Nhắc đến hoa sen, người ta không thể không nhớ đến hồn dân tộc Việt Nam. Từ năm 1049, vua Lý Anh Tông đã cho xây dựng Chùa Một Cột với lối kiến trúc Liên Hoa Đài thuần Việt, gắn liền với quan điểm nghệ thuật “Quý hồ tinh, bất quý hồ đa”. Hoa sen đã trở thành biểu tượng văn hóa mang tinh thần và cốt cách của người Việt. Trong thời đại Hồ Chí Minh, hoa sen còn gắn liền với hình ảnh của Bác Hồ, vị lãnh tụ muôn vàn kính yêu của dân tộc Việt Nam. Nhân dịp kỷ niệm 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2024) và kỷ niệm 55 năm thực hiện Di chúc thiêng liêng của Người (1969 - 2024), với lòng tôn kính Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và tình yêu dành cho vẻ đẹp của hoa sen bất diệt, những nghệ nhân, nghệ sĩ, doanh nhân và nhà nghiên cứu thuộc Viện Kinh tế - Văn hoá và Nghệ thuật, đã hoàn thành“Bức tranh kính chân dung Bác Hồ ghép từ hoa sen” có kích thước chiều rộng 1,70m x chiều dài 2,50m, chất liệu kính cường lực dày 02 cm, được ghép từ 54x36 = 1944 tấm ảnh hoa sen chụp từ các vùng miền. Trên bức tranh có tích hợp mã QR Code chứa tư liệu giới thiệu về ý nghĩa của bức tranh gắn với cuộc đời và sự nghiệp của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Tác phẩm bức tranh kính chân dung Bác Hồ ghép từ hoa sen
Nhóm tác giả thực hiện bức tranh trên là các thành viên của Viện Kinh tế, Văn hóa và Nghệ thuật gồm: "Nhà báo Vương Xuân Nguyên, NNƯT Phạm Hồng Vinh, NSNA. Hoàng Vân, NSNA. Trường Giang, NSNA. Trần Minh Phượng, NSNA. Đào Minh Xuyên, NSNA. Trần Mạnh Thường, NSNA. Nguyễn Gia Khánh, NAG. Nguyễn Tiến, NAG. Vũ Thế Chiến, NAG. Phạm Văn Đồng".
Theo nhà báo Vương Xuân Nguyên, Viện trưởng Viện Kinh tế, Văn hóa và Nghệ thuật cho biết, bức chân dung Bác Hồ được ghép từ gần hai ngàn tác phẩm ảnh về sen được các nghệ nhân, nghệ sĩ của Viện Kinh tế Văn hoá và Nghệ thuật thực hiện trong 06 tháng với các công đoạn: Phác thảo ý tưởng, thu thập tư liệu ảnh hoa sen, sắp xếp ảnh, số hóa dữ liệu ảnh, chuyển sang chất liệu kính, hoàn thiện tác phẩm…Trong tác phẩm trên, các nghệ nhân, nghệ sĩ của Viện Kinh tế, Văn hóa và Nghệ thuật đã chọn lọc từ hàng trăm ngàn bức ảnh nghệ thuật về hoa sen do các nghệ sĩ nhiếp ảnh, nhiếp ảnh gia của Viện trực tiếp chụp tại các hồ sen khắp các vùng miền của cả nước. Đáng chú ý, có những tác phẩm ảnh được chọn từ kho tư liệu ảnh quý hiếm về hoa sen do NSNA Hoàng Vân thực hiện trong nhiều năm và kho ảnh các giống hoa sen của Việt Nam do PGS.TS Đặng Văn Đông, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Rau, quả Trung ương trực tiếp sưu tầm, lưu trữ suốt 25 năm.
"Hoa sen còn có tên gọi khác là Liên Hoa với nghĩa "Liên kết tinh hoa trời đất lại/Bừng lên châu ngọc nước non này". Từ tên gọi này, đã gợi mở cho tôi về chủ đề của tác phẩm, tạo chân dung Bác Hồ từ sự liên kết hàng vạn đoán hoa sen được chụp từ các vùng miền. Điều đặc biệt ở tác phẩm này, tổng các con số ở chiều rộng 36 ô ảnh, chiều dài 54 ô ảnh và tổng số ô ảnh trong bức ảnh là 1944 đều cho ra kết quả là 9. Điều này giúp chúng ta liên tưởng bức tranh với ý nghĩa "Cửu phẩm Liên hoa"...", nhà báo Vương Xuân Nguyên chia sẻ.
Bức chân dung Bác Hồ khi nhìn ở khoảng cách gần, mỗi điểm ảnh là một tấm ảnh hoa sen nhỏ.
Tác phẩm trên được Ban tổ chức Lễ hội Sen Hà Nội trưng bày từ ngày 12-16/7/2024 tại Không gian Văn hóa sáng tạo quận Tây Hồ, Hà Nội. Sau đó, trân trọng được trao tặng Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch để phục vụ nhân dân và du khách quốc tế tham quan, học tập. Lễ hội Sen Hà Nội 2024 không chỉ là dịp để tôn vinh hoa sen, mà còn là cơ hội để người dân và du khách tưởng nhớ và tỏ lòng kính yêu Chủ tịch Hồ Chí Minh vô hạn, đồng thời khẳng định những giá trị văn hóa bền vững của dân tộc Việt Nam. Bức tranh kính chân dung Bác Hồ ghép từ hoa sen đầy ấn tượng nêu trên đã được Nhà thư pháp Lê Thiên Lý đặt tên là "Thăng Long Kỳ Ảnh Vạn Sen" gắn với câu đối: Mười vạn đóa sen nên ảnh Bác/Dân Nam trăm triệu nhớ ơn Người.
Phát biểu tại buổi lễ trao tặng và tiếp nhận bức tranh kính chân dung Bác Hồ ghép từ hoa sen diễn ra vào tối ngày 14/7/2024, bà Lê Thị Phượng, Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch đã gửi xin cảm ơn tới Viện Kinh tế - Văn hóa và Nghệ thuật và Ban Tổ chức Lễ hội Sen Hà Nội năm 2024 đã có nhã ý tặng Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch món quà giàu ý nghĩa về Bác Hồ.
Bà Lê Thị Phượng, Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch phát biểu tại buổi lễ trao tặng và tiếp nhận bức chân dung Bác Hồ.
Theo Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch, bức tranh được ghép từ 1944 bức ảnh hoa sen, được chọn từ hàng trăm ngàn bức ảnh nghệ thuật chụp từ các hồ sen trên khắp mọi miền cả nước, được thực hiện trong 6 tháng với rất nhiều công đoạn công phu. Tác phẩm giống như một bảo tàng về sen, gửi gắm biết bao tài năng, tâm huyết, sức sáng tạo nghệ thuật tuyệt vời của các nghệ nhân, nghệ sĩ. Tâm sức đó là vô cùng đáng trân quý và là một quan trọng hơn đó là qua bức tranh, chúng ta cảm nhận được sự gặp gỡ thăng hoa tuyệt vời giữa nghệ thuật và hoa sen với tình cảm kính yêu Bác Hồ.
"Hoa Sen đã trở thành biểu tượng cô đúc những giá trị vừa là văn hóa vừa là tâm linh. Và nói đến hoa sen, có lẽ trong tâm tưởng mỗi người Việt Nam đề nhớ đến Bác Hồ. Bởi thế, không biết từ bao giờ hai câu thơ của nhà thơ Bảo Định Giang đã trở thành thân thuộc, gần gũi như lời ca dao:
Tháp Mười đẹp nhất bông sen
Việt Nam đẹp nhất có tên Bác Hồ.
Bác là hương sen của đất Việt, hương sen ấy đã trở thành tinh túy của non sông, đất nước, cứ mãi, cứ thơm mãi trong lòng mỗi người dân, mỗi miền quê của Tổ Quốc", bà Lê Thị Phượng nêu rõ.
Lãnh đạo Sở Nông nghiệp và PTNT Hà Nội và Lãnh đạo Viện Kinh tế - Văn hóa và Nghệ thuật trao tặng bức phiên bản thu nhỏ Chân dung Bác Hồ ghép từ hoa sen cho lãnh đạo Khu di tích.
Bà Lê Thị Phượng đánh giá, bức tranh đã tổng hòa các giá trị tinh hoa văn hóa ngàn đời của dân tộc Việt Nam cho tác phẩm tinh thần và bản sắc tâm hồn người Việt. Kỳ công nghệ thuật này đã liên kết hàng ngàn đóa sen thành chân dung của Bác. Hình tượng Bác lồng trong bóng hoa sen, bác vào hoa sen, tuy hai nhưng dường như là một. Bác Hồ kính yêu của chúng ta chính là đài hoa sen tỏa ngát hương đời.
"Tôi xin được trích lời một bài hát: Cả cuộc đời rất thanh cao, không gợi chút riêng tư, mãi ngàn đời ngát hương thơm trong tâm hồn người Việt Nam. Người sống mãi trong lòng dân và trong trái tim nhân loại...", bà Lê Thị Phượng xúc động chia sẻ.
Lãnh đạo Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch và Lãnh đạo Viện Kinh tế - Văn hóa và Nghệ thuật lưu niệm bên bức Chân dung Bác Hồ ghép từ hàng vạn đóa Sen tại phòng truyền thống của Khu Di tích
Nhân dịp này, Giám đốc Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch Lê Thị Phượng trân trọng cảm ơn tập thể nghệ nhân, nghệ sĩ của Viện Kinh tế - Văn hóa và Nghệ thuật đã sáng tạo và tạo nên một kỳ công nghệ thuật. Đồng thời khẳng định, Khu di tích sẽ lựa chọn tác phẩm, đặt tác phẩm ở một vị trí trang trọng để phát huy tốt nhất giá trị tuyên truyền, quảng bá đến đông đảo du khách trong nước và bạn bè quốc tế. Chắc chắn bức tranh sẽ trở thành điểm nhấn ý nghĩa trong hành trình tham quan tại Khu di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch.
