây cảnh, hoa, rau, cảnh đường phố, cây không gian công cộng, đủ loại cây cảnh, cây hoa, cây quả để đáp ứng nhu cầu thị trường.
Về phía ngành Nông nghiệp Hà Nội hôm nay, đồng chí Giám đốc sở rất quan tâm, và tất cả các ngành, các cấp của thủ đô cũng rất chú trọng đến khu vực nông thôn và nông nghiệp. Chúng tôi rất mong rằng trong thời gian tới, chúng ta sẽ cụ thể hóa các chương trình, thậm chí Hà Nội có thể đi trước cả nước. Chúng ta có những điều kiện đặc thù, với những yêu cầu rất đặc biệt để phát triển kinh tế nông nghiệp. Tuy nhiên, với điều kiện và cơ sở hạ tầng hiện tại của thủ đô, chúng tôi vẫn rất mong cấp hội của Hà Nội sẽ báo cáo với ngành để phối hợp, từ đó có những chương trình cụ thể.
Với tốc độ đô thị hóa hiện nay, nhu cầu về sinh vật cảnh đang ngày càng lớn, đặc biệt là ở những khu vực đô thị mới. Hiện nay, chúng ta nhận thấy còn thiếu rất nhiều sản phẩm sinh vật cảnh. Một số cây cảnh để trưng bày, thưởng thức, cây ngoại, cây đường phố, cây hoa cảnh, cây không gian công cộng… Chúng ta cần đủ các loại cây, con, cảnh, vật cảnh để phục vụ nhu cầu này. Vì vậy, tôi rất mong chúng ta sẽ tận dụng tiềm năng và sự phát triển hiện nay để xây dựng một chương trình phát triển cụ thể và hợp lý.
Hôm nay, tại đây, cũng có các nghệ nhân, nhà làm vườn và những người yêu cây. Tôi cũng là một người rất yêu thích cây cảnh vì trước đây tôi đã học về cây cảnh từ rất sớm. Tôi rất mong chúng ta sẽ phát triển ngành này theo hướng bền vững. Hiện nay, mặc dù chúng ta làm rất khéo, nhưng vẫn còn tập trung quá nhiều vào một số loại cây truyền thống, như cây Hạc nhân hay cây Thẹ, mà chủ yếu chỉ có ở miền Trung, miền Nam hoặc miền Bắc. Để phát triển hơn nữa, chúng ta cần có đủ các loại cây, từ cây hoa, cây quả, cây lâu năm, cây to, cây nhỏ, đến cây bonsai, cây cảnh các loại.
Điều thứ hai là chúng ta cần tập trung vào việc xây dựng một thị trường bền vững. Nghề này phải giúp chúng ta nuôi sống và phát triển, đồng thời phải đáp ứng nhu cầu của thị trường tổng quan, động và lớn.
Hơn nữa, hiện nay thu nhập bình quân của người dân Việt Nam đã đạt khoảng 4.000 USD. Để 100 triệu dân và 20 triệu hộ gia đình có thể tiếp cận và thưởng thức sản phẩm sinh vật cảnh, chúng ta cần phải làm sao cho ngành này phát triển mạnh mẽ, mang lại giá trị tinh thần cho người dân, đồng thời tạo điều kiện để các nhà vườn và nghệ nhân phát triển. Những sáng tạo trong ngành này phải được trân trọng và phổ biến rộng rãi.
Cuối cùng, tôi rất mong rằng chúng ta sẽ có một cuộc cách mạng trong việc ứng dụng công nghệ hiện đại vào nghề sinh vật cảnh. Đặc biệt, thế hệ trẻ hiện nay rất tài năng trong việc áp dụng công nghệ vào các lĩnh vực này.
Do đó, rất mong chúng ta sẽ xây dựng một chương trình cụ thể, với những định hướng rõ ràng, để phát triển ngành này. Hiện nay, với sự phát triển của công nghệ, nhiều thanh niên đang áp dụng các kiến thức mới, học hỏi từ YouTube, công nghệ thông tin, trao đổi kinh nghiệm phát triển rất tốt. Tuy nhiên, chúng ta cần chú trọng đến việc đưa sản phẩm vào cuộc sống, để người dân có thể thưởng thức và sử dụng sản phẩm sinh vật cảnh. Khi đó, các nhà vườn mới có điều kiện phát triển và nghệ nhân mới có thể sáng tạo thêm.
Điểm thứ nhất và thứ hai mà hôm nay tôi muốn chia sẻ là chúng ta có ngành cảnh quan, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Tất cả các yếu tố trong hệ sinh thái cảnh quan cần phải được nghiên cứu và phát triển. Rất may là trong những năm gần đây, chúng ta đã bắt đầu chú ý đến các loại chậu cảnh. Trước kia, chỉ có những loại cây nhất định mới được quan tâm. Chúng ta đã học hỏi từ các nước khác về chậu, về kỹ thuật cắt tỉa, về việc sử dụng keo, dây buộc, và các loại dụng cụ khác. Nhưng hiện tại, việc lựa chọn chậu và cây cảnh cần phải được nghiên cứu kỹ lưỡng, phát triển một cách đồng bộ. Các nhà vườn hiện nay đều đã hiểu rõ về giá trị của việc chọn lựa chậu phù hợp với cây.
Lúc nãy, khi ngồi uống nước, có mấy bác chia sẻ rằng họ thấy một chậu rất đẹp nhưng lại không biết cây gì thích hợp với nó. Thậm chí, có người nghĩ đơn giản chỉ cần một chậu sắc đẹp là đủ, nhưng thực tế, điều này không đúng. Chúng ta phải nghiên cứu để phát triển nghề cảnh quan một cách bài bản, không chỉ tập trung vào phong trào. Đôi khi, cây thì đẹp, nhưng chậu lại không phù hợp, hoặc ngược lại. Việc nhập đất để trồng cây cảnh từ các nơi khác là điều vô lý. Tại sao người Việt Nam lại không thể sản xuất đất tốt cho cây cảnh ngay tại nước mình? Điều này là hoàn toàn khả thi và đơn giản.
Hôm nay, tôi cũng tham gia một buổi về chủ đề cây cảnh. Đây là một dịp để những người tâm huyết chia sẻ những suy nghĩ và kinh nghiệm. Một số người đánh giá rằng tôi là người khá quyết liệt trong việc thúc đẩy ngành này phát triển. Tuy nhiên, tôi rất vui vì hôm nay có các lãnh đạo của Hội Sinh vật cảnh Thành phố và các đồng chí giám đốc sở tham dự. Các lãnh đạo từ các tỉnh như Đức đã rất quan tâm đến phong trào này. Chúng tôi cũng có một số ý kiến chia sẻ để mong rằng trong tương lai, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, đặc biệt là ngành nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp và các ngành khác, chúng ta có thể triển khai các chương trình hành động cụ thể.
Chúng tôi hy vọng rằng, với những thành tựu đã đạt được, các nghệ nhân và nhà làm vườn sẽ tiếp tục phát triển và đoàn kết hơn nữa để khai thác tiềm năng lớn của ngành này. Ngành sinh vật cảnh còn rất nhiều cơ hội phát triển mà chúng ta đang từng bước khai thác. Mục tiêu của chúng ta là làm sao khai thác nhanh chóng và hiệu quả, để mang lại cuộc sống ấm no cho người dân nông thôn và góp phần thúc đẩy sự phát triển của đất nước.
Xin trân trọng cảm ơn!
