Nick Út trong vụ xét lại bức ảnh “Em bé Napalm" cần được tôn trọng theo nguyên tắc “suy đoán vô tội”

Nhiếp ảnh gia huyền thoại Huỳnh Công Út, được biết đến nhiều hơn qua cái tên Nick Út, đã chính thức thông báo rằng luật sư của ông đang tiến hành chuẩn bị hồ sơ để khởi kiện đoàn làm phim "The Stringer". Bộ phim này đã đưa ra những thông tin gây tranh cãi, khẳng định rằng ông không phải là người chụp bức ảnh nổi tiếng "Em bé Napalm" – một trong những tác phẩm thời sự mang tính biểu tượng và ấn tượng nhất trong lịch sử nhiếp ảnh.

Sự bất đồng này đã dẫn đến việc World Press Photo quyết định đình chỉ ghi nhận quyền tác giả của bức ảnh "Em bé Napalm" cho Nick Út. Giám đốc Điều hành Joumana El Zein Khoury cho biết: “Do sự nghi ngờ hiện tại, World Press Photo đã tạm thời đình chỉ ghi nhận quyền tác giả cho Nick Út. Đây vẫn là một câu chuyện gây tranh cãi, và có khả năng rằng tác giả thực sự của bức ảnh sẽ không bao giờ được xác minh một cách tuyệt đối. Việc đình chỉ ghi nhận quyền tác giả sẽ vẫn được duy trì cho đến khi có bằng chứng chứng minh ngược lại.”

Lập trường này đã đặt ra dấu hỏi lớn về nguyên tắc suy đoán vô tội trong xã hội hiện đại. Quan điểm của World Press Photo cho thấy một cách tiếp cận gây tranh cãi: “Có tội cho đến khi chứng minh được vô tội.” Đây là một quan điểm đi ngược lại với các chuẩn mực đang được công nhận toàn cầu. Nguyên tắc cơ bản của pháp luật quốc tế khẳng định rằng “vô tội cho đến khi chứng minh có tội”, một nguyên tắc đã được xác lập trong Tuyên ngôn nhân quyền năm 1948 của Liên hợp quốc và Công ước quốc tế về quyền chính trị và dân sự năm 1966.

Công ước này chỉ rõ rằng “bất kỳ người bị buộc tội nào đều có quyền được suy đoán là không phạm tội cho đến khi lỗi của người đó được xác định theo một trình tự do pháp luật quy định bằng phiên tòa xét xử công khai của Tòa án với sự bảo đảm đầy đủ quyền bào chữa của người đó.”

Níck Út trao đổi với người viết bài này về nhân vật chính trong bức ảnh "Em bé Napalm".

Lập trường hiện tại của World Press Photo trong vụ việc của Nick Út không chỉ làm dấy lên sự phản đối từ cộng đồng nhiếp ảnh mà còn là một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của quyền được bảo vệ và nguyên tắc suy đoán vô tội trong xã hội. 

Thiết nghĩ, việc trả lại sự minh bạch cho bất kỳ sự kiện nào hay những người có liên quan sẽ không bao giờ là quá muộn và không một ai có quyền ngăn cản tiến trình đó. Tuy nhiên, cần phải tôn trọng nguyên tắc "suy đoán vô tội" trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu và đưa ra các kết luận có liên quan để đảm bảo sự minh bạch, khách quan, và ai cùng có quyền được bảo vệ trước sự bình đẳng của công lý! 

Trong bối cảnh này, việc Nick Út khởi kiện có thể là bước cần thiết cùng với những bằng chứng và tiếng nói khách quan của những người trong cuộc sẽ trả lại sự thật lịch sử khi khẳng định ai là tác giả thực sự của tác phẩm "Em bé Napalm". Việc các bên nỗ lực củng cố những bằng chứng khách quan để bảo vệ quan điểm của mình dựa trên nguyên tắc "suy đoán vô tội" đều đáng trân trọng ngang nhau. 

Việt Nam đã từng phải giải quyết một vụ việc tương tự khi xác định ai là tác giả thực sự của mẫu "Quốc huy Việt Nam". Gần 50 năm sau khi mẫu Quốc huy ra đời, cuộc tranh luận xung quanh vấn đề ai là tác giả chính thức của Quốc huy Việt Nam vẫn chưa có hồi kết. Cuối cùng, Viện Khoa học hình sự Bộ Công an đã vào cuộc bằng việc giám định các tài liệu, chứng cứ và mẫu phác Quốc huy của hai hoạ sĩ Trần Văn Cẩn và Bùi Trang Chước. Và với nguyên tắc "suy đoán vô tội" các cơ quan chức năng đã tìm ra được tác giả thực sự của mẫu "Quốc huy Việt Nam" thuộc về họa sĩ Bùi Trang Chước và xác định họa sĩ Trần Văn Cẩn là người chỉnh sửa hoàn thiện./.