Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ chủ trì phiên họp. Ảnh: Doãn Tấn/TTXVN
Giảm 8 đơn vị hành chính cấp huyện, 561 đơn vị hành chính cấp xã
Thay mặt Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng cho biết, trong giai đoạn 2019-2021, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành 48 nghị quyết về việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã của 45 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trong đó, cả nước đã thực hiện sắp xếp 21 đơn vị hành chính cấp huyện và 1.056 đơn vị hành chính cấp xã, qua đó giảm được 8 đơn vị hành chính cấp huyện và 561 đơn vị hành chính cấp xã.
Qua việc sắp xếp các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã, đã tinh gọn được tổ chức bộ máy thông qua việc giảm 3.437 cơ quan, tổ chức ở cấp xã và 429 cơ quan, tổ chức ở cấp huyện; rà soát, bố trí sử dụng những cán bộ, công chức có năng lực, trình độ của các cơ quan, tổ chức, đơn vị trong hệ thống chính trị của các đơn vị hành chính cấp huyện, cấp xã mới hình thành sau sắp xếp và thực hiện tinh giản đối với những người không đáp ứng được yêu cầu, nhiệm vụ; chủ động thực hiện sắp xếp, sáp nhập các thôn, tổ dân phố chưa đủ tiêu chuẩn theo quy định.
Đặc biệt, việc sắp xếp các đơn vị hành chính đã tiết kiệm chi ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2019-2021 khoảng hơn 2.008 tỷ đồng, trong đó, giảm chi hoạt động của chính quyền cấp huyện, cấp xã là hơn 1.132 tỷ đồng và giảm chi phụ cấp người hoạt động không chuyên trách ở thôn, tổ dân phố khoảng 876 tỷ đồng.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày báo cáo.
Tuy nhiên, cũng do thời gian thực hiện còn ngắn nên ở một vài địa phương, tổng kinh phí tiết kiệm được do thực hiện sắp xếp chưa được thể hiện rõ do nguồn kinh phí tiết kiệm được chưa bảo đảm đủ cho việc chi các chính sách hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức dôi dư sau sắp xếp.
Về hiệu quả của công tác quản lý nhà nước, theo báo cáo của các địa phương, sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính, việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công lập sau khi sắp xếp đơn vị hành chính cơ bản đạt kết quả tốt, bảo đảm các chỉ tiêu đề ra; đồng thời, công tác quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn đều được bảo đảm.
Thời gian tới, Đoàn giám sát tổ chức khảo sát thực tế, làm việc với các địa phương sau khi có sự chỉ đạo của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Đoàn giám sát dự kiến lựa chọn 6 tỉnh, gồm: Cao Bằng, Hòa Bình, Quảng Ninh, Thanh Hóa, Hà Tĩnh và Quảng Trị để tiến hành giám sát thực tế.
Đánh giá rõ hiệu quả chất lượng sắp xếp đơn vị hành chính
Cho ý kiến về báo cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh bày tỏ quan tâm đến đánh giá chất lượng sắp xếp đơn vị hành chính đã thực sự hợp lý để khai thác tiềm năng, thế mạnh hay chưa khi một vài đơn vị hành chính chỉ sắp xếp cơ học về diện tích, dân số. Bên cạnh đó, sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, số cán bộ, công chức dôi dư cũng còn lớn, do đó, cần có chính sách đặc thù để giải quyết vấn đề này.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cũng cho rằng, năng lực giáo dục, y tế ở cơ sở đã nảy sinh nhiều vấn đề sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính, đặc biệt là trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Bùi Văn Cường nêu quan điểm, tâm lý chung của nhiều xã, huyện là không muốn sáp nhập vì sẽ đụng chạm đến nhân sự, từ đó vấn đề đặt ra là sau khi sắp xếp đơn vị hành chính có đạt hiệu quả về quản lý nhà nước, kinh tế - xã hội có tốt hơn không hay chỉ tập trung giảm về đầu mối nhân sự, bộ máy hành chính.
Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đề nghị đoàn giám sát tổ chức khảo sát nhiều chiều tại các địa phương để có thể đánh giá đúng thực tiễn, bảo đảm khách quan, toàn diện, đáp ứng yêu cầu giám sát.
Cho rằng việc sắp xếp đơn vị hành chính có những vấn đề cho thấy hiệu quả ngay, nhưng cũng có những vấn đề cần thêm thời gian để đánh giá hiệu quả, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Ngô Sách Thực đề xuất tiếp tục có giải pháp giải quyết chính sách cho cán bộ dôi dư; có hướng dẫn liên quan đến quản lý nhà nước về công tác quy hoạch để tạo không gian phát triển sau khi sắp xếp đơn vị hành chính; đồng thời đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính để bảo đảm quyền lợi, chính sách cho người dân…
Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nhấn mạnh, mục tiêu cuối cùng của việc sắp xếp các đơn vị hành chính là tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động, tiết kiệm kinh phí, tiết kiệm biên chế.
Chủ tịch Quốc hội cũng cho biết, qua hoạt động giám sát này sẽ kiến nghị được nhiều nội dung với Đảng, Nhà nước, Quốc hội nhằm hoàn thiện quy định pháp luật về sắp xếp các đơn vị hành chính; đồng thời cũng rút kinh nghiệm, khen thưởng, biểu dương, nhân rộng các mô hình hay, cách làm tốt và nhắc nhở, phê bình, xử lý trách nhiệm với những nơi còn yếu kém, sai phạm…
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định kết luận nội dung thảo luận.
Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản tán thành, đánh giá cao kết quả bước đầu của đoàn giám sát đã đạt được trong thời gian qua. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao đoàn giám sát tiếp tục đánh giá đầy đủ, rõ ràng các nội dung giám sát được giao, bảo đảm tiến độ đã đề ra.
